دوره 14، شماره 3 - ( خرداد 1399 )
جلد 14 شماره 3 صفحات 25-19 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rohani B, Mirzaii-Dizgah M, Mirzaii-Dizgah I. The Evaluation of the Level of C3 and C4 Complements in Unstimulated Saliva of Patients with Oral Lichen Planus. Qom Univ Med Sci J 2020; 14 (3) :19-25
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-2807-fa.html
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-2807-fa.html
روحانی بیتا، میرزایی دیزگاه محمدحسین، میرزایی دیزگاه ایرج. بررسی میزان پروتئین‌های C3 و C4 کمپلمان در بزاق غیرتحریکی بیماران مبتلابه لیکن پلان دهانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1399; 14 (3) :19-25
1- گروه بیماری‌های دهان فک و صورت، دانشکده‌ی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران، ایران.
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده‌ی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران، ایران. ،m.mashein@yahoo.com
3- گروه فیزیولوژی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران، ایران.
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده‌ی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران، ایران. ،
3- گروه فیزیولوژی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران، ایران.
واژه‌های کلیدی: C3کمپلمان، C4کمپلمان، لیکن پلان دهانی، بزاق
متن کامل [PDF 458 kb]
(833 دریافت)
| چکیده (HTML) (3435 مشاهده)
متن کامل: (1374 مشاهده)
مقدمه
لیکن پلان دهانی (OLP) نوعی بیماری مزمن و التهابی مخاطی است (1). شیوع آن حدود 1/0 تا 4 درصد در افراد بزرگ‌سال است (2). انواع مختلفی از OLP وجود دارد که بعد از رتیکولر، نوع اروزیو آن رایج‌ترین فرم است (3). در بروز لیکن پلان دهانی علاوه بر زمینه‌ی ژنتیکی، عوامل محیطی نیز دخالت دارد. اگرچه علت آن ناشناخته است، اختلالات سیستم ایمنی سلولی نقشی اساسی در شروع و تداوم OLP دارد (4). پروتئین‌های سیستم کمپلمان جزء پروتئین‌های سیستم ایمنی خون هستند که در التهاب و سیستم دفاعی میزبان دخیل‌اند. این پروتئین‌ها نقش مهمی در فعال‌سازی ماست‌سل‌ها و ماکروفاژها دارند. سیستم کمپلمان از 9 پروتئین اصلی تشکیل شده که مهم‌ترین آن C3 است که فراوان‌ترین پروتئین کمپلمان در پلاسما محسوب می‌شود (5). این پروتئین نقش مهمی در اپسونیزاسیون دارد. C4 یکی دیگر از اجزای این سیستم است که می‌تواند همراه با C3 فعال شود و درنتیجه با تشکیل منافذ روی غشای سلول هدف، باعث لیز آن شود (6).
مطالعات نشان داده‌اند نقص در سیستم کمپلمان به بیماری‌های مختلف خودایمنی منجر می‌شود؛ برای مثال، بین کمبود C4 و بیماری سیستمیک لوپوس اریتماتوز ارتباط معنی‌داری وجود دارد. همچنین C3 در غشای پایه‌ی بافت پوششی لیکن پلان درگیر می‌شود (7). بیشتر مطالعات نشان داده‌اند سطح C3 و C4 در سرم بیماران مبتلابه OLP پایین‌تر از حد معمول است (10-8). اغلب تظاهرات بالینی OLP مشابه انواع دیگر بیماری‌های وزیکولوبول است؛ بنابراین، بیوپسی ضایعه برای تشخیص قطعی لازم است (11). اخیراً مشخص شده است رسوب C3 با الگوهای گرانولی و خطی یکی از رایج‌ترین تظاهرات در بیوپسی OLP است؛ بنابراین، ممکن است از C3 و C4 برای تشخیص OLP استفاده شود (12).
بزاق همانند دیگر مایعات بدن مثل سرم، می‌تواند برای تشخیص و ارزیابی پیشرفت بیماری استفاده شود. بزاق نوعی مایع بیولوژیک است که به‌راحتی، بدون تهاجم و بدون ایجاد استرس در دسترس است و می‌تواند بدون ایجاد مزاحمت برای بیمار جمع شود (16-13). می‌توان از بزاق برای تشخیص سریع طیف گسترده‌ای از بیمـاری‌هـا استفـاده کـرد (12،19-17)؛ بنابـراین، بررسی بـزاق
موردتوجه محققان بوده است و می‌تواند در تشخیص یا ارزیابی پیشرفت بیماری کمک کند (20،21). هدف از این مطالعه مقایسه‌ی سطح پروتئین‌های C3 و C4 کمپلمان در بزاق غیرتحریکی بین بیماران OLP و افراد سالم است.
