دوره 15، شماره 9 - ( آذر 1400 )                   جلد 15 شماره 9 صفحات 597-590 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Norouzi R, Siadatpanah A, Mirzaei F, Fateh R, Khalifeh Gholi M, Adnani Sadati S J. Evaluation of Antileishmania Effect of Methanolic Extract of Dandelion Root (Taraxacum Officinale) on Leishmanaia Major Promastigotes in Vitro Techniques. Qom Univ Med Sci J 2021; 15 (9) :590-597
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3257-fa.html
نوروزی رقیه، سیادت‌پناه ابوالقاسم، میرزایی فرزانه، فاتح روح‌الله، خلیفه قلی محمد، عدنانی ساداتی سیدجعفر. بررسی اثر ضدلیشمانیایی عصاره متانولی ریشه گیاه قاصدک (Taraxacum Officinale) بر پروماستیگوت‌های Leishmanaia Major در محیط کشت آزمایشگاهی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1400; 15 (9) :590-597

URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3257-fa.html


1- گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
2- گروه فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده پیراپزشکی و بهداشت فردوس، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
3- گروه انگل ‌شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران.
4- گروه میکروب‌شناسی، ایمنی‌‌شناسی و انگل‌شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
5- مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران. ، Jafaradnani@yahoo.com- Jadnani@muq.ac.ir
متن کامل [PDF 3948 kb]   (666 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1835 مشاهده)
متن کامل:   (410 مشاهده)
مقدمه
لیشمانیوز، یکی از بیماری‌های عفونی است که توسط تک‌یاخته درون سلولی از جنس لیشمانیا ایجاد می‌شود [1]. امروزه سالک در 98 کشور جهان شایع است و حدود 350 میلیون نفر در معرض خطر عفونت قرار دارند و سالانه 5/1 تا 2 میلیون مورد جدید اتفاق می‌افتد [2].
لیشمانیوز جلدی توسط لیشمانیا ماژور، لیشمانیا تروپیکا و لیشمانیا اتیوپیکا ایجاد می‌شود و عفونت معمولاً محدود به پوست و سیستم لنفاوی است [1]. عامل لیشمانیوز در ایران، لیشمانیا ماژور (نوع روستایی) و لیشمانیا تروپیکا (نوع شهری) است که بیش از 70 درصد موارد لیشمانیا ماژور است [3].
ﻟﻴﺸﻤﺎﻧﻴﻮﺯ ﺟﻠﺪی ﺭﻭﺳﺘﺎیی، ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻣﺸﺘﺮک ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺣﻴﻮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ و نوع شهری انسان‌دوست است [4]. ترکیبات آنتیموانی اولین خط دفاعی در درمان لیشمانیوز هستند، ولی این داروها سمیتی ذاتی داشته و نیاز به ﺗﻜﺮار ﺗﺰرﻳﻖ دارند. دُزهای بالای آن نیز ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﺟﺎنبی مانند اﺧﺘﻼﻻت ﻛﺒﺪی، قلبی، کلیوی و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎیی می‌ﺷﻮد و از طرفی، مقاومت انگل را به‌طور مداوم افزایش می‌دهد [5]؛ بنابراین اﺑﺪاع و ارزﻳﺎبی روش‌های مؤثر درﻣﺎنی که عوارض کمتر و بهبود سریع‌تر زخم را به دنبال داشته باشد، لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
محققین سال‌ها است که در تلاش هستند تا از داروها و اجزای گیاهی برای درمان لیشمانیوزیس استفاده کنند. یکی از این گیاهان، گل قاصدک است که با نام علمی‌ Taraxacum ofFicinale شناخته می‌شود و در طب سنتی به طَرَخشَقون یا طَرَشقوق معروف است. ریشه این گیاه دارای ماده‌ای تلخ به نام تراگزاسین، کولین، تاراگزاسترول، کمی تانن و نوعی الکالوئید به نام تاکزین و تاراگزه رول است. ضمناً این گیاه دارای ساپونین، قندهای مختلف و اسیدهای چرب است. مهم‌ترین اثرات این گیاه عبارت‌اند از: رفع مسمومیت، کاهش کلسترول خون، درمان کم‌خونی خلط‌آور، جلوگیری از عفونت‌های میکروبی و قارچی است [6].
