مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

مقدمه
حوزه زیست‌آهنگ بدن در بازیابی اطلاعات از زیرشاخه‌های حوزه بازیابی اطلاعات به شمار می‌آید و سازمان‌دهی، تعیین روابط بین زیست آهنگ‌های بدن را به عهده دارد و همواره تلاش می‌کند نیازهای واقعی کاربران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای را مرتفع سازد، ولی هنوز این موضوع در حوزه بازیابی اطلاعات مغفول مانده و تحقیقات بسیار اندکی صورت گرفته است. به‌طور طبیعی هر انسانی زیست‌آهنگ بیولوژیک درونی دارد. این زیست‌آهنگ به‌طور دوره‌ای پدیده‌هایی چون رفتار، کارکرد، شناخت و احساسات را کنترل می‌کند (1). تغییرات شبانه‌روزی نور خورشید سیستم دیگری را در بدن فعال می‌کند که سبب ایجاد زیست‌آهنگ شبانه‌روزی در فیزیولوژی بدن انسان می‌شود. زیست‌آهنگ بیولوژیک به‌طور درونی فعال است، درحالی‌که زیست‌آهنگ سیرکادین (Circadian rhythm) یا زیست‌آهنگ شبانه‌روزی تحت تأثیر تغییرات نوری حاصل می‌شود و تنظیمات آن در هیپوتالاموس است (2). در شرایط سلامت انسان، زیست‌آهنگ‌های بیولوژیک با زیست‌آهنگ شبانه‌روزی تطابق دارد و درصورتی‌که رفتار انسان ازجمله خوابیدن، کارکردن و تغذیه متناسب با زیست‌آهنگ شبانه‌روزی نباشد، فعالیت‌های فیزیولوژیک بدن ازجمله ترشحات هورمونی دچار اختلال می‌شود و نتایج نامناسبی را به وجود می‌آورد. کارکردن به‌صورت شیفتی و خصوصاً در شیفت شب سبب بروز برخی اختلالات به‌صورت اولیه همچون اختلالات گوارشی، حوادث قلبی و عروقی و ... می‌شود و در موارد زیادی چون صرع، دیابت، اختلالات روانی سبب تشدید علائم بیماری می‌شود (3).
در حوزه بازیابی اطلاعات، بین فهم و برداشت ما از کاربر و مشارکت او در تعاملات بازیابی اطلاعات شکافی عمیق وجود دارد. یکی از ارکان بسیار مهم در بازیابی اطلاعات، تعامل کاربر با موضوعات مختلف است (4). در بین سال‌های 1980 تا 2000 کارهای مناسبی در زمینه زیست‌آهنگ بدن انجام شد، ولی در سال‌های بعد این تلاش‌ها نیمه‌تمام باقی ماند و حتی موضوع زیست‌آهنگ بدن از جانب بازیابی اطلاعات و مدل‌های آن نیز مغفول ماند. در این زمینه جست‌وجوهای گسترده‌ای در منابع اینترنتی و شبکه‌ای انجام شد، ولی هیچ‌یک به روش علم‌سنجی در این عرصه فعالیت نکرده بودند تا از نظر کمی و کیفی توسعه علمی در این حوزه روشن شود.
از سوی دیگر، وضعیت تولیدات علمی پژوهشگران و کشورها در نمایه‌های استنادی جزو شاخص‌های برون‌دادهای علم و فناوری آن‌ها محسوب می‌شود. پس یکی از راه‌های اندازه‌گیری فعالیت علمی در حوزه خاص، بررسی میزان تولیدات علمی پژوهشگران آن حوزه در پایگاه‌های استنادی است (5). امروزه پژوهشگران علاقه زیادی به استفاده از اطلاعات کتاب‌شناختی برای ارزیابی تولیدات علمی دارند. ارزیابی تولیدات علمی به‌عنوان مهم‌ترین ابزار رسیدن به استاندارد عملکردهای پژوهشی است (6).
امروزه می‌توان فعالیت‌های آینده را با استفاده از مطالعه و بررسی فعالیت‌های گذشته پیش‌بینی کرد (7). با آگاهی از وضعیت تولیدات علمی در حوزه زیست‌آهنگ بدن و بازیابی اطلاعات و پیشرفت‌های صورت‌گرفته در این حوزه می‌توان تصویر جامعی از وضعیت فعالیت‌ها و تولیدات علمی پژوهشگران در این حوزه را نشان داد. این پژوهش بر آن است که روند تکامل حوزه بازیابی اطلاعات، زیست‌آهنگ بدن، تعداد مقالات و تعداد استنادات به این مقالات، کشورهای پیشرو در این حوزه، نویسندگان استنادی این حوزه را بر اساس داده‌های مستخرج از پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد بررسی کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت منابع علمی تولیدشده، نویسندگان پراستناد، نوع مدارک علمی، بررسی کشورها و مؤسسات پژوهشی در این حوزه، زبان مدارک، مجلات هسته و حوزه موضوعی انجام شده است.