روش بررسی
در این مطالعه 31 فرد مبتلابه OLP نوع اروزیو (سن: 5/10 ±8/46 سال؛ 11 مرد و 20 زن) و 31 فرد سالم (سن 54/7 ± 3/45؛ 8 مرد و 23 زن) مراجعه‌کننده به بخش بیماری‌های دهان، فک و صورت دانشکده‌ی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1398 بررسی شدند. همه بیماران رضایت‌نامه‌ی آگاهانه کتبی را پر کردند و کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی آجا پروتکل مطالعه را تصویب کرد (IR.AJAUMS.REC.1398.254). این پژوهش مطابق با اصول بیان‌شده در اعلامیه‌ی هلسینکی انجام شد.
تشخیص OLP اروزیو بر اساس معاینه‌ی بالینی و بافت‌شناسی مطابق با معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی برای OLP انجام شد (22). تمام بیماران علامت‌دار بودند و درجاتی درد داشتند. بیوپسی در تمام موارد OLP انجام شد. در هر دو گروه مورد و شاهد معیارهای خروج از مطالعه عبارت بودند از: واکنش‌های لیکنوئیدی به داروها، بارداری، شیردهی و هر بیماری موضعی یا سیستمیکی مانند دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی‌عروقی و بیماری کلیوی.
تمام شرکت‌کنندگان رژیم غذایی معمول داشتند و قبل از پذیرش تحت هیچ‌گونه درمانی نبودند. نمونه‌های بزاقی در معاینه‌ی اولیه جمع‌آوری شد. نمونه‌های بزاق بین ساعت 10 تا 12 صبح گرفته شد. برای جمع‌آوری نمونه‌های بزاق غیرتحریکی، از شرکت‌کنندگان خواسته شد 90 دقیقه قبل از نمونه‌گیری از خوردن و آشامیدن خودداری کنند. ابتدا از بیماران خواسته شد بزاق خود را بلع کنند، سر خود را به جلو خم کنند و سپس با چشم باز و با حداقل حرکت سر و بدن، بزاق خود را داخل لوله‌ی فالکون درجه‌بندی‌شده بریزند. نمونه‌‌ها با سرعت 3000 دور در دقیقه به مدت ده دقیقه سانتریفیوژ شدند. مایع رویی بزاق در دمای 70- درجه سانتی‌گراد در فریزر ذخیره شد. برای محاسبه‌ی میزان جریان بزاق، حجم بزاق بر مدت جمع‌آوری بزاق تقسیم شد. غلظت C3 و C4 با استفاده از روش ایمونوتوربیدیمتری و بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده (پارس آزمون، کرج، ایران) اندازه‌گیری شد. ارزیابی تفاوت بین گروه‌ها با آزمون تی مستقل انجام شد. تجزیه‌وتحلیل ویژگی عامل گیرنده (ROC) برای تعیین نقطه‌ی برش C3 و C4 برای تشخیص OLP از افراد سالم استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 انجام شد. 05/0 P< ازنظر آماری معنی‌دار تلقی شد.
یافته‌ها
در این مطالعه‌ی مورد شاهدی 31 بیمار مبتلابه لیکن پلان دهانی نوع اروزیو به‌عنوان گروه مورد و 31 فرد سالم به‌عنوان شاهد بررسی شدند. ازنظر سن و جنس بین گروه‌ها اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. نواحی درگیر در بیماران OLP، مخاط بوکال و وستیبول (18 نفر)، زبان (7 نفر) و لثه (6 نفر) بود. غلظت C3 بزاق غیرتحریکی در OLP از گروه کنترل کمتر بود (024/0 P=؛ نمودار 1). همچنین غلظت C4 در OLP نسبت به گروه کنترل کمتر بود (004/0 P=؛ نمودار 1). میزان جریان بزاق نیز در OLP نسبت به گروه کنترل کمتر بود (003/0 P=؛ نمودار 1).
