دوره 15، شماره 8 - ( آبان 1400 )                   جلد 15 شماره 8 صفحات 589-580 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Zameni E, Shahabizadeh ‎ F, Ghanbarzadeh N ‏ ‎, Jarahi Feriz‏ J. The Effectiveness of Dialectical Behavior Therapy Techniques Training on Fear of Childbirth in Nulliparous Women With Insecure Attachment to Spouse. Qom Univ Med Sci J 2021; 15 (8) :580-589
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3249-fa.html
ضامنی الهام‌، شهابی زاده فاطمه، قنبرزاده ناهید، جراحی فریز جلیل. اثربخشی آموزش فنون رفتار‌درمانی دیالکتیک بر ترس از زایمان زنان نخست‌زای با دلبستگی ناایمن به همسر. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1400; 15 (8) :580-589

URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3249-fa.html


1- گروه روانشناسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.
2- گروه زنان و زایمان، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
3- گروه آمار، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.
متن کامل [PDF 4735 kb]   (573 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1525 مشاهده)
متن کامل:   (612 مشاهده)
مقدمه
بارداری و زایمان به عنوان یک بحران در زندگی زنان محسوب می‌شود. به‌خصوص تولد فرزند اول که به عنوان یک رویداد بسیار استرس‌زا در جداول استرس روانی طبقه‌بندی شده است [1]. در این شرایط حمایت و دلبستگی همسر می‌تواند بحران دوره را کاهش دهد. دلبستگی یکی از عواملی است که سبب افزایش سازگاری افراد در شرایط تنش‌زا می‌شود [2] و عبارت است از گرایش پایدار یک فرد برای ایجاد پیوند عاطفی با دیگران که از اوایل کودکی معمولاً در روابط با والدین آغاز می‌شود [3] و شرایطی را برای توسعه این رابطه در سال‌های بعد حتی در ارتباط با همسر فراهم می‌کند [4] . سبک دلبستگی ایمن فرد را در برابر آسیب‌شناسی روانی محافظت می‌کند [5]، عدم حمایت همسر با ترس در دوران بارداری [6] و ترس از زایمان [7]، به‌ویژه در زنان نخست‌زا همراه است [8].
 ترس از زایمان با شیوع 2/45 درصد [7]، دیدگاهی منفی است که از دوره قبل از زایمان شروع و حین زایمان و پس از آن نیز ادامه می‌یابد [9] و یکی از عوامل پیش‌گویی‌کننده افزایش تقاضای مادر برای سزارین انتخابی و سبب افزایش عوارض زایمان از جمله زایمان طول‌کشیده و سزارین اورژانسی می‌شود [8]. اضطراب و ترس از زایمان بر تجربه تولد تأثیرگذار است [10]. اسطوخودوس یکی از رایج‌ترین گونه‌های گیاهی در رایحه‌درمانی برای کاهش اضطراب است. سمیت کم و عوارض جانبی کم اسطوخودوس، آن را به یک درمان مورد علاقه در طب مکمل تبدیل کرده است [11]. لینالول و استات لینالیل موجود در این گیاه می‌توانند سیستم پاراسمپاتیک را تحریک کنند. به علاوه، لینالیل استات دارای اثرات مخدر است و لینالول به عنوان یک آرام‌بخش عمل می‌کند [12]. همچنین محققان معتقدند که استنشاق رایحه اسطوخودوس با کاهش کورتیزول، افزایش سروتونین و آندروفین باعث کاهش اضطراب هنگام زایمان می‌شود [13]. در مطالعات متعددی تأثیر رایحه‌درمانی اسطوخودوس بر کاهش اضطراب [15 ،14] تأیید شده است. علاوه بر ایجاد تغییرات خودکار فیزیولوژیکی، می‌توان به طور آگاهانه با مداخلات روان‌شناختی نیز به زنان باردار کمک کرد تا از عوارض هیجانات منفی در بارداری مصون بمانند [16]. یکی از نوآوری‌ها در درمان‌های روان‌شناختی، رفتاردرمانی دیالکتیک است [17]. رفتاردرمانی دیالکتیکی رویکردی شناختی‌رفتاری است که به وسیله مارشا لینهان ابداع شد [18] و مبتنی بر اصل پذیرش و تغییر و دارای 4 مؤلفه هوشیاری فراگیر بنیادی و تحمل پریشانی به عنوان مؤلفه‌های پذیرش و تنظیم هیجانی و کارآمدی بین‌فردی به عنوان مؤلفه‌های تغییر است [19]. هدف از رفتار‌درمانی دیالکتیکی پذیرش فرد و رفتارهای او بدون قضاوت کردن درباره آن‌هاست [20]. هرچند تعداد مطالعاتی که اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی را در بارداری بررسی کرده‌اند محدود است، اما مطالعاتی که اثربخشی رفتاردرمانی را در نمونه‌های مضطرب [22 ،21] مورد بررسی قرار داده‌اند، حمایت تجربی لازم را برای رویکرد درمانی مدنظر فراهم آوردند. به هر حال با توجه به اینکه مدت زیادی از کاربرد رفتار‌درمانی دیالکتیکی می‌گذرد کمبود پژوهش‌های انجام‌شده در دوران بارداری به طور جدی احساس می‌شود. از طرفی پیرو توضیحات داده‌شده در خصوص مزایای استفاده از اسطوخودوس و در جهت تکمیل و تأیید اثرات اسطوخودوس در تحقیقات قبلی، پژوهشگر به دنبال بررسی این است که آیا مداخله آموزشی فنون روان‌شناختی در کنار رایحه‌درمانی در دوره‌های زمانی مختلف می‌تواند اثربخشی یکدیگر را تقویت ببخشد؟ به هر حال اگرچه اثربخشی هر دو به اثبات رسیده است و دارای مکانیسم زیر‌بنایی زیستی‌اند، اما به نظر می‌رسد این دو به عنوان مکمل در مقایسه با رایحه‌درمانی به‌تنهایی، در گروه مستعد نشانگان اضطراب بررسی نشده است.