با توجه به خواص مختلف این گیاه و عدم مطالعه‌ آن بر پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور، این مطالعه برای اولین بار با هدف بررسی فعالیت ضدلیشمانیایی عصاره‌ متانولی ریشه گیاه گل قاصدک بر انگل لیشمانیا ماژور در محیط کشت آزمایشگاهی انجام شد.
روش بررسی
تهیه‌ گیاه و عصاره‌گیری
این تحقیق به روش تجربی و در شرایط برون‌تنی انجام گرفت. در این بررسی گیاه گل قاصدک از شهرستان یزد جمع‌آوری و در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی یزد، توسط متخصص گیاه‌شناس تأیید شد. جهت تهیه‌ عصاره‌ متانولی،  ریشه گیاه قاصدک، در سایه و در دمای اتاق خشک شد. سپس به شکل پودر درآمده و از الک عبور داده شد. دویست گرم از آن را در چهارصد میلی‌لیتر متانول حل کرده و با استفاده از دستگاه سوکسله به مدت چهار ساعت عصاره‌گیری انجام گرفت.
در مرحله‌ بعد، عصاره به‌دست‌آمده با استفاده از دستگاه تقطیر در خلأ و در دمای 40-35 درجه سانتی‌گراد حرارت داده شد تا حلال آن تبخیر شده و عصاره تغلیظ شود. عصاره تا زمان استفاده در دمای چهار درجه سانتی‌گراد نگهداری شد.
تهیه غلظت‌های مختلف عصاره متانولی ریشه گیاه قاصدک
از عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک، غلظت‌های 1200-300 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر با وزن کردن ماده خشک و حل کردن آن در دی متیل سولفوکساید 2 درصد تهیه شد. عصاره‌های رقیق‌شده به وسیله فیلتر سرسرنگی 22/0 میکرون با قطر 25 میلی‌لیتر ساخت سارتریوس آلمان استریل شد.
کشت انگل لیشمانیا ماژور
پس از تهیه سویه استاندارد پروماستیگوت لیشمانیا ماژور  (MRHO/IR/ER/70) از گروه انگل‌شناسی دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، آن را ابتدا در محیط کشت دو فازی (N.N.N) Novy–MacNeal–Nicolle medium کشت داده و برای تهیه تکثیر انبوه به محیط کشت سلولی RPMI 1640 (سیگما-‌‌آمریکا) که حاوی 10 درصد سرم جنین گاوی‌، صد میکروگرم بر میلی‌لیتر استرپتومایسین، IU/ml صد پنی‌سیلین (گیبکو-‌آمریکا) بود منتقل شد. فلاسک‌های محیط کشت داخل انکوباتور 1±25 درجه سانتی‌گراد منتقل و روزانه با میکروسکوب معکوس (اینورت) بررسی شد.
بررسی تأثیر عصاره متانولی گیاه قاصدک بر پروماستیگوت‌های لشیمانیا ماژور و تعیین غلظت مهار میانه
برای بررسی اثر مهاری رشد عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک، بر پروماستیگوت‌های‌ انگل لیشمانیا ماژور، 106 عدد انگل در فاز لگاریتمی، تحت مواجهه با غلظت‌های 300، 400، 500، 600، 700، 800، 900، 1000، 1100 و 1200 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر، قرار گرفت. برای هر غلظت و نیز برای کنترل مثبت (آمفوتریسین B µg/ml 40) و کنترل منفی (آب مقطر)، سه فلاسک در نظر گرفته شد. تمام گروه‌ها در دمای 1‌±‌25 درجه سانتی‌گراد انکوبه شد و بعد از 24‌، 48 و 72 ساعت، تعداد انگل‌های زنده توسط تریپان‌بلو و با استفاده از لام نئوبار و میکروسکوپ نوری (به روش Hemocytometer) شمارش شد. میزان مهار رشد برای هر‌یک از غلظت‌های مختلف عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک بر پروماستیگوت‌های انگل توسط فرمول زیر محاسبه شد:
GI=(a-b/a)
 a: تعداد انگل‌های زنده در نمونه کنترل منفی.