نمودار 1. مقایسه‌ی میانگین میزان C3 و C4 بزاق غیرتحریکی و میزان جریان بزاق بیماران مبتلابه لیکن پلان دهانی با افراد سالم
نتایج تجزیه‌وتحلیل ROC نشان داد کاهش بزاق غیرتحریکی C4، اما نه C3، می‌تواند برای تشخیص بیماران OLP از کنترل استفاده شود. نقطه‌ی برش (Cutoff) C4 بزاق غیرتحریکی 78/0 میلی‌گرم در دسی لیتر با حساسیت 76 درصد و اختصاصیت 55 درصد با سطح زیر منحنی 764/0 و سطح معنی‌داری 002/0 برای تفکیک بیماران از افراد کنترل به‌دست آمد. نقطه‌ی برش کمپلمان C4 معنی‌دار نبود (139/0P=)؛ بنابراین، نمی‌تواند برای تشخیص بیماران از افراد سالم استفاده شود.
بحث
سیستم کمپلمان بخش مهمی از سیستم ایمنی است که در ازبین‌بردن پاتوژن‌ها به آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های فاگوسیت کمک می‌کند. C3 فراوان‌ترین پروتئین کمپلمان در پلاسماست (5).
نمای خاص رسوب C3 در غشای پایه ویژگی برجسته‌ای در تشخیص OLP است (12). مطالعات قبلی با قاطعیت دلایلی بر دخالت ایمنی ذاتی در ارتباط با پاتوژنز بیمـاری لیکن پلان دهانی
ارائه نداده‌اند (23). گزارش‌ها در این زمینه ضدونقیض است (24)؛ بنابراین، ما در این مطالعه سطح C3 و C4 بزاق غیرتحریکی را در افراد مبتلابه OLP و افراد سالم بررسی کردیم و دریافتیم مقدار آن‌ها در بیماران OLP در مقایسه با افراد سالم کاهش یافته است که با نتایج برخی مطالعات همخوانی دارد (23). هرچند در مطالعه‌ی دیگری، سطح C3 بزاق غیرتحریکی در گروه OLP بیشتر از افراد سالم بوده است (25).
نشان داده شده است که C3 و C4 در غشای پایه و اجسام کلوئیدی پوست بیماران مبتلابه OLP وجود دارد (26).
همچنین C3 و C4 در اجسام کلوئیدی یا اطراف آن در بیماران مبتلابه لیکن پلان مصرف می‌شود (27)؛ بنابراین، به نظر می‌رسد غلظت کمتر C3 و C4 در بزاق بیماران در این مطالعه با افزایش مصرف C3 و C4 قابل توجیه باشد (28).
پروتئین‌های C3 و C4 موجود در بزاق می‌توانند از خون منشأ بگیرند یا به‌صورت موضعی سنتز شوند. محل تولید موضعی پروتئین‌های کمپلمان در حفره‌ی دهان ناشناخته است. سلول‌های اپیتلیال در غدد بزاقی به‌عنوان محل بالقوه‌ی بیوسنتز این پروتئین‌ها مطرح هستند (29).
در مطالعه‌ی حاضر ما از تحلیل ROC برای ارزیابی اهمیت تشخیصی میزان C3 و C4 بزاق غیرتحریکی در تشخیص بیماران OLP و داوطلبان سالم استفاده کردیم و نتایج نشان داد بیان کم آن‌ها به‌ویژه C4 می‌تواند به‌عنوان روش تشخیصی استفاده شود. فرض بر این است که C3 و C4 ممکن است در پاتوژنز OLP دخیل باشند. یافته‌‌های مطالعه‌ی حاضر نشان می‌دهد C3 و C4 بزاقی ممکن است نشانگر مفیدی برای تشخیص OLP باشد.
در این مطالعه مخاط باکال متداول‌ترین محل درگیری در بیماران مبتلابه لیکن پلان دهانی بود که مطابق با نتایج مطالعات قبلی است (30). میزان جریان بزاق در بیماران OLP نسبت به افراد سالم کمتر بود که مطابق با نتایج دیگر مطالعات است (31،32). این نشان می‌دهد که بیماران OLP ممکن است احساس خشکی دهان داشته باشند.
نتیجه‌گیری
سطـح پروتئین‌هـای C3 و C4 کمپلمـان در OLP کاهـش می‌یابد؛
بنابراین، ممکن است در پاتوژنز OLP دخیل باشند و می‌توانند به‌عنوان نشانگرهای زیستی بالقوه برای نوع اروزیو OLP در نظر گرفته شوند.