روش بررسی
پژوهش حاضر یک مطالعه کارآزمایی بالینی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان باردار نخست‌زای مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی (کلینیک زنان بیمارستان ولیعصر، مرکز شهری شهید آوینی و پایگاه سفیر امید) شهر بیرجند در 3ماهه سوم بارداری در سال 1399 بود که دارای نمره بالای دلبستگی ناایمن به همسر بودند. طبق جدول استیوین [23] جهت بررسی و مقایسه 3 گروه و با در نظر گرفتن توان آزمون 80 درصد و اندازه اثر متوسط و احتمال خطای 05/0، با احتمال ریزش برای هر گروه 25 نفر (درمجموع 75 نفر) در نظر گرفته شد که بعد از ریزش به 60 نفر کاهش یافت
این پژوهش در دو مرحله نمونه‌گیری شد. در مرحله اول با مراجعه حضوری به مراکز بهداشت مذکور، از زنان نخست‌زای داوطلب که تمایل به زایمان طبیعی داشتند دعوت به عمل آمد. نمونه‌گیری اولیه در اواخر خرداد و تیر سال 1399 انجام شد. بدین صورت که زنان باردار با در‌نظرگیری معیارهای ورود و خروج شناسایی و جهت انجام تست دلبستگی به همسر، فراخوان شدند. در این مرحله 125 مادر به پرسش‌نامه دلبستگی به همسر پاسخ دادند و فرایند نمونه‌گیری حدود 5/1 ماه به طول انجامید. در این مرحله مادران به گونه‌ای انتخاب شدند که در زمان اجرای آموزش در هفته 30 الی 32 بارداری (ماه 6 و 7) قرار می‌گرفتند.
معیارهای ورود به مطالعه: حاملگی تک‌قلو، عدم حاملگی پرخطر، مانند بیماران قلبی، پراکلامپسی، دیابت، تهدید به زایمان زودرس، عدم شرکت در مداخلات روان‌شناختی طی 6 ماه اخیر، عدم تجربه حوادث ناگوار و استرس‌زا طی 6 ماه اخیر، عدم تقاضای مادر به استفاده از انواع بی‌حسی و بیدردی‌های حین زایمان، عدم مصرف داروهای روان‌شناختی و عدم حساسیت به اسطوخودوس و عدم مشکل بویایی. معیارهای خروج از مطالعه: هرگونه اختلال در روند بارداری، مانند پراکلامپسی، تهدید به زایمان زودرس، احساس ناخوشایند یا عدم رضایت از استنشاق رایحه اسطوخودوس، عدم حضور بیش از 2 جلسه و ختم بارداری با سزارین.
در مرحله دوم از بین مادرانی که نمره دلبستگی ناایمن به همسرشان بالاتر از 140 بود (نقطه 70‌درصدی)، 75 نفر شناسایی شدند (با میانگین نمونه نهایی 9/144 و انحراف استاندارد 46/5) و پس از کسب رضایت‌نامه کتبی، هرکدام از مادران به صورت تصادفی ساده، در گروه آزمایش 1 و گروه آزمایش 2 و در گروه کنترل قرار گرفتند. بدین ترتیب که اسامی هر‌یک از زنان باردار در برگه جداگانه نوشته شده بود و در داخل ظرفی گذاشته شد. سپس نفرات بر اساس قرعه‌کشی در گروه‌ها قرار می‌گرفتند. گروه اول، دریافت‌کننده آموزش رفتاردرمانی دیالکتیکی طی ماه 7 بارداری، به علاوه رایحه‌درمانی با اسطوخودوس هنگام زایمان، شامل 25 نفر. گروه دوم صرفاً دریافت‌کننده رایحه‌درمانی با اسطوخودوس هنگام زایمان، شامل 25 نفر و گروه کنترل نیز دریافت‌کننده رایحه‌درمانی با آب یا پلاسبو هنگام زایمان، شامل 25 نفر بود.