روش بررسی
پژوهش حاضر او نوع توصیفی است که به روش علم‌سنجی انجام شده و وضعیت تولیدات علمی حوزه زیست‌آهنگ بدن را در بازیابی اطلاعات بررسی کرده است. جامعه پژوهش شامل تمام منابع و آثار علمی نمایه‌شده حوزه زیست‌آهنگ بدن و بازیابی اطلاعات در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد از ابتدا تا پایان سال 2019 است. به‌منظور انجام پژوهش علاوه بر استفاده از سرعنوان موضوعی پزشکی (Mesh) از علامت ~ برای گزارش تمامی مترادفات در فرمول ترکیبی جست‌وجو استفاده شد.
عبارت information storage and retrieval، biorhythm، clock gene،circadian rhythm، biological clock در داخل علامت گیومه و با استفاده از عملگرهای بولین OR، AND و کروشه ترکیب شد.
عبارت جست‌وجوشده:
("Biological clock" OR "clock gene" OR "biorhythm" OR "circadian rhythm") AND "information storage and retrieval"
نتایج به‌دست‌آمده شامل 38 مدرک در پایگاه اسکوپوس و 25 مدرک در پایگاه پابمد بود. پس از بررسی و تحلیل موضوعی، 28 مدرک استخراج شد. نقشه علمی حوزه‌های موضوعی این مقالات با استفاده از نرم‌افزار اکسل، UciNet و بسته ترکیبی آن net draw ترسیم شد. این کار با استفاده از ماتریس همایندی موضوعات در بخش Subject category مقالات استخراج و انجام شد.
در این قسمت به پرسش‌های پژوهش، تعداد مقالات به تفکیک سال‌های مختلف، تعداد استناد به‌ازای هر مقاله، نوع مطالعات انجام‌شده در حوزه بازیابی اطلاعات زیست‌آهنگ بدن از نگاه هدف پژوهش، نویسندگان پراستناد، انواع مدارک تولیدشده، کشورهای شاخص منتشرکننده مقاله و مؤسسات و حوزه‌های موضوعی پرکار در تولیدات پژوهشگران بازیابی اطلاعات زیست‌آهنگ بدن پاسخ داده شده است.

یافته‌ها
جست‌وجوی کلیدواژه‌های مدنظر در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد از ابتدا تا پایان سال 2019 نشان‌دهنده 28 مدرک بود. طی بررسی نویسندگان پراستناد در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی طی سال‌های مورد مطالعه نشان داده شده است Udesen با اچ‌ایندکس 11 و مقاله‌ای که در سال 2006 منتشر کرده است، با 80 استناد در رتبه نخست نویسندگان قرار گرفته است و Brinkman با اچ‌ایندکس 28 با مقاله منتشرشده در سال 2009 با 73 استناد و Perc با اچ‌ایندکس 84 با مقاله منتشرشده در سال 2005 با 73 استناد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته است.
در بررسی کشورهای مشارکت‌کننده در تولید آثار، 28 مدرک در موضوع بررسی‌شده با توجه به داده‌های نمودار 1 مشخص شد که بیشترین آثار مربوط به کشور آمریکا با 7 مدرک و در مرحله بعدی کشور آلمان با 4 مدرک است. کشور‌های کانادا، شیلی، ژاپن و سوئد با 2 مدرک در رتبه‌‌های بعدی قرار دارند. ایران در این حوزه موضوعی بدون مدرک است.
بر اساس یافته‌های پژوهش، 28 مدرک منتشرشده در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد شامل 23 مقاله پژوهشی، 4 مقاله کنفرانسی و 1 ‌نامه است. از این تعداد به‌جز یک مقاله برای کشور شیلی، بقیه مدارک به زبان انگلیسی هستند.
با نگاهی نمودار 3 می‌توان دریافت که مدارک از سال 2000 تا 2019 روند روبه‌صعود داشته است. در این بازه زمانی 19 ساله، 28 مدرک در حوزه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن منتشر شده است. بیشترین مدارک منتشرشده در این دوره در سال 2006 با 6 مدرک و 2005 با 5 مدرک، پس‌ازآن در سال 2007 با 3
 