تشکر و قدردانی
این مقاله از پایان‌نامه‌ی دکترای عمومی دندانپزشکی مصوب دانشگاه علوم پزشکی ارتش گرفته شده است. بدین‌وسیله از دانشگاه علوم پزشکی ارتش به‌دلیل حمایت‌های مالی تقدیر و تشکر می‌شود.
لیکن پلان دهانی (OLP) نوعی بیماری مزمن و التهابی مخاطی است (1). شیوع آن حدود 1/0 تا 4 درصد در افراد بزرگ‌سال است (2). انواع مختلفی از OLP وجود دارد که بعد از رتیکولر، نوع اروزیو آن رایج‌ترین فرم است (3). در بروز لیکن پلان دهانی علاوه بر زمینه‌ی ژنتیکی، عوامل محیطی نیز دخالت دارد. اگرچه علت آن ناشناخته است، اختلالات سیستم ایمنی سلولی نقشی اساسی در شروع و تداوم OLP دارد (4). پروتئین‌های سیستم کمپلمان جزء پروتئین‌های سیستم ایمنی خون هستند که در التهاب و سیستم دفاعی میزبان دخیل‌اند. این پروتئین‌ها نقش مهمی در فعال‌سازی ماست‌سل‌ها و ماکروفاژها دارند. سیستم کمپلمان از 9 پروتئین اصلی تشکیل شده که مهم‌ترین آن C3 است که فراوان‌ترین پروتئین کمپلمان در پلاسما محسوب می‌شود (5). این پروتئین نقش مهمی در اپسونیزاسیون دارد. C4 یکی دیگر از اجزای این سیستم است که می‌تواند همراه با C3 فعال شود و درنتیجه با تشکیل منافذ روی غشای سلول هدف، باعث لیز آن شود (6).
مطالعات نشان داده‌اند نقص در سیستم کمپلمان به بیماری‌های مختلف خودایمنی منجر می‌شود؛ برای مثال، بین کمبود C4 و بیماری سیستمیک لوپوس اریتماتوز ارتباط معنی‌داری وجود دارد. همچنین C3 در غشای پایه‌ی بافت پوششی لیکن پلان درگیر می‌شود (7). بیشتر مطالعات نشان داده‌اند سطح C3 و C4 در سرم بیماران مبتلابه OLP پایین‌تر از حد معمول است (10-8). اغلب تظاهرات بالینی OLP مشابه انواع دیگر بیماری‌های وزیکولوبول است؛ بنابراین، بیوپسی ضایعه برای تشخیص قطعی لازم است (11). اخیراً مشخص شده است رسوب C3 با الگوهای گرانولی و خطی یکی از رایج‌ترین تظاهرات در بیوپسی OLP است؛ بنابراین، ممکن است از C3 و C4 برای تشخیص OLP استفاده شود (12).
بزاق همانند دیگر مایعات بدن مثل سرم، می‌تواند برای تشخیص و ارزیابی پیشرفت بیماری استفاده شود. بزاق نوعی مایع بیولوژیک است که به‌راحتی، بدون تهاجم و بدون ایجاد استرس در دسترس است و می‌تواند بدون ایجاد مزاحمت برای بیمار جمع شود (16-13). می‌توان از بزاق برای تشخیص سریع طیف گسترده‌ای از بیمـاری‌هـا استفـاده کـرد (12،19-17)؛ بنابـراین، بررسی بـزاق
موردتوجه محققان بوده است و می‌تواند در تشخیص یا ارزیابی پیشرفت بیماری کمک کند (20،21). هدف از این مطالعه مقایسه‌ی سطح پروتئین‌های C3 و C4 کمپلمان در بزاق غیرتحریکی بین بیماران OLP و افراد سالم است.
روش بررسی
در این مطالعه 31 فرد مبتلابه OLP نوع اروزیو (سن: 5/10 ±8/46 سال؛ 11 مرد و 20 زن) و 31 فرد سالم (سن 54/7 ± 3/45؛ 8 مرد و 23 زن) مراجعه‌کننده به بخش بیماری‌های دهان، فک و صورت دانشکده‌ی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1398 بررسی شدند. همه بیماران رضایت‌نامه‌ی آگاهانه کتبی را پر کردند و کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی آجا پروتکل مطالعه را تصویب کرد (IR.AJAUMS.REC.1398.254). این پژوهش مطابق با اصول بیان‌شده در اعلامیه‌ی هلسینکی انجام شد.