در گروه آزمایش اول، جلسات رفتار‌درمانی دیالکتیکی توسط یک نفر دارای مدرک دکترای روان‌شناسی در 5 هفته، طی 10 جلسه 90 دقیقه‌ای (هفته‌ای 2 جلسه) انجام شد و از آنجایی که هدف انتخاب زنان در هفته 30 الی 32 بارداری بود و نمونه‌گیری اولیه در سنین بارداری مختلفی قرار داشتند، هر‌یک از گروه‌های مداخله اول و دوم و کنترل به سه گروه فرعی (8، 8 و 9‌نفره) تقسیم شدند و برای گروه آزمایش اول، آموزش در سه دوره زمانی، شامل اوایل مرداد، شهریور و مهر آغاز شد. در گروه آزمایش اول علاوه بر دریافت آموزش، در حین زایمان نیز رایحه‌درمانی اسطوخودوس به شیوه گروه آزمایش دوم صورت گرفت.
در گروه آزمایش دوم، در هنگام زایمان، با شروع فاز فعال زایمان در دیلاتاسیون 5 سانتی‌متر از اسانس اسطوخودوس (ساخت شرکت داروسازی باریج اسانس) با غلظت 1 درصد به صورت 5 قطره [24] در یک لیتر آب با دستگاه بخور به صورت استنشاقی تا هنگام زایمان (هر 30 دقیقه تجویز اسانس تکرار شد) استفاده شد. مراحل لیبر در تمامی مادران در اتاق‌های LDR با شرایط یکسان (از نظر مساحت) انجام شده است.
در گروه کنترل نیــز مداخلــه هماننــد گــروه آزمـایش انجام شد. امــا بــا ایــن تفــاوت کــه از 5 قطـره آب‌مقطـر بـه عنـوان دارو‌نمـا بـه جای اسـانس اسـطوخودوس (به صورت یکسو‌کور بدون اطلاع مادران باردار) و از دیلاتاسیون 5 سانتی‌متر تا هنگام زایمان (هر 30 دقیقه تجویز آب‌مقطر تکرار شد) استفاده شد.
زایمان ها در 6 اتاق خصوصی تازه ساز جهت لیبر در بیمارستان ولیعصر انجام شد که در هر روز در تاریخ‌های مذکور به طور متوسط 1 تا 2 زایمان و گاهی تا 3 زایمان در زمان شیفت پژوهشگر انجام شد و در چند مورد در غیاب شیفت پژوهشگر، زایمان‌ها توسط دو همکار آموزش‌دیده پژوهشگر انجام شد. در مرحله ابتدایی این پژوهش، یک نفر به دلیل ابتلا به عوارض بارداری و یک نفر به دلیل شرکت در کمتر از 80 درصد جلسات، از مطالعه حذف شدند و در مرحله پیگیری به علت ختم بارداری با سزارین تعداد مادران گروه آزمایش 1 ، 2 و کنترل به ترتیب به 19، 21 و 20 نفر تقلیل یافت. در این پژوهش پرسش‌نامه‌های اطلاعات جمعیت‌شناختی، دلبستگی به همسر، ترس از زایمان تکمیل شد.
اگرچه برای گروه کنترل مداخله‌ای صورت نگرفت، اما بعد از کامل شدن فرایند پژوهش، جهت رعایت مسائل اخلاقی مداخله آموزشی به صورت خلاصه در اختیار گروه کنترل قرار گرفت. در این پژوهش از پرسش‌نامه دلبستگی به همسر جهت نمونه‌گیری اولیه و جهت گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه ترس از زایمان هارمن استفاده شد.
پس از جمع‌آوری پرسش‌نامه‌ها اطلاعات و داده‌ها به صورت کد وارد برنامه نرم‌افزاری SPSS نسخه 25 شد و مورد تحلیل قرار گرفت.
سبک‌های دلبستگی به همسر: این آزمون توسط فرالی و همکاران در سال 2000 ساخته شده است که شامل 2 مقیاس اضطراب دلبستگی با 17 ماده و اجتناب دلبستگی با 24 ماده است. پاسخ‌ها بر اساس درجه‌بندی 5‌لیکرتی از بسیار زیاد 5 امتیاز، تا بسیار کم 1 امتیاز دارد. سؤالاتی که معکوس نمره‌گذاری می‌شوند عبارت‌اند از : 24، 25، 26، 27، 28، 29، 31، 32، 33، 34، 40، 41. در ماده‌هایی که معکوس نمره‌گذاری می‌شوند درجه‌بندی نیز به صورت وارونه می‌شود. جمع نمرات در دامنه نمرات بین 41 تا 205 قرار می‌گرفت که نمرات بالاتر نشاندهنده دلبستگی ناایمن به همسر بود. ضریب پایایی این آزمون با آلفای کرونباخ در کل آزمون 94/0 نشان داده شد [25].