b: تعداد انگل‌های زنده در نمونه حاوی عصاره متانولی گیاه قاصدک است [7].
در این مطالعه، کلیه داده‌ها در نرم‌افزار اکسل وارد شد تا نتایج حاصل از آن به عنوان میانگین و انحراف معیار گزارش شود و از نرم‌افزار SigmaPlot ™ 13 برای محاسبه میزان حداقل غلظتی از عصاره که باعث مهار رشد 50 درصدی و غلظت مهار میانه 50 درصدی انگل می‌شود، استفاده شده است.
یافته‌ها
تأثیر غلظت‌های مختلف عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک (300، 400، 500، 600، 700، 800، 900، 1000، 1100 و 1200 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) بعد از 24، 48 و 72 ساعت مجاورت با پروماستیگوت‌های‌ انگل لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی مطالعه شد. آزمون آنالیز واریانس مشاهدات تکرار‌‌شده نشان داد که با توجه به اثرات متفاوت عصاره روند کاهش معناداری گیاه قاصدک در تعداد انگل‌‌های لیشمانیا بر حسب زمان وجود دارد (05/0‌P≤). میزان غلظت مهار میانه بعد از 24، 48 و 72 ساعت بر انگل لیشمانیا ماژور04/1، 9/0 و 68/0 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد. بالاترین مهار رشد (100 درصد)، در غلظت 1200 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بعد از 72 ساعت مواجهه مشاهده شد.
تأثیر غلظت‌های مختلف عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک، بر پروماستیگوت‌های‌ انگل لیشمانیا ماژور بعد از 24، 48 و 72 ساعت انکوباسیون در جدول شماره 1 و میانگین درصد کشندگی عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک بر پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور در جدول شماره 2 و تصویر شماره 1 نشان داده شده است.
بحث
لیشمانیوز جلدی، یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است و از طریق نیش پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود. لیشمانیوز به عنوان یک مشکل بهداشتی در ایران و بسیاری از کشورهای خاورمیانه، آفریقا، آسیای مرکزی، آمریکای جنوبی و... مطرح است [8]. در حال حاضر، جهت درمان لیشمانیوز جلدی از گلوکانتیم استفاده می‌شود که با توجه به عوارض بالا و شیوع مقاومت نسبت به این دارو در بسیاری از کشورها، مطالعاتی جهت جایگزینی آن با داروهای دیگر در حال انجام است. تاکنون تأثیر تعداد زیادی از گیاهان دارویی بر پروماستیگوت‌های‌ انگل لیشمانیا ماژور مطالعه شده است.
یافته‌های این تحقیق نشان داد که عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک، به‌طور معنا‌داری سبب کاهش تعداد انگل بر حسب زمان و غلظت شد. اثر کشندگی عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک در غلظت‌ 1200 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر پس از 72 ساعت مجاورت با پروماستیگوت‌های‌ انگل لیشمانیا ماژور 100 درصد بود.
نتایج بررسی میرزایی و همکاران نشان داد که بخش بوتانول گیاه کلوس بالاترین اثر ضدلیشمانیایی را علیه آماستیگوت‌ها و پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور دارد. غلظت 1280 میکروگرم بر میلی‌لیتر، 94 درصد مهار رشد پروماستیگوت‌ها و 100 درصد مهار رشد آماستیگوت‌ها را نشان داد و غلظت مهار میانه در پروماستیگوت‌ و آماستیگوت‌ها به ترتیب 1/364 و 1/154 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود [7].