جدول شماره 1: استنادات نویسندگان در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد
نام نویسنده    وابستگی سازمانی    H- index    تعداد استنادات    سال چاپ مدرک
Udesen, J    GN ReSound Group    11    80    2006
Brinkman    Mayo Clinic    28    73    2009
Perc, M    University of Maribor, Maribor, Slovenia    84    73    2005
Chonan, K    Tohoku University School of Medicine, Sendai, Japan    6    64    2001
Lindner, B    Humboldt University of Berlin, Berlin, Germany    36    57    2005
Chacron, M.J    McGill University, Montreal, Canada    32    43    2005
Hutchison    Montana State University, Bozeman, United States    18    37    2013
Wang, T    University of Illinois at Chicago, Chicago, United States    3    35    2004
Charalampidis D    IEEE Trans Image Process    12    29    2006
González-Miranda JM    Physical Review E: Statistical, Nonlinear, and Soft Matter Physics        28    2005
 
نمودار شماره 1: کشورهای فعال در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد

 
 
نمودار شماره 2: نوع مدارک نمایه‌شده در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد

مدرک و سال 2008 و 2011 با 2 مدرک بوده است. روند انتشار در سال‌های متعددی کاهشی تا حد یک مدرک بوده و در سال‌های 2002، 2003، 2006، 2010، 2014 تا 2016 و 2018 مدارکی منتشر نشده است.
بر اساس یافته‌های پژوهش نشان داده‌شده در جدول 2، کشور آمریکا به‌عنوان کشور مدعی این مقالات و ناشر پروکوئست جزو ناشران بزرگ دانسته می‌شود که مجله Physical Review E Statistical Nonlinear and Soft Matter Physics با 7 مقاله توانسته است به‌عنوان مجله پرکار این رشته تلقی شود و پس‌ازآن IEEE Transactions on Biomedical Engineering با 3 مقاله در رتبه بعدی قرار گرفته است.
10 حوزه موضوعی یا خوشه اصلی در رابطه با حوزه‌های علمی، بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن را بررسی کرده‌اند. دراین‌بین بیشترین مقالات در زمینه ریاضیات با 8 مدرک (29 درصد)، علوم زیستی 6 مدرک (21 درصد)، پزشکی و مهندسی هر کدام 5 مدرک (17 درصد)، فیزیک و نجوم 4 مدرک (14 درصد)، ژنتیک، شیمی، علم کامپیوتر و محیط‌زیست هر کدام 3 مدرک (10 درصد) بوده‌اند. علوم اعصاب و هنر در رده‌های بعد هستند.
بررسی نوع مطالعات انجام‌شده در حوزه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن بر اساس اهداف مطالعه‌شده در دو گروه مبتنی بر کاربر و مبتنی بر محتوا نشان داد مطالعات مبتنی بر محتوا بیشترین فراوانی را در بین پژوهش‌های انجام‌شده دارد. در مطالعات مبتنی بر کاربر رده سنی بزرگ‌سالان با 51 درصد، بیماران با 28 درصد و در مطالعات مبتنی بر محتوا، ساعت بیولوژیکی با 64 درصد، شبکه با 35 درصد و مدل‌های بیولوژی با 32 درصد بیشتر تحلیل شده‌اند.
خوشه‌های موضوعی مختلف ریاضیات، علوم زیستی و پزشکی با استفاده از روش مطالعات مبتنی بر محتوا که به 9 دسته ساعت بیولوژی با بسامد 18 (64 درصد)، مدل‌های بیولوژی با بسامد 9
 
 
نمودار شماره 3: توزیع مقالات در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد بر اساس سال انتشار

جدول شماره 2: مجلات هسته در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد
ناشر    کشور    تعداد مدرک    نام مجله
Ulrichs web    آمریکا    7    Physical Review E Statistical Nonlinear and Soft Matter Physics
Other    آمریکا    3    IEEE Transactions on Biomedical Engineering
Springer & ProQuest    آمریکا    1    Behavior Research Methods
Ulrichs web    انگلیس    1    Journal of Neural Engineering
Ovid    آمریکا    1    Blood Pressure Monitoring
Elsevier    هلند    1    Journal of Neuroscience Methods
ProQuest    آمریکا    1    PLoS Computational Biology
ProQuest    انگلیس    1    BMC Public Health