ترس از زایمان: این پرسش‌نامه توسط هارمن در سال 1988 برای بررسی ترس از زایمان ساخته شده و دارای 14 سؤال است که بر اساس مقیاس لیکرت شامل 4 پاسخ از اصلاً تا زیاد است (نمره 1، اصلاً و نمره 4، زیاد). بر این اساس نمره ترس از زایمان طبیعی حداقل 14 و حداکثر 56 است. در مطالعه خورسندی و همکاران بومی‌سازی شده است و پایایی این پرسش‌نامه با ضریب آلفای کرونباخ 84/0 تأیید شده است [26] .
جلسات آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیکی توسط یک نفر با مدرک دکترای روانشناسی بر اساس تکنیک‌های رفتاردرمانی دیالکتیکی مک کی، وود و برانتلی [27] در طی 10 جلسه صورت پذیرفت.
داده‌های پژوهش حاضر در دو بخش توصیفی (داده‌های جمعیتشناختی؛ سن، جنس و تحصیلات) و استنباطی (میانگین و انحراف استاندارد) انجام شد. افزون بر آن جهت بررسی همگنی گروه‌ها از آزمون مجذور کای بهره گرفته شد. جهت تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از روش آماری تحلیل کوواریانس و نرم‌افزار SPSS نسخه 25 بهره گرفته شد.

یافته‌ها
داده‌های جمعیت‌شناختی سن و شغل، درآمد مادر و همسر و اطلاعات مربوط به بارداری و جنین به شرح جدول شماره 1 است. توجه به نتایج تحلیل یکراهه واریانس، بین میانگین سنی آزمودنی های هر سه گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/P<0). نتایج آزمون مجذور کای نیز نشان داد بین گروه‌ها از لحاظ شغل مادر باردار و همسرش، درآمد، رضایت از جنسیت، جنسیت جنین، دریافت مراقبت بارداری، سابقه سقط و نوع بارداری تفاوت معنی‌داری وجود نداشت (05/P<0). شاخص‌های توصیفی ترس از زایمان در جداول شماره 2 و 3 آمده است.‌
جهت تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس بهره گرفته شد که در ادامه مفروضه‌های آن بررسی می‌شود. نتایج آزمون شاپیرو‌ویلک در هر 3 گروه آزمایش (دو گروه آزمایش) و کنترل در نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون غیر‌معنی‌دار بود (38/P>0) که حاکی از نرمال بودن توزیع متغیرها بود. در بررسی برابری واریانس‌های خطا در تحلیل کوواریانس نمرات، نتایج آزمون لون برای متغیر ترس از زایمان (38/0=P) در سطح 01/0 غیر معنادار به دست آمد که حاکی از تأیید مفروضه مذکور بود. در بررسی اثر گروه، نتایج جدول شماره 4 نشان داد اثر گروه در هر دو متغیر در هر دو تحلیل معنی‌دار بود.
به منظور تعیین اثر گروه و یافتن محل اختلاف بین میانگین‌ها در 3 گروه، از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد که نتایج جدول شماره 5 نشان داد ترس از زایمان در گروه آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیک توأم با رایحه‌درمانی نسبت به 2 گروه دیگر آزمایش و کنترل به طور معنی‌داری کاهش یافته بود.
بحث
نتایج نشان داد آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیک در 3ماهه آخر بارداری توأم با رایحه‌درمانی فاز فعال زایمان به طور معنی‌داری بر روند کاهشی ترس از زایمان مؤثر بود.