میزان غلظت مهار میانه در مطالعه ما 04/1، 9/0 و 68/0 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر است که مقایسه‌ غلظت مهار میانه این مطالعه با نتایج ما نشان می‌دهد که عصاره‌ ریشه گیاه قاصدک مؤثرتر از گیاه کلوس است. شریعتی‌فر و همکاران تأثیر عصاره‌های هیدروالکلی و عصاره‌ آبی زردچوبه و شیرین‌بیان را بر انگل لیشمانیا ماژور در محیط کشت بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که غلظت دو میلی‌گرم بر میلی‌لیتر عصاره‌ زردچوبه، باعث کشته شدن سریعِ تمام پروماستیگوت‎ها می‌شود و غلظت‌های یک و 5/0 میلی‌گرم در میلی‌لیتر گیاه شیرین‌بیان اثری مشابه شاهد منفی داشته‌ است. نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره هر دو گیاه زردچوبه و شیرین‌بیان در غلظت‌های به‌کار‌رفته در محیط کشت، اثر ضدلیشمانیایی دارند، ولی اثر شیرین‌بیان در مقایسه با زردچوبه خیلی کمتر است و در دُزهای بالاتری انگل را از بین می‌برد [9].
در مطالعه‌ای که توسط حجازی و همکاران در خصوص درمان لیشمانیوز پوستی به روش گیاه درمانی در مدل حیوانی با استفاده از عصاره هیدروالکلی حنا، سیر، آویشن و بومادران صورت گرفت، نشان داد که پس از سه هفته از پایان دوره درمان، عصاره هیدروالکلی آویشن و بومادران در التیام زخم تأثیر خوبی داشتند، ولی گیاه حنا و سیر اختلاف معنا‌داری بین میانگین قطر زخم‌ها بین گروه تحت درمان با عصاره‌های گیاهی و گروه تحت درمان با گلوکانتیم نشان نداد [10].
براتی و همکاران، اثر ضدلیشمانیایی عصاره‌های آویشن شیرازی، اسپند و مورد را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که غلظت مهار میانه عصاره‌های آویشن شیرازی، اسپند و مورد به ترتیب 4/7، 2/7 و 8/5 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر است و هر سه عصاره تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر مهار رشد پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور دارد [11]. مقایسه غلظت مهار میانه این مطالعه با نتایج ما نشان می‌دهد که عصاره‌ ریشه گیاه قاصدک، مؤثرتر از عصاره‌های گیاهان آویشن شیرازی، اسپند و مورد است.
در مطالعه‌ دیگری که براتی و همکاران انجام دادند و تأثیر عصاره‌های درمنه کوهی، آنقوزه و قوزه پنبه را بر رشد پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که هر سه عصاره گیاهی از رشد پروماستیگو‌ت‌ها پس از 72 ساعت انکوباسیون جلوگیری کرد و غلظت مهار میانه عصاره‌های درمنه کوهی، آنقوزه و قوزه پنبه به ترتیب 6/3، 9/5 و 5/7 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر تعیین شد [12]. میزان غلظت مهار میانه مطالعه ما 04/1، 9/0 و 68/0 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر است که مقایسه‌ غلظت مهار میانه این مطالعه با نتایح ما نشان می‌دهد که عصاره‌ ریشه گیاه قاصدک، مؤثرتر از عصاره‌های درمنه کوهی، آنقوزه و قوزه پنبه است.
