Hormati A, Kachoie A, Ghadir M R, Sarkeshikian S S, Eshraghi M, Pezeshki Modarres M, et al . Outcomes and Complications of Percutaneous Endoscopic Gastrostomy in Qom Shahid Beheshti Hospital During 2014-2017. Qom Univ Med Sci J 2018; 12 (5) :90-96
URL:
http://journal.muq.ac.ir/article-1-2171-fa.html
حرمتی احمد، کچویی احمد، قدیر محمدرضا، سرکشیکیان سید سعید، اشراقی محسن، پزشکی مدرس مهدی، و همکاران.. بررسی پیامدها و عوارض گاستروستومی اندوسکوپیک از طریق پوست در بیمارستان شهید بهشتی قم، سال 1396-1393. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1397; 12 (5) :90-96
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-2171-fa.html
1- دانشگاه علوم پزشکی قم
2- دانشگاه علوم پزشکی قم ، jalaleshaghhoseini@gmail.com
متن کامل [PDF 506 kb]
(973 دریافت)
|
چکیده (HTML) (5615 مشاهده)
متن کامل: (2373 مشاهده)
مقدمه
گاستروستومی اندوسکوپیک از طریق پوست (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy, PEG) برای اولینبار توسط Guaderer و همکاران در سال 1980 معرفی شد و بهعنوان استاندارد طلایی برای برقراری تغذیه رودهای در بیمارانیکه فعالیت دستگاه گوارش آنها سالم بوده، ولی به هر دلیل دچار دشواری یا ناتوانی در بلع هستند، شناخته میشود. این روش معمولاً در بیمارانی مورد استفاده قرار میگیرد که برای مدت بیش از 30 روز، نیاز به تغذیه از طریق لوله داشته باشند. استفاده از PEG در این موارد، ریسک آسیب به مخاط نازوفارنکس، ایجاد سینوزیت و آسپیراسیون را کاهش میدهد (3-1).
این روش در افراد مبتلا به اختلالات نورولوژیک، ازجمله حوادث عروق مغزی، فلج و یا آسیب تروماتیک مغزی، مبتلایان به بدخیمیهای سر و گردن و یا بیمارانیکه اخیراً تحت عمل جراحی اوروفارنکس یا قسمت فوقانی دستگاه گوارش قرار گرفتهاند، سودمند است. این روش همچنین برای کاهش فشار معده و رودهها در بیماران دچار گاستروپارزی یا انسداد بدخیم در پی اثر فشاری در سرطانهای پیشرفته داخل شکمی مورد استفاده قرار میگیرد (1،2،4).
بهطورکلی تغذیه رودهای به دلیل کاهش ریسک آتروفی مخاطی و زخمهای استرسی نسبت به تغذیه وریدی ارجحیت دارد. از بین روشهای برقراری تغذیه رودهای، PEG نسبت به روش جراحی، کمتهاجمیتر، سریع و کمهزینه بوده و تحمل آن نیز برای بیماران آسانتر است. همچنین تحت بیحسی موضعی و آرامبخشی وریدی قابلانجام بوده و نیازی به بیهوشی عمومی ندارد. علاوه بر این، مطالعات نشان دادهاند بهطورکلی PEG در مقایسه با روش جراحی، عوارض کمتری در پی دارد (1،5).
PEG روشی تقریباً بیخطر با میزان موفقیت بین 98-95% است، ولی در هر حال عاری از عوارض جانبی نبوده و ممکن است منجر به ایجاد عوارضی همچون آسپیراسیون، پارگی در مسیر Aerodigestive، صدمه به بافتهای اطراف، عفونت فوری یا تأخیری، خونریزی، انسداد یا نشت شود. این روش میزان شکست پایینی داشته و مرگو میر ناشی از آن، چیزی بین 1-8/0% است (1،6).
با توجه به استفاده گسترده از PEG این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع عوارض و پیامدهای آن در بیمارانی که به دلایل مختلف طی سالهای 1396- 1394 در بیمارستان شهید بهشتی قم تحت عمل تعبیه PEG قرار گرفته بودند، صورت گرفت.
روش بررسی
این مطالعه به روش مقطعی توسط مرکز تحقیقات بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علم پزشکی قم، با استفاده از اطلاعات بیمارانیکه طی سالهای 1396-1393 در واحد اندوسکوپی بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی قم تحت عمل تعبیه PEG قرار گرفته بودند، انجام شد. تعداد کل بیماران تحت PEG، اندیکاسیونهای تعبیه PEG، عوارض ایجادشده طی 3 روز اول و عوارض تأخیری طی 3 ماه از انجام PEGگذاری، با استفاده از چکلیست از پرونده بیماران استخراج شد. همچنین اطلاعات دموگرافیک بیماران شامل سن و جنسیت وارد چکلیست گردید. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 24 و آزمون آماری مجذور کای تحلیل شدند.. سطح معنیداری، 05/0>p در نظر گرفته شد.