در خصوص اثر بخشی رفتار‌درمانی دیالکتیکی، گرچه پژوهش مستقیمی در ارتباط با مطالعات این پژوهش یافت نشد، اما این نتایج با یافته‌های تحقیقات مشابه و نزدیک قابل مقایسه است. یافته‌های پژوهش حاضر در زمینه رابطه مثبت و معنادار آموزش رفتاردرمانی دیالکتیکی، با نتایج پژوهش‌های متعددی در ارتباط با اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر متغیر ترس از زایمان [22 ،28] همسوست. اوکار و گلباسی در مطالعه‌ای با هدف بررسی تأثیر رفتاردرمانی شناختی بر مقابله با ترس از زایمان نشان دادند این مداخله ترس زنان باردار از زایمان را به طور معناداری کاهش داده و درنتیجه بر تجربه تولد آن‌ها تأثیر مثبتی گذاشته [28]. همچنین نتایج آیرو و همکاران در پژوهشی با عنوان «بررسی تأثیر رفتاردرمانی دیالکتیک (‌تنظیم هیجانات) در زنان باردار نخست‌زا بر ترس از زایمان»، حاکی از اثربخشی مثبت مداخله گروهی بر کاهش ترس از زایمان، تغییر در احساسات و افزایش آمادگی عاطفی برای زایمان بود [22]. تبیین این همسویی می‌تواند ناشی از وجود نکات مشترک در ساختار جلسات باشد که توانسته تأثیر معناداری را بر کاهش ترس از زایمان و شدت درد زایمان بگذارد. اما برخلاف نتایج مذکور، بعضی مطالعات [29] عدم اثربخشی مداخله را بر کاهش ترس از زایمان نشان دادند. این ناهمسویی را می‌توان ناشی از تفاوت در نوع مداخله و تفاوت فرهنگی دانست. در تبیین یافته حاضر می‌توان بیان کرد که تکنیک‌های به کار گرفته‌شده در رفتاردرمانی دیالیتیکی مانند توجه‌برگردانی، خودآرامش‌بخشی، آرمیدگی، تصویرسازی از مکان امن و حساسیت‌زدایی، خودکارآمدی زنان باردار را افزایش داده و احساس توانایی آن‌ها را برای مقابله با زایمان افزایش می‌دهند. درنتیجه مادران برای موقعیت زایمان آمادگی بیشتری کسب کرده و آن را به عنوان یک موقعیت غیر قابل حل نمی‌بینند. چراکه رفتاردرمانی دیالکتیکی به عنوان درمانی حمایتگرانه که مستلزم ارتباطی قوی بین درمانجو و درمانگر است، می‌تواند سبب رشد مهارت‌هایی همچون تحمل آشفتگی، ذهن‌آگاهی، خودنظم‌جویی هیجانی و ارتباط مؤثر در مراجعان شود. در آموزش این تکنیک‌ها، مادران می‌آموزند که در مقابل تعارضات و مشکلات مقاوم‌تر بوده و اثرات آشفته‌ساز شرایط را کاهش دهند. همچنین سبب بهبود جهت‌گیری کلی افراد، احساس اعتماد و پویایی مداوم و فراگیر در زندگی و پیرامون می‌شود [19]. از طرفی برنامه ذهن‌آگاهی، به زنان باردار بخشی از تکنیک‌های رفتاردرمانی دیالکتیکی و توانایی مقابله با استرس و ترس‌های ناشی از زایمان را آموزش می‌دهد و آن‌ها می‌توانند عملکرد انطباقی بیشتری را با توجه به عواطف منفی و مثبت از خود نشان دهند. این سازگاری مثبت بر پاسخ‌های ترس از زایمان تأثیر می‌گذارد و این مسئله، در بلندمدت بر سلامت روانی آن‌ها تأثیر دارد [30]. از سوی دیگر افزایش آگاهی، نگرش و مهارت افراد از طریق تمرینات تن‌آرامی و منحرف کردن فکر موجب افزایش خودکارآمدی آن‌ها و کاهش اضطراب و ترس از لیبر شده و آن‌ها را قادر می‌سازد تا دردها را به طور ارادی کنترل کنند [31].
از طرفی این احتمال وجود دارد که در گروه کنترل و رایحه‌درمانی به دلیل عدم دریافت مداخلات روان‌شناختی حین بارداری و همچنین به دلیل دلبستگی ناایمن به همسر و نداشتن حمایت اجتماعی، ترس از زایمان افزایش یافته باشد [9]. چراکه این دوران، حاصل تغییرات و سازگاری‌های فیزیولوژیکی و انطباق‌های روان‌شناختی بوده و مستلزم توجهات ویژه است [32]. اما نکته قابل تأمل این است که مادران گروه دریافت‌کننده آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیکی نیز ارتباط ناایمنی با همسر داشتند و به اندازه 2 گروه دیگر در معرض آسیب‌پذیری هیجانی بودند، اما ترس از زایمان کاهش معناداری پیدا کرد که این نشان‌دهنده اثربخشی فنون رفتار‌درمانی دیالکتیکی است. درمجموع در مطالعات متعددی تأثیر رایحه‌درمانی اسطوخودوس به عنوان یک گزینه درمانی مؤثر برای کاهش ترس از زایمان [33] تأیید شده است. استنشاق رایحه اسطوخودوس با تولید و تحریک سیستم لیمبیک از طریق اعصاب بویایی [13 ،12] و تأثیر بر انتقال‌دهنده‌های عصبی، مانند آندروفین، سروتونین [13]، نورآدرنالین و انکفالین باعث کاهش اضطراب می‌شود [13]. از آنجایی که ترس از زایمان یکی از عوامل مهم سزارین انتخابی است [8] و طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، میزان سزارین در هر کشور نباید بیشتر از 10 تا 15 درصد باشد [34]، فاصله ما از این لحاظ با کشورهای دیگر عجیب و باورنکردنی است. به طوری که 85 درصد زایمان‌ها در ایرلند و 89 درصد زایمان‌ها در امارات متحده به شکل طبیعی انجام می‌شود، ولی60 درصد زایمان‌های زنان ایرانی سزارین است [35]. بنابراین با استفاده از مداخلات روان‌شناختی طی بارداری، می‌توان گامی مؤثر در جهت کاهش عوارض مادری سزارین که خود مسبب افزایش هزینه‌های درمان نیز است برداشت.