تشخیص OLP اروزیو بر اساس معاینه‌ی بالینی و بافت‌شناسی مطابق با معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی برای OLP انجام شد (22). تمام بیماران علامت‌دار بودند و درجاتی درد داشتند. بیوپسی در تمام موارد OLP انجام شد. در هر دو گروه مورد و شاهد معیارهای خروج از مطالعه عبارت بودند از: واکنش‌های لیکنوئیدی به داروها، بارداری، شیردهی و هر بیماری موضعی یا سیستمیکی مانند دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی‌عروقی و بیماری کلیوی.
تمام شرکت‌کنندگان رژیم غذایی معمول داشتند و قبل از پذیرش تحت هیچ‌گونه درمانی نبودند. نمونه‌های بزاقی در معاینه‌ی اولیه جمع‌آوری شد. نمونه‌های بزاق بین ساعت 10 تا 12 صبح گرفته شد. برای جمع‌آوری نمونه‌های بزاق غیرتحریکی، از شرکت‌کنندگان خواسته شد 90 دقیقه قبل از نمونه‌گیری از خوردن و آشامیدن خودداری کنند. ابتدا از بیماران خواسته شد بزاق خود را بلع کنند، سر خود را به جلو خم کنند و سپس با چشم باز و با حداقل حرکت سر و بدن، بزاق خود را داخل لوله‌ی فالکون درجه‌بندی‌شده بریزند. نمونه‌‌ها با سرعت 3000 دور در دقیقه به مدت ده دقیقه سانتریفیوژ شدند. مایع رویی بزاق در دمای 70- درجه سانتی‌گراد در فریزر ذخیره شد. برای محاسبه‌ی میزان جریان بزاق، حجم بزاق بر مدت جمع‌آوری بزاق تقسیم شد. غلظت C3 و C4 با استفاده از روش ایمونوتوربیدیمتری و بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده (پارس آزمون، کرج، ایران) اندازه‌گیری شد. ارزیابی تفاوت بین گروه‌ها با آزمون تی مستقل انجام شد. تجزیه‌وتحلیل ویژگی عامل گیرنده (ROC) برای تعیین نقطه‌ی برش C3 و C4 برای تشخیص OLP از افراد سالم استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 انجام شد. 05/0 P< ازنظر آماری معنی‌دار تلقی شد.
یافته‌ها
در این مطالعه‌ی مورد شاهدی 31 بیمار مبتلابه لیکن پلان دهانی نوع اروزیو به‌عنوان گروه مورد و 31 فرد سالم به‌عنوان شاهد بررسی شدند. ازنظر سن و جنس بین گروه‌ها اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. نواحی درگیر در بیماران OLP، مخاط بوکال و وستیبول (18 نفر)، زبان (7 نفر) و لثه (6 نفر) بود. غلظت C3 بزاق غیرتحریکی در OLP از گروه کنترل کمتر بود (024/0 P=؛ نمودار 1). همچنین غلظت C4 در OLP نسبت به گروه کنترل کمتر بود (004/0 P=؛ نمودار 1). میزان جریان بزاق نیز در OLP نسبت به گروه کنترل کمتر بود (003/0 P=؛ نمودار 1).
نتایج تجزیه‌وتحلیل ROC نشان داد کاهش بزاق غیرتحریکی C4، اما نه C3، می‌تواند برای تشخیص بیماران OLP از کنترل استفاده شود. نقطه‌ی برش (Cutoff) C4 بزاق غیرتحریکی 78/0 میلی‌گرم در دسی لیتر با حساسیت 76 درصد و اختصاصیت 55 درصد با سطح زیر منحنی 764/0 و سطح معنی‌داری 002/0 برای تفکیک بیماران از افراد کنترل به‌دست آمد. نقطه‌ی برش کمپلمان C4 معنی‌دار نبود (139/0P=)؛ بنابراین، نمی‌تواند برای تشخیص بیماران از افراد سالم استفاده شود.
بحث
سیستم کمپلمان بخش مهمی از سیستم ایمنی است که در ازبین‌بردن پاتوژن‌ها به آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های فاگوسیت کمک می‌کند. C3 فراوان‌ترین پروتئین کمپلمان در پلاسماست (5).