در پژوهشی دیگر، قریروند اسکندری و همکاران، تأثیر ضدلیشمانیایی عصاره الکلی برگ‌های گیاه یونجه سیاه را بر پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور بررسی کردند و پژوهش آن‌ها نشان داد که غلظت مهار میانه عصاره در شرایط آزمایشگاهی بعد از 24، 48 و 72 ساعت به ترتیب 165، 98 و 45 میکروگرم بر میلی‌لیتر و برای داروی گلوکانتیم نیز برابر با 27، 12 و 8 میکروگرم بر میلی‌لیتر به دست آمد و بین غلظت مهار میانه عصاره و داروی گلوکانتیم بعد از 24، 48 و 72 ساعت اختلاف معناداری وجود داشت (05/0 P<) [13].
مقایسه‌‌ غلظت مهار میانه این مطالعه با نتایج ما نشان می‌دهد که عصاره‌ ریشه گیاه قاصدک، مؤثرتر از عصاره الکلی برگ‌های گیاه یونجه سیاه است و البته متفاوت بودن نتایج این بررسی و بررسی ما، ناشی از متفاوت بودن در واحدهای اندازه‌گیری مانند میکروگرم و میلی‌گرم است.
 در بررسی ناصری‌فر و همکاران، غلظت 25 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر عصاره آبی گیاه تشنه‌داری (گیاه اسکروفولاریا استریاتا) در روز سوم، باعث مرگ پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور در محیط کشت سلولی RPMI ‌‌شده است (05/0‌P<) [14]. در مطالعه دیگری که توسط باقریان و همکاران، بر انگل در شرایط برون‌تنی انجام شد، نشان داد که غلظت 11/4 میکروگرم بر میلی‌گرم عصاره گیاه سیر در زمان 48 ساعت باعث مهار رشد آماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور شد [15].
سوزنگر و همکاران، تأثیر عصاره‌های ابوخلسا و بومادران را بر رشد پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که روند کاهشی معناداری در تعداد انگل لیشمانیا بر حسب زمان وجود دارد [16].
در پژوهشی دیگر، دلیمی و همکاران، پروماستیگوت‌ و آماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور را در محیط کشت سلولی RPMI تحت تأثیر عصاره آبی گیاه درمنه و تشنه‌داری قرار داده و مشاهده کردند که غلظت‌های 20 درصد و 25 درصد درمنه، پروماستیگوت‌‌ها را در همان روز اول به‌طور کامل از بین بردند. در حالی ‌که تشنه‌داری در غلظت 25 درصد و در روز سوم باعث مرگ انگل شد. کاهش رشد انگل درمحیط کشت سلولی RPMI تحت تأثیر درمنه در هر سه غلظت به‌طور معنا‌داری بیشتر از تشنه‌داری بود. غلظت‌های 20 درصد درمنه در روز دوم و غلظت 25 درصد تشنه‌داری در روز سوم باعث از بین بردن کامل آماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور درون ماکروفاژ شد [17].
متفاوت بودن نتایج این بررسی با بررسی ما، ناشی از متفاوت بودن نوع عصاره‌ها و تفاوت در واحدهای اندازه‌گیری مانند میکروگرم و درصد است. پیرعلی خیرآبادی و همکاران، در یک مطالعه تجربی اثرات اسانس‌های گیاهان مرزه و سیاه‌دانه بر فرم پروماستیگوت انگل لیشمانیا ماژور بررسی کردند. ارزیابی آن‌ها نشان داد که بین گروه‌های دریافت‌کننده اسانس‌های مرزه و سیاه‌دانه با داروی گلوکانتیم، اختلاف معنا‌داری در کاهش تعداد انگل‌ وجود داشت  (05/0‌P<) [18].
اوگتو و همکاران فعالیت ضدلیشمانیایی گیاه آلوئه‌ورا را بر پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی بررسی کردند. غلظت مهار میانه برای عصاره متانولی و آبی به ترتیب 825/42 و 488/279 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود [19]. در مطالعه ساوادوگو و همکاران، با استفاده از روش‌های اسپکتوفتومتری و کلریمتری به این نتیجه رسیدند که عصاره لانتانا، فعالیت ضدلیشمانیایی با غلظت مهار میانه برابر با 6/9 است [20].  بررسی متفاوت بودن نتایج‌، ناشی از تفاوت میان گیاهان، نوع عصاره‌ها و واحدهای اندازه‌گیری مانند میکروگرم، میلی‌گرم و غیره است.
