دوره 12، شماره 5 - ( مرداد 1397 )                   جلد 12 شماره 5 صفحات 96-90 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Hormati A, Kachoie A, Ghadir M R, Sarkeshikian S S, Eshraghi M, Pezeshki Modarres M, et al . Outcomes and Complications of Percutaneous Endoscopic Gastrostomy in Qom Shahid Beheshti Hospital During 2014-2017. Qom Univ Med Sci J 2018; 12 (5) :90-96
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-2171-fa.html
حرمتی احمد، کچویی احمد، قدیر محمدرضا، سرکشیکیان سید سعید، اشراقی محسن، پزشکی مدرس مهدی، و همکاران.. بررسی پیامدها و عوارض گاستروستومی اندوسکوپیک از طریق پوست در بیمارستان شهید بهشتی قم، سال 1396-1393. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1397; 12 (5) :90-96

URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-2171-fa.html


1- دانشگاه علوم پزشکی قم
2- دانشگاه علوم پزشکی قم ، jalaleshaghhoseini@gmail.com
متن کامل [PDF 506 kb]   (973 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (5615 مشاهده)
متن کامل:   (2373 مشاهده)
مقدمه
گاستروستومی اندوسکوپیک از طریق پوست (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy, PEG) برای اولین‌بار توسط Guaderer و همکاران در سال 1980 معرفی شد و به‌عنوان استاندارد طلایی برای برقراری تغذیه روده‌ای در بیمارانی‌که فعالیت دستگاه گوارش آن‌ها سالم بوده، ولی به هر دلیل دچار دشواری یا ناتوانی در بلع هستند، شناخته می‌شود. این روش معمولاً در بیمارانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که برای مدت بیش از 30 روز، نیاز به تغذیه از طریق لوله داشته باشند. استفاده از PEG در این موارد، ریسک آسیب به مخاط نازوفارنکس، ایجاد سینوزیت و آسپیراسیون را کاهش می‌دهد (3-1).
این روش در افراد مبتلا به اختلالات نورولوژیک، ازجمله حوادث عروق مغزی، فلج و یا آسیب تروماتیک مغزی، مبتلایان به بدخیمی‌های سر و گردن و یا بیمارانی‌که اخیراً تحت عمل جراحی اوروفارنکس یا قسمت فوقانی دستگاه گوارش قرار گرفته‌اند، سودمند است. این روش همچنین برای کاهش فشار معده و روده‌ها در بیماران دچار گاستروپارزی یا انسداد بدخیم در پی اثر فشاری در سرطان‌های پیشرفته داخل شکمی مورد استفاده قرار می‌گیرد (1،2،4).
به‌طورکلی تغذیه روده‌ای به دلیل کاهش ریسک آتروفی مخاطی و زخم‌های استرسی نسبت به تغذیه وریدی ارجحیت دارد. از بین روش‌های برقراری تغذیه روده‌ای، PEG نسبت به روش جراحی، کم‌تهاجمی‌تر، سریع و کم‌هزینه بوده و تحمل آن نیز برای بیماران آسان‌‌تر است. همچنین تحت بی‌حسی موضعی و آرام‌بخشی وریدی قابل‌انجام بوده و نیازی به بیهوشی عمومی ندارد. علاوه بر این، مطالعات نشان داده‌اند به‌طور‌کلی PEG در مقایسه با روش جراحی، عوارض کمتری در پی دارد (1،5).
PEG روشی تقریباً بی‌خطر با میزان موفقیت بین 98-95% است، ولی در هر حال عاری از عوارض جانبی نبوده و ممکن است منجر به ایجاد عوارضی همچون آسپیراسیون، پارگی در مسیر Aerodigestive، صدمه به بافت‌های اطراف، عفونت فوری یا تأخیری، خونریزی، انسداد یا نشت شود. این روش میزان شکست پایینی داشته و مرگ‌و میر‌ ناشی از آن، چیزی بین 1-8/0% است (1،6).
با توجه به استفاده گسترده از PEG این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع عوارض و پیامدهای آن در بیمارانی که به دلایل مختلف طی سال‌های 1396- 1394 در بیمارستان شهید بهشتی قم تحت عمل تعبیه PEG قرار گرفته بودند، صورت گرفت.
 
روش بررسی
این مطالعه به روش مقطعی توسط مرکز تحقیقات بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علم پزشکی قم، با استفاده از اطلاعات بیمارانی‌که طی سال‌های 1396-1393 در واحد اندوسکوپی بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی قم تحت عمل تعبیه PEG قرار گرفته بودند، انجام شد. تعداد کل بیماران تحت PEG، اندیکاسیون‌های تعبیه PEG، عوارض ایجاد‌شده طی 3 روز اول و عوارض تأخیری طی 3 ماه از انجام PEGگذاری، با استفاده از چک‌لیست از پرونده بیماران استخراج شد. همچنین اطلاعات دموگرافیک بیماران شامل سن و جنسیت وارد چک‌لیست گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 24 و آزمون آماری مجذور کای تحلیل شدند.. سطح معنی‌داری، 05/0>p در نظر گرفته شد.
 