نمای خاص رسوب C3 در غشای پایه ویژگی برجسته‌ای در تشخیص OLP است (12). مطالعات قبلی با قاطعیت دلایلی بر دخالت ایمنی ذاتی در ارتباط با پاتوژنز بیمـاری لیکن پلان دهانی
ارائه نداده‌اند (23). گزارش‌ها در این زمینه ضدونقیض است (24)؛ بنابراین، ما در این مطالعه سطح C3 و C4 بزاق غیرتحریکی را در افراد مبتلابه OLP و افراد سالم بررسی کردیم و دریافتیم مقدار آن‌ها در بیماران OLP در مقایسه با افراد سالم کاهش یافته است که با نتایج برخی مطالعات همخوانی دارد (23). هرچند در مطالعه‌ی دیگری، سطح C3 بزاق غیرتحریکی در گروه OLP بیشتر از افراد سالم بوده است (25).
نشان داده شده است که C3 و C4 در غشای پایه و اجسام کلوئیدی پوست بیماران مبتلابه OLP وجود دارد (26).
همچنین C3 و C4 در اجسام کلوئیدی یا اطراف آن در بیماران مبتلابه لیکن پلان مصرف می‌شود (27)؛ بنابراین، به نظر می‌رسد غلظت کمتر C3 و C4 در بزاق بیماران در این مطالعه با افزایش مصرف C3 و C4 قابل توجیه باشد (28).
پروتئین‌های C3 و C4 موجود در بزاق می‌توانند از خون منشأ بگیرند یا به‌صورت موضعی سنتز شوند. محل تولید موضعی پروتئین‌های کمپلمان در حفره‌ی دهان ناشناخته است. سلول‌های اپیتلیال در غدد بزاقی به‌عنوان محل بالقوه‌ی بیوسنتز این پروتئین‌ها مطرح هستند (29).
در مطالعه‌ی حاضر ما از تحلیل ROC برای ارزیابی اهمیت تشخیصی میزان C3 و C4 بزاق غیرتحریکی در تشخیص بیماران OLP و داوطلبان سالم استفاده کردیم و نتایج نشان داد بیان کم آن‌ها به‌ویژه C4 می‌تواند به‌عنوان روش تشخیصی استفاده شود. فرض بر این است که C3 و C4 ممکن است در پاتوژنز OLP دخیل باشند. یافته‌‌های مطالعه‌ی حاضر نشان می‌دهد C3 و C4 بزاقی ممکن است نشانگر مفیدی برای تشخیص OLP باشد.
در این مطالعه مخاط باکال متداول‌ترین محل درگیری در بیماران مبتلابه لیکن پلان دهانی بود که مطابق با نتایج مطالعات قبلی است (30). میزان جریان بزاق در بیماران OLP نسبت به افراد سالم کمتر بود که مطابق با نتایج دیگر مطالعات است (31،32). این نشان می‌دهد که بیماران OLP ممکن است احساس خشکی دهان داشته باشند.
نتیجه‌گیری
سطـح پروتئین‌هـای C3 و C4 کمپلمـان در OLP کاهـش می‌یابد؛
بنابراین، ممکن است در پاتوژنز OLP دخیل باشند و می‌توانند به‌عنوان نشانگرهای زیستی بالقوه برای نوع اروزیو OLP در نظر گرفته شوند.