 
جدول شماره 3: حوزه‌های موضوعی در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد
خوشه    بسامد (تعداد)    درصد
ریاضیات    8    29
علوم زیستی    6    21
پزشکی    5    17
مهندسی    5    17
فیزیک و نجوم    4    14
ژنتیک    3    10
شیمی    3    10
علم کامپیوتر    3    10
محیط‌زیست    3    10
علوم اعصاب    2    7
هنر    1    5/3
(32 درصد)، شبکه با بسامد 10 (35 درصد)، داده با بسامد 5 (17 درصد)، حافظه و سلول‌های مغزی با بسامد 4 (14 درصد) و خواب و ژنتیک با بسامد 2 (7 درصد) تقسیم می‌شوند و روش مبتنی بر کاربر که به 5 زیرخوشه بیماران با بسامد 8 (28 درصد)، بزرگ‌سالان با بسامد 14 (51 درصد) و دانشجویان با بسامد 2 (8 درصد) تقسیم می‌شوند.
برای ترسیم نمودار تحلیل حوزه‌های موضوعی بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن از خوشه‌بندی استفاده شد. در نمودار 4 این خوشه‌بندی بر اساس پراکندگی و ارتباط موضوعی مقالات منتشرشده در زمینه زیست‌آهنگ بدن و بازیابی اطلاعات انجام شده است. مهم‌ترین خوشه‌ها نشان داده شده است.
جدول شماره 4: نوع مطالعات انجام‌شده بر اساس هدف در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد
روش    زیرخوشه    بسامد    درصد
مطالعات مبتنی بر کاربر    کودکان    0    0
    بزرگ‌سالان    14    51
    بیماران    8    28
    نوجوانان    0    0
    دانشجویان    2    8
    ذکرنشده    12    42
مطالعات مبتنی بر محتوا    حافظه    4    14
    خواب    2    7
    ژنتیک    2    7
    سلول‌های مغز    7    25
    ساعت ژنی    1    5/3
    داده    5    17
    ساعت بیولوژی    18    64
    مدل‌های بیولوژی    9    32
    شبکه    10    35

 
نمودار شماره 4: نقشه علمی حوزه موضوعی بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد

بحث
در این پژوهش 28 مدرک مرتبط با موضوع بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن از پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس و پابمد استخراج شد. تحلیل حوزه‌های موضوعی استخراج‌شده از این پایگاه‌ها با استفاده از نرم‌افزار اکسل، UciNet و بسته ترکیبی آن netdraw ترسیم شد.
یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده روندی متغیر (کند)، سپس صعودی نه‌چندان (تند) در موضوع بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن است. این در حالی است که در سال 2007 با 3 مدرک و سال 2008 و 2011 با 2 مدرک بوده است. بیشترین مدارک منتشرشده در این دوره در سال 2006 با 6 مدرک و 2005 با 5 مدرک بوده و پس‌ازآن روندی کاهشی داشته است. در مقاله زندی (7) و سهرابی (8) نشان داده شده است تعداد مقالات منتشرشده در مقایسه با دوره پنج‌ساله قبلی افزایش چشمگیری داشته است. این یافته‌ها می‌تواند ناشی از برنامه‌ای جامع در اولویت‌های پژوهشی کشورها باشد.
در مطالعات قبل در ارزیابی تولیدات علمی کشور اسپانیا در رشته‌های مامایی و پزشکی زنان در مجلات بین‌المللی بین سال‌های 1986 تا 2002، تعداد 779 مدرک در این دو رشته بررسی شد که یافته‌ها نشان داد مجله تولیدمثل انسانی با 217 مقاله بیشترین مقالات تخصصی، تألیفات در زمینه یائسگی و بیشترین همکاری علمی (07/4) را داشته است. کل مقالات 1829 و تعداد نویسندگان 3998 نفر بوده است (9) همچنین در پژوهشی دیگر با عنوان «تولیدات علمی تحقیقات پزشکی الکترونیکی در سال‌های 1991 تا 2005»، تعداد 10 مجله از کل 374 مجله 41 درصد از مقالات را منتشر کرده‌اند. تحلیل تعداد مقالات بررسی‌شده نشان داد کشورهای کوچک‌تر سهم زیادی در تولید علم داشته‌اند (10). در وضعیت تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس و وب‌آوساینس حوزه موضوعی علوم اعصاب با 26 مقاله در WOS و پزشکی عمومی با 196 مقاله در اسکوپوس فعال‌ترین حوزه‌های پژوهشی در تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان بوده‌اند (11). البته شاید بتوان عدم ارتباط و آشنایی درست بین‌رشته‌ای بین موضوع بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن را نقطه‌ضعف و کمبود تعداد مقالات در این رشته دانست.
در مطالعه‌ای با عنوان «جنبه‌های عاطفی در رفتار جست‌وجو و بازیابی اطلاعات در وب» نیز نشان داده شده است پرکارترین نویسنده در این حوزه Belkin در حوزه مطالعات کتابداری و اطلاع‌رسانی از آمریکا با 19 عنوان تولید علمی بوده و بیشترین آثار تولیدشده در نشریات Journal of the American Society for Information Science منتشر شده و بیشترین تولیدات آن در قالب مقاله (7/64 درصد) و به زبان انگلیسی در سال‌های 2011، 2009 و 2014 است (12)، درحالی‌که در مطالعه حاضر 96 درصد از مدارک به زبان انگلیسی است. البته می‌توان فراگیربودن و نمایه‌شدن مقالات به زبان انگلیسی را علت اصلی انتشار مقاله به زبان انگلیسی دانست. شاید بتوان گفت که یکی از ایرادات پژوهشگران ایرانی، تسلط ناکافی به زبان‌های خارجی و نگارش مقاله به زبان انگلیسی است که نشان‌دهنده ضعف در کار پژوهشگران ایرانی است. همان‌طور که مقاله حاضر دیده می‌شود از ایران در این موضوع هیچ کاری انجام نشده است.
در مقاله‌ای که به بررسی تولیدات علمی ایران در سال‌های 1967 تا 2003 پرداخت، نتایج نشان داد بعد از جنگ تحمیلی میزان تولیدات علمی ایرانیان در پایگاه اطلاعاتی آی‌اس‌آی رشد بسیار زیادی داشته است (13)، ولی در زمینه بازیابی اطلاعات و زیست‌آهنگ بدن هیچ‌گونه تلاشی از سوی ایران انجام نگرفته است که شاید در اولویت‌نبودن این موضوعات برای پژوهش و اطلاع‌نداشتن پژوهشگران ایرانی، نشان‌دهنده تلاش‌نکردن ایران در مجامع بین‌المللی بوده است.
در کل مقاله‌ای که در زمینه انگل‌شناسی در سال  2003 چاپ شده است، با دارابودن 52 استناد در بالاترین رتبه قرار دارد (14)، درحالی‌که در مطالعه حاضر Udesen با اچ‌ایندکس 11 و مقاله‌ای که در سال 2006 منتشر کرده است، با 80 استناد در رتبه نخست نویسندگان قرار گرفته است.
بررسی تولیدات علمی حوزه خلیج‌فارس در پایگاه اسکوپوس طی سال‌های 1996 تا 2015 نشان داد متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات در حوزه موضوعی خلیج‌فارس در سطح جهانی 5/22 درصد، در کشورهای خاورمیانه 5/17 درصد و در ایران 39 درصد است (15).
عبدخدا و همکارانش در بررسی مجلات علمی حوزه پزشکی ایران در وبگاه علوم و اسکوپوس در سال‌های 2005 و 2009 روند تعداد مدارک و استنادات را افزایشی گزارش کردند. تعداد مدارک ثبت‌شده در اسکوپوس بیشتر از وبگاه علوم بود، اما اختلاف معنی‌دار نبود (5). در پژوهش حاضر نیز در تعداد مدارک یافت‌شده در پایگاه اسکوپوس و پابمد اختلاف معنی‌داری وجود داشت. البته نبود ارتباط درست بین‌رشته‌ای نشان‌دهنده این است که تعداد مقالات این حوزه موضوعی بسیار اندک است.
عباسی نیاسر در بررسی تولیدات علمی دانشگاه کاشان در پایگاه استنادی اسکوپوس طی سال‌های 2012 تا 2016 نشان داد بیشترین میزان تألیفات (3/89 درصد) از نوع مقاله پژوهشی بوده است و میزان تولیدات علمی این دانشگاه در دوره بررسی‌شده روندی صعودی داشته است که عامل مؤثری در بهبود و ارتقای جایگاه علمی این دانشگاه در کشور و جهان است (16). در بررسی تولیدات علمی در زمینه حقوق بیماران نمایه‌شده در پایگاه وب‌آوساینس بین سال‌های 2000 تا 2014 نشان داده شد 347 مدرک بازیابی‌شده در 6 قالب منتشر شده‌اند که در این میان 246 مقاله در قالب پژوهشی، 73 مدرک در قالب مروری و بقیه‌ها در سایر قالب‌ها چاپ شده‌اند. کشورهای آمریکا، انگلستان و آلمان به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم تولید در این موضوع قرار دارند (17). در مقاله حاضر نیز 28 عنوان مدرک یافت شد که در این میان 23 مدرک در قالب پژوهشی، 4 مورد کنفرانس و 1 مورد نامه بودند. در بین تمامی پژوهشگران حوزه‌های مختلف، مقالات به‌صورت پژوهشی نسبت به مقالات مروری و کنفرانس‌ها همیشه بیشتر و چشم‌گیرتر بوده است.
در تحلیل استنادی تولیدات علمی حوزه پرستاری ایران در پایگاه‌های اطلاعاتی وبآونالج و اسکوپوس تولیدات علمی این حوزه سیر کاملاً صعودی داشته است. دراین‌باره پژوهشگران حوزه پرستاری در پایگاه اسکوپوس 3056 مقاله و در پایگاه وبآونالج 1622 مقاله منتشر کرده‌اند که مجله حیات با بیش از 210 مقاله در اسکوپوس پرکارترین نویسندگان را دارد و در هر دو پایگاه بیشترین همکاری بین‌المللی در تولید مقالات علمی با کشور آمریکا بوده است (18). چون تولید علم در آمریکا نسبت به کشورهای دیگر بیشتر است؛ بنابراین، تعداد مقالات این کشور نسبتاً بیشتر است.