یافته‌ها
تعداد کل بیمارانی‌که‌ طی سال‌های 1396-1393 در واحد اندوسکوپی بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی قم تحت عمل PEGگذاری قرار گرفته بودند، 717 نفر برآورد شد. از این میان، 402 نفر (07/56 %) مرد با میانگین سنی 8 ± 47 سال و 315 نفر (93/43 %) زن با میانگین سنی 11±53 سال بودند که از نظر جنسیت بین بیماران، تفاوت معنی‌داری وجود داشت (001/0p=). شایع‌ترین اندیکاسیون تعبیه PEG بین بیماران حوادث عروق مغزی با شیوع 27/59% بود که از بین آنان، 35/54% مرد و 65/45% زن بودند که از نظر جنسیت تفاوت معنی‌داری بین این بیماران وجود نداشت (081/0p=). اندیکاسیون‌های دیگر PEG‌گذاری به ترتیب شامل: شیوع بیماری‌های دستگاه عصبی مرکزی، تروما و مشکلات قلبی تنفسی بود. از علل کمتر شایع هایپوکسمی پس از جراحی ماژور، مسمومیت، بیماری‌های عفونی و سرطان‌ها گزارش شد. جدول شماره‌ 1، تعداد کل موارد و اندیکاسیون‌های تعبیه‌ PEG را به تفکیک جنسیت، به‌طور خلاصه نشان می‌دهد.
 
 
 
 
 
 
 
 
جدول شماره1: اندیکاسیون‌های تعبیه‌ PEG
اندیکاسیون تعبیه‌ PEG مرد زن جمع p
تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد
حوادث عروقی مغزی 231 35/54% 194 65/45% 425 27/59% 081/0
بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی 67 55/48% 71 45/51% 138 25/19% 798/0
تروما 56 73/72% 21 27/27% 77 74/10% 001/0
مشکلات قلبی- تنفسی 23 16/62% 14 84/37% 37 16/5% 188/0
هیپوکسمی پس از جراحی ماژور 6 67/66% 3 33/33% 9 26/1% 51/0
مسمومیت 9 75 % 3 25% 12 67/1% 149/0
بیماری‌های عفونی 6 67/66% 3 33/33% 9 26/1% 51/0
سرطان 4 40% 6 60 10 39/1% 752/0
جمع 402 07/56 % 315 93/43 % 717 100 % 001/0
 
تعداد کل بیمارانی‌که به دلیل تروما تحت عمل PEGگذاری قرار گرفته بودند، 77 نفر برآورد شد که از این بین، 56 نفر (73/72%) مرد و 21 نفر (27/27%) زن بودند که بین دو جنس از نظر آماری تفاوت معنی‌دار مشاهده نشد (001/0p=). در میان سایر اندیکاسیون‌های PEGگذاری، بین دو جنس تفاوت معنی‌دار بود.
از بین 717 مورد، مجموعاً 79 مورد (01/11%) دچار عارضه شده بودند که 38 مورد (1/48 %) در 3 روز اول و 41 مورد (9/51 %) در پیگیری 3 ماهه بروز کرده بود. بیشترین عوارض قابل‌مشاهده عبارت بودند از: نشت، خروج PEG، عفونت و خونریزی محل PEG‌گذاری. از بین عوارض مذکور، عفونت و خونریزی محل بیشتر در 3 روز اول رخ داده بود و سایر عوارض بیشتر دیررس بودند. عوارض آسپیراسیون و پرفوراسیون در اثر کشیده‌شدن PEG در 3 روز اول، با شیوع کمتر (پریتونیت) بروز کردند. از نظر آماری بین جنسیت و عوارض ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد (636/0p=).
در جدول شماره 2 میزان بروز هریک از عوارض به تفکیک جنسیت آمده است.
 
جدول شماره 2: فراوانی عوارض به تفکیک جنسیت
؟ مرد زن
عفونت محل 8 5
خونریزی محل 5 7
خروج PEG 9 7
نشت 7 10
پریتونیت 1 2
آسپیراسیون 1 2
پرفوراسیون 1 0
انسداد PEG 4 9
خونریزی داخل شکمی 1 0
جمع 37 42
 
یک مورد خونریزی داخل شکمی به دلیل پارگی شریان Left Gastric در نزدیکی محل PEGگذاری رخ داد و منجر به وقوع شوک طی 6 ساعت پس از عمل گردید که با مداخله جراحی درمان شد. علت این عارضه مصرف داروی پلاویکس توسط بیمار، باوجود تأکید به قطع مصرف دارو بود. هیچ مورد فوت در پی عوارض مشاهده نشد.
در نمودار شماره‌ 1 فراوانی عوارض زودرس و دیررس به تفکیک نشان داده شده است.