نتیجه‌گیری
نتایج نشان داد آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیک توأم با رایحه‌درمانی بر کاهش ترس از زایمان زنان نخست‌زا با سبک دلبستگی ناایمن به همسر مؤثر بود. نخست‌زا بودن در 3ماهه سوم بارداری و افزون بر آن دلبستگی ناایمن داشتن نسبت به همسر از فاکتور‌های مستعدکننده آسیب‌پذیری از اضطراب و ترس‌های مرتبط با دوره بارداری است. ارائه این آموزش‌ها به صورت گروهی و تعاملات آزادانه در گروه باعث می‌شود تا مادران از تجارب، دانش و حمایت یکدیگر برخوردار شوند [36]. از طرفی نیز صبحت آزادانه در گروهی همگن باعث تخلیه هیجانی زنان باردار مبتلا به ترس از زایمان می‌شود [36]، بنابراین با توجه به آسیب فراگیر ترس از زایمان در پیامدهای آتی مادر و فرزند در زنان نخست‌زا، پیشنهاد می‌شود با شناسایی و تشخیص زودرس مادران مستعد به این‌گونه اختلالات، با آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیکی در دوره بارداری توأم با رایحه‌درمانی اسطوخودوس حین زایمان بتوان فرایند زایمان را به تجربه‌ای خوشایند تبدیل کرد. از محدودیت‌هایی این پژوهش می‌توان به کم بودن حجم نمونه هر گروه، استفاده از پرسش‌نامه‌های خود‌گزارشی و زنان فاقد حاملگی پرخطر اشاره کرد. همچنین بایستی در تعمیم نتایج این پژوهش به زنان چندزا جوانب احتیاط را رعایت کرد. بنابراین با توجه به این محدودیت‌ها، پیشنهاد می‌شود برای دست‌یابی به نتایج قطعی‌تر در مطالعات آتی اثربخشی این نوع مشاوره در زنان با تجربه قبلی زایمان و زنان دارای حاملگی پرخطر با حجم نمونه بیشتری اجرا شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه از کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی شهرستان بیرجند با شماره و مشخصه IR.BUMS.REC.1399.115 و کد کارآزمایی بالینی IRCT20200604047655N1 تأیید شد. در این مطالعه نکات اخلاقی از جمله ارائه توضیحات جامع قبل از نمونه‌گیری در زمینه مداخله، زمان پژوهش، روش کار، اهداف پژوهش و امکان خروج در هر مرحله از پژوهش و همچنین داوطلب بودن شرکت بیماران و اطلاع‌رسانی محرمانه بودن اطلاعات انجام شد و رضایت‌نامه شرکت آگاهانه در پژوهش به امضای بیماران رسید.
حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های عمومی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمامی نویسندگان این مقاله در تمامی مراحل اجرا، نقش و همکاری داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، تضاد منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان بر خود لازم می‌دانند که از همکاری مراکز بهداشت و بیمارستان ولی‌عصر و مادران باردار که در این پژوهش مشارکت داشتند صمیمانه سپاس‌گزاری کنند.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي | موضوع مقاله: روانشناسی
دریافت: 1400/6/19 | پذیرش: 1400/8/9 | انتشار: 1400/8/10

فهرست منابع
1. Azh N, Ghasemi M, Khani M, Mafi M, Ranjkesh F. [Relationship between maternal stress and pregnancy outcomes: A prospective study (Persian)]. Iran J Obstet Gynecol. 2019; 22(5):27-36. [DOI:10.22038/IJOGI.2019.13579]
2. Manavipour D, Heidari S. [Effectiveness of education on stress relief based on conscientiousness on resiliency, emotional regulation and attachment styles in men (Persian)]. J Anal Cogn Psychol. 2018; 9(34):55-67. http://psy.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_664603.html
3. Costa-Martins JM, Moura-Ramos M, Cascais MJ, da Silva CF, Costa-Martins H, Pereira M, et al. Adult attachment style and cortisol responses in women in late pregnancy. BMC Psychol. 2016; 4(1):1. [DOI:10.1186/s40359-016-0105-8] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1186/s40359-016-0105-8]
4. Jazini S, Abdollahi N, Amanelahi A, Aslani K. [Predicting the sexual function based on attachment styles, self-differentiation and aducation among married female students in Ahwaz (Persian)]. J Psychol Stud. 2018; 13(4):43-58. [DOI:10.22051/PSY.2018.12528.1280]
5. Bianciardi E, Vito C, Betrò S, De Stefano A, Siracusano A, Niolu C. The anxious aspects of insecure attachment styles are associated with depression either in pregnancy or in the postpartum period. Ann Gen Psychiatry. 2020; 19(1):51. [DOI:10.1186/s12991-020-00301-7] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1186/s12991-020-00301-7]
6. Dencker A, Nilsson C, Begley C, Jangsten E, Mollberg M, Patel H, et al. Causes and outcomes in studies of fear of childbirth: A systematic review. Women Birth. 2019; 32(2):99-111. [DOI:10.1016/j.wombi.2018.07.004] [PMID] [DOI:10.1016/j.wombi.2018.07.004]