نتیجه‌گیری
نتایج این بررسی نشان داد که تمام غلظت‌های عصاره‌ متانولی ریشه گیاه قاصدک، بر رشد پروماستیگوت‌های‌ انگل لیشمانیا ماژور اثر ممانعتی دارند و بالاترین مهاری رشد (100 درصد)، در غلظت 1200 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بعد از 72 ساعت مواجهه، مشاهده شد. با توجه به شیوع لیشمانیازیس و عوارض جانبی داروی‌های مؤثر بر لیشمانیا، باید تحقیقات بیشتر و کامل‌تری روی اجزای تشکیل‌دهنده‌ این گیاه و بررسی اثر کشندگی انگل در شرایط درون‌تنی انجام شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه دکتری عمومی محمد حسن نیکخواه با کد اخلاق IR.MUQ.REC.1400.034 انجام شده است.
حامی مالی
این تحقیق هیچ کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش های عمومی، تجاری یا غیر انتفاعی دریافت نکرد
مشارکت نویسندگان
نویسندگان در این مطالعه به شکل مساوی مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از معاونت تحقیقات و فناوری  دانشگاه علوم پزشکی قم بابت حمایت مادی و معنوی تشکر و قدردانی می‌کنند.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي | موضوع مقاله: انگل شناسی
دریافت: 1400/6/27 | پذیرش: 1400/9/1 | انتشار: 1400/9/10

فهرست منابع
1. Murray HW, Berman JD, Davies CR, Saravia NG. Advances in leishmaniasis. Lancet 2005; 366(9496): 1561-77. DOI: 10.1016/S0140-6736(05)67629-5 [DOI:10.1016/S0140-6736(05)67629-5]
2. McGwire BS, Satoskar AR. Leishmaniasis: clinical syndromes and treatment. QJM 2014; 107(1): 7-14. DOI: 10.1093/qjmed/hct116 [DOI:10.1093/qjmed/hct116]
3. Piroozi B, Moradi G, Alinia C, Mohamadi P, Gouya M. M, Nabavi M, Shirzadi M. R. Incidence, burden, and trend of cutaneous leishmaniasis over four decades in Iran. Iran J Public Health 2019; 48(Supple 1): 28-35. Available at: http://ijph.tums.ac.ir
4. Gabriel Á, Valério-Bolas A, Palma-Marques J, Mourata-Gonçalves P, Ruas P, Dias-Guerreiro T, Santos-Gomes G. Cutaneous leishmaniasis: the complexity of host's effective immune response against a polymorphic parasitic disease. J Immunol Res 2019; 2019: 2603730. DOI:10.1155/2019/2603730 [DOI:10.1155/2019/2603730]
5. Firooz A, Mortazavi H, Khamesipour A, Ghiasi M, Abedini R, Balighi K, Esmaili N, Nassiri-Kashani M, Eskandari S.E, Mohebali M, Mir Amin Mohammadi A. Old world cutaneous leishmaniasis in Iran: clinical variants and treatments. J Dermatol Treat 2020; 1:11. DOI:10.1080/09546634.2019.1704214 [DOI:10.1080/09546634.2019.1704214]
6. Martinez M, Poirrier P, Chamy R, Prüfer D, Schulze-Gronover C, Jorquera L, Ruiz G. Taraxacum officinale and related species-An ethnopharmacological review and its potential as a commercial medicinal plant. J Ethnopharmacol 2015; 169: 244-262. DOI:10.1016/j.jep.2015.03.067 [DOI:10.1016/j.jep.2015.03.067]
7. Mirzaei F, Norouzi R, Siyadatpanah A, Mitsuwan W, Nilforoushzadeh M, Maleksabet A, Hosseini M, de Lourdes Pereira M, Nissapatorn V, Hejazi SH. Butanol Fraction of Kelussia odoratissima Mozaff Inhibits the Growth of Leishmania major Promastigote and Amastigote. World Vet J 2020; 10 (2): 254-259. DOI: 10.36380/scil.2020.wvj33 [DOI:10.36380/scil.2020.wvj33]