نمودار: فراوانی عوارض مشاهده‌شده در پی PEGگذاری.
 
بحث
با توجه به شیوع رو به افزایش بیماری‌های قلبی و عروق مغزی، حوادث عروق مغزی به یکی از شایع ترین اندیکاسیون‌های تعبیه‌ PEG تبدیل شده است. در مطالعه حاضر، 27/59% بیماران تحت عمل PEGگذاری، دچار حوادث عروق مغزی شده بودند. این یافته با نتایج مطالعه Ermis و همکاران (7) همخوانی داشت. در مطالعه شریفی و همکاران، شایع‌ترین اندیکاسیون، تعبیه‌ PEG تروما به سر گزارش شد (8). بنابراین باید توجه داشت این موضوع نسبی بوده و با در نظر گرفتن مرکز مورد بررسی می‌تواند متغیر باشد.
براساس مطالعات انجام‌شده، عوارض ناشی از PEG را می‌توان به عوارض ماژور و عوارض مینور تقسیم‌بندی کرد. عوارض مینور شامل: نشت از محل PEG، انسداد، خونریزی و عفونت محل PEGگذاری بوده و خروج PEG، پریتونیت و پرفوراسیون از عوارض ماژور می‌باشد. میزان بروز عوارض در مطالعات مختلف، متفاوت بوده و بین 50-7% گزارش شده است (11-7). در مطالعه حاضر تعداد کلی بروز عوارض، 79 مورد (01/11%  اعلام شد که از این بین، 55 مورد (62/69%) از عوارض مینور و 24 مورد (33/30%) عوارض ماژور بودند. به‌طورکلی، تفاوت معنی‌داری بین میزان بروز عوارض زودرس و دیررس وجود نداشت (822/0p=). عوارض گزارش‌شده در مطالعه حاضر نسبت به نتایج مطالعات انجام‌شده توسط براتی و همکاران (12) و Ermis و همکاران (7)، کمتر بود.
در مطالعه حاضر، نشت از شایع‌ترین عوارض بود که این یافته با نتایج مطالعه انجام‌شده توسط شریفی (8) همخوانی داشت. دومین عارضه شایع، خروج PEGگزارش شد که به‌طورکلی در 16 بیمار دیده شد و از این بین، 12 مورد به‌طور دیررس ایجاد شده بود. این یافته و نتایج مطالعات دیگر (7،10) نشان می‌دهند این عارضه بیشتر به‌صورت دیررس ایجاد شده است.
هیچ موردی از مرگ‌و‌میر در مطالعه حاضر مشاهده نشد و یکی از عوارض جدی خونریزی داخل شکمی در پی پارگی شریان Left Gastric بود که منجر به شوک گردید و با مداخله‌ جراحی کنترل شد. بیمار فوق تحت درمان با کلوپیدوگرل قرار داشت که باوجود توصیه زیاد، دارو را قطع نکرده بود. مصرف کلوپیدوگرل و وارفارین باعث افزایش ریسک عوارض PEGگذاری می‌شود و باید 10-7 روز پیش از عمل، مصرف آن متوقف گردد. بیمارانی‌که تحت درمان ترکیبی با آسپرین و کلوپیدوگرل هستند باید کلوپیدوگرل را قطع و تحت مونوتراپی با آسپرین قرار گیرند (15-13).
 
نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر، اطلاعات بیماران به‌صورت گروه‌های سنی دسته‌بندی نشده بود. با توجه به اینکه میزان بروز عوارض در سایر مطالعات در افراد مسن بالاتر تخمین زده شده است؛ این دسته‌بندی می‌تواند در شناسایی فاکتور‌های خطر بروز عوارض و درصورت امکان تمهیدات پیشگیرانه مؤثر باشد. همچنین بررسی نحوه مراقبت از PEG و ارتباط آن با بروز عوارض می‌تواند نتایج کاربردی در زمینه کاهش عوارض در اختیار قرار دهد. در مجموع، PEGگذاری به‌عنوان روشی ارزان و کم‌عارضه جهت برقراری تغذیه روده‌ای شناخته می‌شود که درصورت انتخاب مناسب بیماران، عوارض اندک و موفقیت بالا را در پی خواهد داشت.
 
تشکر و قدردانی
بدین وسیله از مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی قم جهت همکاری در انجام این مطالعه قدردانی می‌شود.
 
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي | موضوع مقاله: گوارش
دریافت: 1397/4/10 | پذیرش: 1397/5/9 | انتشار: 1397/4/24

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی قم می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Qom University of Medical Sciences Journal

Designed & Developed by : Yektaweb