7. Marcelina LA, Rachmawati IN, Ungsianik T. Dissatisfaction with the husband support increases childbirth fear among Indonesian primigravida. Enferm Clin. 2019; 29(2):379-83. [DOI:10.1016/j.enfcli.2019.04.047] [DOI:10.1016/j.enfcli.2019.04.047]
8. Larsson B, Hildingsson I, Ternström E, Rubertsson C, Karlström A. Women's experience of midwife-led counselling and its influence on childbirth fear: A qualitative study. Women Birth. 2019; 32(1):e88-94. [DOI:10.1016/j.wombi.2018.04.008] [PMID] [DOI:10.1016/j.wombi.2018.04.008]
9. Erkaya R, Karabulutlu Ö, Çalık KY. Defining childbirth fear and anxiety levels in pregnant women. Procedia Soc Behav Sci. 2017; 237:1045-52. [DOI:10.1016/j.sbspro.2017.02.151] [DOI:10.1016/j.sbspro.2017.02.151]
10. Smith CA, Levett KM, Collins CT, Dahlen HG, Ee CC, Suganuma M. Massage, reflexology and other manual methods for pain management in labour. Cochrane Database Syst Rev. 2018; 3(3):CD009290. [DOI:10.1002/14651858.CD009290.pub3] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1002/14651858.CD009290.pub3]
11. Sri H, Joni H, Makhfudli M. Aromatherapy as the intervention of anxiety: Systematic review. Paper presented at: The Proceeding of the 9th International Nursing Conference. 7-8 April 2018; Surabaya, Indonesia. http://eprints.ners.unair.ac.id/734/1/01-Cover%209th%20INC.pdf
12. Ghiasi A, Bagheri L, Haseli A. A systematic review on the anxiolytic effect of aromatherapy during the first stage of labor. J Caring Sci. 2019; 8(1):51-60. [DOI:10.15171/jcs.2019.008] [PMID] [PMCID] [DOI:10.15171/jcs.2019.008]
13. Kazeminia M, Abdi A, Vaisi-Raygani A, Jalali R, Shohaimi S, Daneshkhah A, et al. The effect of lavender (Lavandula stoechas L.) on reducing labor pain: A systematic review and meta-analysis. Evid Based Complement Alternat Med. 2020; 2020:4384350. [DOI:10.1155/2020/4384350] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1155/2020/4384350]
14. Guo P, Li P, Zhang X, Liu N, Wang J, Yang S, et al. The effectiveness of aromatherapy on preoperative anxiety in adults: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Int J Nurs Stud. 2020; 111:103747. [DOI:10.1016/j.ijnurstu.2020.103747] [PMID] [DOI:10.1016/j.ijnurstu.2020.103747]
15. Buch RM, von Fraunhofer JA. Lavender essential oil aromatherapy for anxiety. EC Psychol Psychiatr. 2019; 8(12):1-9. https://static.youngliving.com/en-US/PDFS/LavenderEssentialOilTherapyforRelaxation.pdf
16. Evin A, Khojasteh F, Ansari H. [The effect of hatha yoga on anxiety and self-efficacy of primiparous women in labor (Persian)]. Complement Med J. 2019; 9(1):3546-59. http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-634-en.html
17. NooshKia M, Rasooli M, Zare Bahram Abadi M. [Comparison of the effectiveness of dialectical behavior therapy and acceptance and commitment therapy on cognitive emotion regulation and reduction of rumination in patients with generalized anxiety disorder (Persian)]. Islamic Life Style. 2020; 4(1):26-34. https://islamiclifej.com/article-1-393-en.html
18. Cannon JL, Umstead LK. Applying dialectical behavior therapy to self‐harm in college‐age men: A case study. J Coll Couns. 2018; 21(1):87-96. [DOI:10.1002/jocc.12089] [DOI:10.1002/jocc.12089]
19. DeCou CR, Comtois KA, Landes SJ. Dialectical behavior therapy is effective for the treatment of suicidal behavior: A meta-analysis. Behav Ther. 2019; 50(1):60-72. [DOI:10.1016/j.beth.2018.03.009] [PMID] [DOI:10.1016/j.beth.2018.03.009]
20. Eisner L, Eddie D, Harley R, Jacobo M, Nierenberg AA, Deckersbach T. Dialectical behavior therapy group skills training for bipolar disorder. Behav Ther. 2017; 48(4):557-66. [DOI:10.1016/j.beth.2016.12.006] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.beth.2016.12.006]
21. Bahrami Moghadam M, Bakhtiari Alvar N, Haji Z, Fathi Z. The effectiveness of dialectical behavioral therapy on gad incidence and substance abuse in adolescents. J Motor Behav Sci. 2018; 1(3):203-10. http://www.jmbs.ir/article_87591_828c17cf204083b17f96b9e243c1d9f3.pdf?lang=en