تشکر و قدردانی
این مقاله از پایان‌نامه‌ی دکترای عمومی دندانپزشکی مصوب دانشگاه علوم پزشکی ارتش گرفته شده است. بدین‌وسیله از دانشگاه علوم پزشکی ارتش به‌دلیل حمایت‌های مالی تقدیر و تشکر می‌شود.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي |
موضوع مقاله:
دندانپزشکی
دریافت: 1399/2/11 | پذیرش: 1399/3/13 | انتشار: 1399/4/10
دریافت: 1399/2/11 | پذیرش: 1399/3/13 | انتشار: 1399/4/10
فهرست منابع
1. 1. Mittal N, Shankari GM, Palaskar S. Role of angiogenesis in the pathogenesis of oral lichen planus. J Oral Maxillofac Pathol 2012;16(1):45-8. PMID: 22438642 [DOI:10.4103/0973-029X.92972]
2. Li C, Tang X, Zheng X, Ge S, Wen H, Lin X, et al. Global prevalence and incidence estimates of oral lichen planus: a systematic review and meta-analysis. JAMA Dermatol 2020; In Press. PMID: 31895418 [DOI:10.1001/jamadermatol.2019.3797]
3. Mollaoglu N. Oral lichen planus: a review. Br J Oral Maxillofac Surg 2000;38(4):370-7. PMID: 10922170 [DOI:10.1054/bjom.2000.0335]
4. Rodríguez-Núñez I, Blanco-Carrión A, García AG, Rey JG. Peripheral T-cell subsets in patients with reticular and atrophic-erosive oral lichen planus. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001;91(2):180-8. PMID: 11174595 [DOI:10.1067/moe.2001.110415]
5. Janssen BJ, Huizinga EG, Raaijmakers HC, Roos A, Daha MR, Nilsson-Ekdahl K, et al. Structures of complement component C3 provide insights into the function and evolution of immunity. Nature 2005;437(7058):505-11. PMID: 16177781 [DOI:10.1038/nature04005]
6. Afshar-Kharghan V. The role of the complement system in cancer. J Clin Invest 2017;127(3):780-9. PMID: 28248200 [DOI:10.1172/JCI90962]
7. Abbas AK, Lichtman AH, Philai S. Cellular and molecular immunology. New York: Elsevier Saunders; 2007. Link
8. Sun A, Wu YC, Liang LC, Kwan HW. Serum immunoglobulins, complements and circulating immune complexes in oral lichen planus. Zhonghua Min Guo Wei Sheng Wu Ji Mian Yi Xue Za Zhi 1986;19(1):46-51. PMID: 3816355
9. Luo L, Shu M, Li S, Cai Y. Expression of soluble programmed death-1, soluble programmed death ligand 1 proteins and immune status in patients with oral lichen planus. Zhonghua Kou Qiang Yi Xue Za Zhi 2015;50(10):585-9. PMID: 26757624
10. Huang Y, Zhou S, Cai Y. Expression of interleukin-12 and interleukin-27 proteins and immune status in serum of patients with oral lichen planus. Hua Xi Kou Qiang Yi Xue Za Zhi 2016;34(2):140-4. PMID: 27337921
11. Cheng YS, Gould A, Kurago Z, Fantasia J, Muller S. Diagnosis of oral lichen planus: a position paper of the American Academy of oral and maxillofacial pathology. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2016;122(3):332-54. PMID: 27401683 [DOI:10.1016/j.oooo.2016.05.004]
12. Buajeeb W, Okuma N, Thanakun S, Laothumthut T. Direct immunofluorescence in oral lichen planus. J Clin Diagn Res 2015;9(8):ZC34-7. PMID: 26436043 [DOI:10.7860/JCDR/2015/13510.6312]
13. Agha-Hosseini F, Mirzaii-Dizgah I, Mirjalili N. Relationship of stimulated whole saliva cortisol level with the severity of a feeling of dry mouth in menopausal women. Gerodontology 2012;29(1):43-7. PMID: 20636476 [DOI:10.1111/j.1741-2358.2010.00403.x]
14. Agha-Hosseini F, Mirzaii-Dizgah I, Mirjalili N. Relationship of unstimulated saliva cortisol level with severity of oral dryness feeling in menopausal women. Aust Dent J 2011;56(2):171-4. PMID: 21623809 [DOI:10.1111/j.1834-7819.2011.01320.x]
15. Agha-Hosseini F, Mirzaii-Dizgah I, Moosavi MS. Relationship of lumbar spine bone mineral density and oral dryness feeling in menopause. Menopause 2011;18(6):625-8. PMID: 21358351 [DOI:10.1097/gme.0b013e31820285b2]
16. Agha-Hosseini F, Mohebbian M, Sarookani MR, Harirchi I, Mirzaii-Dizgah I. Comparative evaluation of EGF in oral lichen planus and oral squamous cell carcinoma. Acta Med Iran 2015;53(8):471-5. PMID: 26545991