8. Shariatifar N, Chamanzari H, Ghanay MS. The study of flos plant on progmastigote in culture. Ofogh-e-Danesh J. 2006; 11:5-9. Available from: https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=94593
9. Hejazi SH, Shirani-Bidabadi L, Zolfaghari- Baghbaderani A, Saberi S, Nilforoushzadeh MA, Moradi SH. Comparison effectiveness of extracts of Thyme, Yarrow, Henna and Garlic on cutaneous leishmaniasis caused by L. major in animal model (balb/c). J Med Plants 2009; 8:129-136. http://jmp.ir/article-1-373-en.html
10. Barati M, Sharifi I, Sharififar F. In vitro evaluation of anti-leishmanial activities of Zataria Multiflora Boiss, Peganum Harmala and Myrtus Communis by colorimetric assay. J Kerman Univ Medical Sci 2010; 17: 32-41.
11. Barati M, Sharifi I, Sharififar F, Hakimi Parizi M, Shokri A. Anti-leishmanial activity of gossypium hirsutum L., Ferula assa-foetida L. and Artemisia aucheri Boiss. Extracts bycolorimetric assay. Anti-Infect Agents 2014; 12: 159-64. DOI: 10.2174/22113525113119990005 [DOI:10.2174/22113525113119990005]
12. Gharirvand Eskandari E, Doudi M, Shoaei P, Ghaffari S, Yaran M. Evalution of Antileishmanial Activity of the Hydroalcohlic Extract of Medicago lupulina' Leaves Against Leishmania major (MHOM/IR/75/ER) Promastigotes by Using MTT and Microscopy Method and GC/MS for Hydroalcohlic Extract of this Plant' Leaves. J Med Plants 2017; 16 (61) :77-93. URL: http://jmp.ir/article-1-1610-fa.html
13. Naserifar R, Dalimi Asl A, Ahmadi N. Influence of aqueous extract Scophularia straiata on growth of Leishmania major in mice peritoneal macrophages (BALB / c). Res in Med 2013; 36 (5) :12-18. URL: http://pejouhesh.sbmu.ac.ir/article-1-1097-fa.html
14. Bagherian A, Abbaspour H, Saeidisar S, Mirzaei M, Mirzaei H.R, Mirzaei H. The effect of garlic extract on Leishmania major Amastigotes: in vitro and in vivo studies. Res in Med 2015; 38(4): 181-186. URL: http://pejouhesh.sbmu.ac.ir/article-1-1269-en.html
15. Sozangar N, Jeddi F, Reaghi S, Khorrami S, Arzemani K. Abulkhalsa and Yarrow plant effect on Leishmania major in vitro. JNKUMS 2012; 4 (3) :329-333. URL: http://journal.nkums.ac.ir/article-1-85-fa.html [DOI:10.29252/jnkums.4.3.329]
16. Dalimi A, Arbabi M, Naserifar R. The effect of aqueous extraction of Artemisia sieberi Besser and Scrophularia striata Boiss. on Leishmania major under in vitro conditions. J Appl Res Med Aromat Plants 2013; 29(1): 237-46. DOI: 10.22092/ijmapr.2013.2904
17. Pirali-Kheirabadi K, Dehghani-Samani A, Adel M, Hoseinpour F. The Effect of Essential Oil of Nigella sativa and Satureia hortensis on Promastigot Stage of Lishmania major. Armaghane danesh 2013; 18(9) :687-698. URL: http://armaghanj.yums.ac.ir/article-1-475-fa.html

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی قم می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Qom University of Medical Sciences Journal

Designed & Developed by : Yektaweb