22. Airo Toivanen R, Korja R, Saisto T, Rouhe H, Muotka J, Salmela-Aro K. Changes in emotions and personal goals in primiparous pregnant women during group intervention for fear of childbirth. J Reprod Infant Psychol. 2018; 36(4):363-80. [DOI:10.1080/02646838.2018.1462477] [PMID] [DOI:10.1080/02646838.2018.1462477]
23. Sarmad Z, Bazargan A, Hejazi E. Research methods in behavioral sciences. Tehran: Agah Publications; 2007. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/555496
24. Bikmoradi A, Khaleghverdi M, Cheraghi F, Seddighi I, Moradkhani S, Soltanian A. [The effect of inhalational aromatherapy with lavender essence on physiological indicators of intravenous catheter insertion in hospitalized preschool children: A single-blind clinical trial (Persian)]. Avicenna J Nurs Midwifery Care. 2016; 24(2):76-85. http://nmj.umsha.ac.ir/article-1-1505-en.html
25. Fraley RC, Waller NG, Brennan KA. An item response theory analysis of self-report measures of adult attachment. J Pers Soc Psychol‎. 2000; 78(2):350-65. [DOI:10.1037/0022-3514.78.2.350] [PMID] [DOI:10.1037/0022-3514.78.2.350]
26. Khorsandi M, Ghofranipour F, Heydarnia A, FaghihZadeh S, Vafaei M, Rousta F, et al. [The effect of childbirth preparation classes on childbirth fear and normal delivery among primiparous women (Persain)]. J Arak Univ Med Sci. 2008; 11(3):29-36. http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-200-en.pdf
27. McKay M, Wood JC, Brantely J. The dialectical behavior therapy skills workbook: Practical DBT exercises for learning mindfulness, interpersonal effectiveness, emotion regulation, and distress tolerance. Oakland: New ‎Harbinger Publications; 2019. https://books.google.com/books?id=hesgwAEACAAJ&dq
28. Uçar T, Golbasi Z. Effect of an educational program based on cognitive behavioral techniques on fear of childbirth and the birth process. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2019; 40(2):146-55. [DOI:10.1080/0167482X.2018.1453800] [PMID] [DOI:10.1080/0167482X.2018.1453800]
29. Haapio S, Kaunonen M, Arffman M, Åstedt-Kurki P. Effects of extended childbirth education by midwives on the childbirth fear of first‐time mothers: An RCT. Scand J Caring Sci. 2017; 31(2):293-301. [DOI:10.1111/scs.12346] [PMID] [DOI:10.1111/scs.12346]
30. Aminolroayaee M, Aghaei A. [The effectiveness of cognitive therapy based on mindfulness on fear of delivery in primiparous women (Persian)]. Knowl Res Appl Psychol. 2019; 19(4):56-65. [DOI:10.30486/JSRP.2018.545637]
31. Rajabi Naeeni M, Simbar M. [Effect of child birth preparation classes on empowering Iranian pregnant women: A systematic review (Persian)]. J Educ Community Health. 2018; 5(1):61-71. [DOI:10.21859/jech.5.1.61] [DOI:10.21859/jech.5.1.61]
32. Zareipour MA, Sadaghianifar A, Amirzehni J, Parsnezhad M, Ayuoghi Rahnema V. [Exploring of depression, anxiety and stress in pregnant women referred to health centers of Urmia (Persian)]. Rahavard Salamat J. 2017; 3(2):19-30. https://rsj.iums.ac.ir/article-1-81-en.html
33. Simkin PP, O'hara M. Nonpharmacologic relief of pain during labor: Systematic reviews of five methods. Am J Obstet Gynecol. 2002; 186(5):S131-59. [DOI:10.1016/S0002-9378(02)70188-9] [DOI:10.1016/S0002-9378(02)70188-9]
34. Mahmoudjanlou M, Ahadi H, Nazarpour S, Kraskian Moujembari A. [The effectiveness of reducing the fear of labor pain in the way of the reality therapy on the choice of vaginal delivery in pregnant women (Persian)]. J Res Behav Sci. 2019; 17(1):68-76. [DOI:20.1001.1.17352029.1398.17.1.7.0]
35. Farajzadeh A, Shakerian Rostami SK. [Study of prevalence and causes of fear of normal delivery in primiparous pregnant women in Talesh county, in 2018 (Persian)]. Nurs Midwifery J. 2018; 16(9):660-70. http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-3597-en.html
36. Salomonsson B, Wijma K, Alehagen S. Swedish midwives' perceptions of fear of childbirth. Midwifery. 2010; 26(3):327-37. [DOI:10.1016/j.midw.2008.07.003] [PMID] [DOI:10.1016/j.midw.2008.07.003]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی قم می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Qom University of Medical Sciences Journal

Designed & Developed by : Yektaweb