17. Mirzaii-Dizgah I, Riahi E. Salivary high-sensitivity cardiac troponin T levels in patients with acute myocardial infarction. Oral Dis 2013;19(2):180-4. PMID: 22834943 [DOI:10.1111/j.1601-0825.2012.01968.x]
18. Mominzadeh M, Mirzaii-Dizgah I, Mirzaii-Dizgah MR, Mirzaii-Dizgah MH. Stimulated saliva aminotransaminase alteration after experiencing acute hypoxia training. Air Med J 2014;33(4):157-60. PMID: 25049186 [DOI:10.1016/j.amj.2014.03.004]
19. Kaczor-Urbanowicz KE, Martin Carreras-Presas C, Aro K, Tu M, Garcia-Godoy F, Wong DT. Saliva diagnostics-current views and directions. Exp Biol Med (Maywood) 2017;242(5):459-72. PMID: 27903834 [DOI:10.1177/1535370216681550]
20. Lawrence HP. Salivary markers of systemic disease: noninvasive diagnosis of disease and monitoring of general health. J Can Dent Assoc 2002;68(3):170-4. PMID: 11911813
21. Mirzaii-Dizgah MH, Mirzaii-Dizgah MR, Mirzaii-Dizgah I. Serum and saliva total tau protein as a marker for relapsing-remitting multiple sclerosis. Med Hypotheses 2020;135:109476. PMID: 31733529 [DOI:10.1016/j.mehy.2019.109476]
22. van der Meij EH, van der Waal I. Lack of clinicopathologic correlation in the diagnosis of oral lichen planus based on the presently available diagnostic criteria and suggestions for modifications. J Oral Pathol Med 2003;32(9):507-12. PMID: 12969224 [DOI:10.1034/j.1600-0714.2003.00125.x]
23. Popovska M, Minovska A, Radojkova-Nikolovska V, Muratovska I, Kapuševska B, Aleksova P, et al. Salivary humoral changes in oral lichen planus in bullous lichen planus. Acta Stomatol Naissi 2015;31(72):1493-503. Link [DOI:10.5937/asn1572493P]
24. Van der Waal I. Oral lichen planus and oral lichenoid lesions; a critical appraisal with emphasis on the diagnostic aspects. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2009;14(7):E310-4. PMID: 19300362
25. Talungchit S, Buajeeb W, Lerdtripop C, Surarit R, Chairatvit K, Roytrakul S, et al. Putative salivary protein biomarkers for the diagnosis of oral lichen planus: a case-control study. BMC Oral Health 2018;18(1):42. PMID: 29534707 [DOI:10.1186/s12903-018-0504-8]
26. Gupta S, Jawanda MK. Oral lichen planus: an update on etiology, pathogenesis, clinical presentation, diagnosis and management. Indian J Dermatol 2015;60(3):222-9. PMID: 26120146 [DOI:10.4103/0019-5154.156315]
27. de la Faille-Kuyper EH, de la Faille HB. An immunofluorescence study of lichen planus. Br J Dermatol 1974;90(4):365-71. PMID: 4596065 [DOI:10.1111/j.1365-2133.1974.tb06420.x]
28. Romi F, Kristoffersen EK, Aarli JA, Gilhus NE. The role of complement in myasthenia gravis: serological evidence of complement consumption in vivo. J Neuroimmunol 2005;158(1-2):191-4. PMID: 15589053 [DOI:10.1016/j.jneuroim.2004.08.002]
29. Andoh A, Fujiyama Y, Kimura T, Uchihara H, Sakumoto H, Okabe H, et al. Molecular characterization of complement components (C3, C4, and factor B) in human saliva. J Clin Immunol 1997;17(5):404-7. PMID: 9327340 [DOI:10.1023/A:1027320425291]
30. Chiang CP, Yu-Fong Chang J, Wang YP, Wu YH, Lu SY, Sun A. Oral lichen planus-differential diagnoses, serum autoantibodies, hematinic deficiencies, and management. J Formos Med Assoc 2018;117(9):756-65. PMID: 29472048 [DOI:10.1016/j.jfma.2018.01.021]
31. Agha-Hosseini F, Imanpour M, Mirzaii-Dizgah I, Moosavi MS. Mucin 5B in saliva and serum of patients with oral lichen planus. Sci Rep 2017;7(1):12060. PMID: 28935947 [DOI:10.1038/s41598-017-12157-1]
32. Agha-Hosseini F, Mirzaii-Dizgah I, Mohebbian M, Sarookani MR. Vascular endothelial growth factor in serum and saliva of oral lichen planus and oral squamous cell carcinoma patients. J Kerman Univ Med Sci 2018;25(1):27-33. Link
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
حق تالیف (کپی رایت) برای مولفان محفوظ است.
صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی قم
ناشر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی قم
شاپا چاپی: 7799-1375
شاپا الکترونیک: 1375-2008
ایمیل مجله: journal@muq.ac.ir
j.muq.ac@gmail.com