یافتهها
تعداد کل بیمارانیکه طی سالهای 1396-1393 در واحد اندوسکوپی بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی قم تحت عمل PEGگذاری قرار گرفته بودند، 717 نفر برآورد شد. از این میان، 402 نفر (07/56 %) مرد با میانگین سنی 8 ± 47 سال و 315 نفر (93/43 %) زن با میانگین سنی 11±53 سال بودند که از نظر جنسیت بین بیماران، تفاوت معنیداری وجود داشت (001/0p=). شایعترین اندیکاسیون تعبیه PEG بین بیماران حوادث عروق مغزی با شیوع 27/59% بود که از بین آنان، 35/54% مرد و 65/45% زن بودند که از نظر جنسیت تفاوت معنیداری بین این بیماران وجود نداشت (081/0p=). اندیکاسیونهای دیگر PEGگذاری به ترتیب شامل: شیوع بیماریهای دستگاه عصبی مرکزی، تروما و مشکلات قلبی تنفسی بود. از علل کمتر شایع هایپوکسمی پس از جراحی ماژور، مسمومیت، بیماریهای عفونی و سرطانها گزارش شد. جدول شماره 1، تعداد کل موارد و اندیکاسیونهای تعبیه PEG را به تفکیک جنسیت، بهطور خلاصه نشان میدهد.
جدول شماره1: اندیکاسیونهای تعبیه PEG
اندیکاسیون تعبیه PEG |
مرد |
زن |
جمع |
p |
تعداد |
درصد |
تعداد |
درصد |
تعداد |
درصد |
حوادث عروقی مغزی |
231 |
35/54% |
194 |
65/45% |
425 |
27/59% |
081/0 |
بیماریهای سیستم عصبی مرکزی |
67 |
55/48% |
71 |
45/51% |
138 |
25/19% |
798/0 |
تروما |
56 |
73/72% |
21 |
27/27% |
77 |
74/10% |
001/0 |
مشکلات قلبی- تنفسی |
23 |
16/62% |
14 |
84/37% |
37 |
16/5% |
188/0 |
هیپوکسمی پس از جراحی ماژور |
6 |
67/66% |
3 |
33/33% |
9 |
26/1% |
51/0 |
مسمومیت |
9 |
75 % |
3 |
25% |
12 |
67/1% |
149/0 |
بیماریهای عفونی |
6 |
67/66% |
3 |
33/33% |
9 |
26/1% |
51/0 |
سرطان |
4 |
40% |
6 |
60 |
10 |
39/1% |
752/0 |
جمع |
402 |
07/56 % |
315 |
93/43 % |
717 |
100 % |
001/0 |
تعداد کل بیمارانیکه به دلیل تروما تحت عمل PEGگذاری قرار گرفته بودند، 77 نفر برآورد شد که از این بین، 56 نفر (73/72%) مرد و 21 نفر (27/27%) زن بودند که بین دو جنس از نظر آماری تفاوت معنیدار مشاهده نشد (001/0p=). در میان سایر اندیکاسیونهای PEGگذاری، بین دو جنس تفاوت معنیدار بود.
از بین 717 مورد، مجموعاً 79 مورد (01/11%) دچار عارضه شده بودند که 38 مورد (1/48 %) در 3 روز اول و 41 مورد (9/51 %) در پیگیری 3 ماهه بروز کرده بود. بیشترین عوارض قابلمشاهده عبارت بودند از: نشت، خروج PEG، عفونت و خونریزی محل PEGگذاری. از بین عوارض مذکور، عفونت و خونریزی محل بیشتر در 3 روز اول رخ داده بود و سایر عوارض بیشتر دیررس بودند. عوارض آسپیراسیون و پرفوراسیون در اثر کشیدهشدن PEG در 3 روز اول، با شیوع کمتر (پریتونیت) بروز کردند. از نظر آماری بین جنسیت و عوارض ارتباط معنیداری مشاهده نشد (636/0p=).
در جدول شماره 2 میزان بروز هریک از عوارض به تفکیک جنسیت آمده است.
جدول شماره 2: فراوانی عوارض به تفکیک جنسیت
؟ |
مرد |
زن |
عفونت محل |
8 |
5 |
خونریزی محل |
5 |
7 |
خروج PEG |
9 |
7 |
نشت |
7 |
10 |
پریتونیت |
1 |
2 |
آسپیراسیون |
1 |
2 |
پرفوراسیون |
1 |
0 |
انسداد PEG |
4 |
9 |
خونریزی داخل شکمی |
1 |
0 |
جمع |
37 |
42 |
یک مورد خونریزی داخل شکمی به دلیل پارگی شریان Left Gastric در نزدیکی محل PEGگذاری رخ داد و منجر به وقوع شوک طی 6 ساعت پس از عمل گردید که با مداخله جراحی درمان شد. علت این عارضه مصرف داروی پلاویکس توسط بیمار، باوجود تأکید به قطع مصرف دارو بود. هیچ مورد فوت در پی عوارض مشاهده نشد.
در نمودار شماره 1 فراوانی عوارض زودرس و دیررس به تفکیک نشان داده شده است.