نتیجه‌گیری
به‌طورکلی با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان چنین اظهار داشت که در این سال‌ها فعالیت و تولیدات علمی بسیار اندکی نسبت به موضوع بازیابی اطلاعات و چرخه خواب انجام شده است. به علت اهمیت این موضوعات، به تولیدات علمی بیشتریدر این زمینه‌ها نیاز است. بر اساس اهمیت ربط در بازیابی اطلاعات، کسی که طی زمان از لحاظ زیست‌آهنگ بدن آمادگی پذیرش فعالیت‌های علمی را داشته است، می‌تواند بازیابی اطلاعات بهتری را داشته باشد. بیشترین مدارک منتشرشده در این دوره در سال 2006 با 6 مدرک و 2005 با 5 مدرک بوده است؛ بالاخص در موضوعات پزشکی که به دلیل حضور پزشکان، تولیدات این گروه در معتبرترین مجلات نیز منتشر شده است. البته می‌توان گفت که زیست‌آهنگ بدن در سال 2017 جایزه نوبل پزشکی را به خود اختصاص داده است و این می‌تواند نقش بسزایی در افزایش تولیدات علمی داشته باشد.
پیشنهاد می‌شود مطالعات بیشتری در زمینه ارتباط بین بازیابی اطلاعات و رشته‌های علوم پزشکی انجام شود تا با ارائه راهکارهایی، روند تولید علم در کشور تقویت شود و توسعه یابد و با استفاده از مطالعات علم‌سنجی در حوزه‌های مختلف بتوان خلأهای پژوهشی این حوزه‌ها را شناسایی کرد و با برنامه‌ریزی بهتر پیشرفت و توسعه این علوم را از طریق تعیین مناسب اولویت‌های پژوهشی انجام داد.
بررسی مطالعه وضعیت تولیدات علمی موضوعات مختلف در تولید دانش شواهد معتبری برای تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در اختیار مدیران پژوهشی حوزه‌های پژوهش قرار می‌دهد. همچنین امکان انتخاب حوزه‌های تأثیرگذار و اولویت‌بندی آن‌ها را نیز در اختیار می‌گذارد تا منابع محدود موجود، حداکثر بهره‌وری را داشته باشد.

تشکر و قدردانی
از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم تحقیقات تهران قدردانی می‌گردد.

تعارض منافع
هیچ‌گونه تعارض منافعی از سوی نویسندگان گزارش نشده است.
 

References:

1.    Comasco E, Nordquist N, Göktürk C, Åslund C, Hallman J, Oreland L, et al. The clock gene PER2 and sleep problems: association with alcohol consumption among Swedish adolescents. Ups J Med Sci 2010;115(1):41-8. PMID: 20187847
2.    Burioka N, Koyanagi S, Endo M, Takata M, Fukuoka Y, Miyata M, et al. Clock gene dysfunction in patients with obstructive sleep apnoea syndrome. Eur Respir J 2008;32(1):105-12. PMID: 18321934
3.    Kortelainen JM, Van Gils M, Pärkkä J. Multichannel bed pressure sensor for sleep monitoring. Comput Cardiol 2012;39:313-6. Link
4.    Noroozi CA, Hassanzadeh M. Scientific articles of Iran and Islamic countries of Middle East indexed in Web of Science (WOS) during 2003-2007. J Epistemol 2010;2(6):99-103. Link
5.    Abdekhoda H, Ghazi MirSaeed SJ, Nourzi A. Evaluation of Scientific Production of Iranian Medical domain based on the document indexed from scientific journals in chosen databases, between 2005-2009. J Payavard Salamat 2010;4(2):18-30. (In Persian) Link
6.    Khasseh AA, Fakhar M, Soosaraei M, Sadeghi S. Present situation of scientific productions of Iranian researchers in parasitology domain in ISI databases. Iran J Med Microbiol 2011;5(1-2):53-65. Link
7.    Zandi Ravan N, Davarpanah MR, Fatahi R. Science production mapping in Iran, based on the articles indexed in sciencefor scientific information (SCI-E). Lib Inform Sci Res J 2017;7(1):5-26. (In Persian) Link
8.    Sohrabi MR, Rahmati-Roodsari M. Trend of scientific production of national nutrition and food technology research institute in scopus and ISI in 2009-mid 2012. Iran J Nutr Sci Food Technol 2013;7(5):43-50. Link
9.    García-García P, López-Muñoz F, Callejo J, Martín-Águeda B, Álamo C. Evolution of Spanish scientific production in international obstetrics and gynecology journals during the period 1986-2002. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2005;123(2):150-6. PMID: 16095801
10.    Wen HC, Ho YS, Jian WS, Li HC, Hsu YH. Scientific production of electronic health record research, 1991-2005. Comput Methods Programs Biomed 2007;86(2):191-6. PMID: 17400328
11.    Valinejadi A, Vakili H, Amiri MR, Mohammadhasanzadeh H, Bouraghi H. Scientific products of authors at Hamedan University of medical Sciences in Web of Scinece (WOS) and Scopus Databases. Director General 2012;8(6):824-34. (In Persian) Link
12.    Yari Zanganeh M, Hariri N, Babalhavaeji F. Studies of emotional aspects of information search and retrieval on the Web: textresearch and scientific mapping. J Inform Proc Manag 2016;31(4):953-79. Link
13.    Moin M, Mahmoudi M, Rezaei N. Scientific output of Iran at the threshold of the 21st century. Scientometrics 2005;62(2):239-48. Link
14.    Lockyer AE, Olson PD, Ostergaard P, Rollinson D, Johnston DA, Attwood SW, et al. The phylogeny of the Schistosomatidae based on three genes with emphasis on the interrelationships of Schistosoma Weinland, 1858. Parasitology 2003;126(Pt 3):203-24. PMID: 12666879
15.    Damerchiloo M, Beheshti S. Study the scientific outputs in the field of Persian Gulf in Scopus during 1996-2015. Caspian J Scientometrics 2017;4(2):45-52. Link
16.    Niasar FA, Ghafari S. Evaluation of scientific outputs of Kashan University in Scopus Citation Database 2012-2016. Caspian J Scientometrics 2017;4(1):52-60. Link
17.    Padmehr P, Alijami R, Amiri MR. Survey on scientific products in the field of patient rights in the international level indexed in ISI web of science between 2000-2014. Pajouhan Sci J 2016;14(3):67-74. Link
18.    Rashidi A, Molavi M. Citation analysis of Iranian nursing scientific productivity indexed in web of knowledge and scopus. J Urmia Nurs Midwifery 2017;15(10):733-42. Link