دوره 16، شماره 3 - ( خرداد 1401 )                   جلد 16 شماره 3 صفحات 249-238 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rangraz Jeddy M, Karimi Z, Gharlipour Z, Saghafipour A. Knowledge, Attitude, and Practice Regarding the Prevention of COVID-19 in Women of Reproductive Age in Qom, Iran. Qom Univ Med Sci J 2022; 16 (3) :238-249
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3292-fa.html
رنگرز جدی منصوره، کریمی زینب، قارلی‌پور ذبیح‌اله، ثقفی‌پور عابدین. بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد زنان در سنین باروری نسبت به پیشگیری از کووید-19 در سال 1399 در شهرستان قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1401; 16 (3) :238-249

URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3292-fa.html

بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد زنان در سنین باروری نسبت به پیشگیری از کووید-19 در سال 1399 در شهرستان قم
منصوره رنگرز جدی1 ، زینب کریمی1 ، ذبیح‌اله قارلی‌پور1 ، عابدین ثقفی‌پور* 2
1- گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم‌پزشکی قم، قم، ایران.
2- گروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم‌پزشکی قم، قم، ایران. ، abed.saghafi@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: آگاهی، نگرش، عملکرد، کووید-19، زنان
متن کامل [PDF 3873 kb]   (285 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1342 مشاهده)
متن کامل:   (185 مشاهده)
مقدمه
بیماری کووید-19 که در سال 2019 در ووهان چین شناسایی شد به‌عنوان بزرگ‌ترین چالش قرن بیست ویکم در برابر سلامت جامعه شناخته می‌شود. سازمان جهانی بهداشت٬ این بیماری را به‌عنوان یک بیماری همه‌گیر در جهان عنوان کرد [1، 2] زیرا موجب ابتلا و مرگ‌ومیر چندین میلیون نفر در سطح جهان شده است [3]. این ویروس در ایران نیز گسترش پیدا کرد و مرگ‌های زیادی را در پی داشت [4، 5] مسیر اصلی انتقال این ویروس ازطریق استنشاق قطرات تنفسی آلوده، تماس نزدیک با فرد مبتلا یا تماس با ترشحات فرد بیمار به این ویروس است [6].
یکی از اقدامات اصلی در این شرایط، رعایت اقدامات محافظتی و بهداشتی شخصی است که باید کلیه اعضای جامعه آن را رعایت کنند. درحالی‌که مردم برای دست‌یابی به کنترل مطلوب شیوع، باید از این اقدامات آگاهی کافی داشته باشند [7]. از سوی دیگر در بسیاری از مناطق ایران نیز مانند سایر کشورها به‌سرعت اقداماتی رسمی مانند تعطیلی مدارس، تعطیلی ادارات برای یک مدت مشخص، محدودیت خروج از خانه بعد از ساعت مقرر و اقدامات قانونی درمورد افراد خارج‌شده از شهر محل سکونت در بازه‌های زمانی گوناگون، همراه با محدودیت‌های تجمع افراد صورت گرفت [8]. با‌این‌حال، برای موثر بودن چنین اقداماتی، رعایت یک نوع پایبندی عمومی که تحت‌تأثیر دانش، نگرش و عملکرد افراد نسبت به کووید-19 باشد ضروری است. دانش، نگرش و عملکرد، درزمینه پیشگیری و ارتقای سلامت٬ کلید شناختی مهمی در بهداشت عمومی به شمار می‌رود [9] و می‌تواند موجب اتخاذ رفتار پیشگیرانه در افراد شود [10].
آمارها نشان می‌دهد اگرچه بخش عمده‌ای از مرگ‌و‌میر و ابتلا به کووید 19در افراد بالای 50 سال و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای است، اما خطر ابتلا در تمام جمعیت وجود دارد [11]. زنان سنین باروری نیز از این قاعده مستثنا نیستند و باتوجه‌به اهمیت این گروه از جامعه در سلامت نسل‌های بعد، لزوم توجه به وضعیت و رفتارهای ارتقا‌دهنده سلامت در این افراد بسیار ضروری است. باتوجه‌به مطالب ذکرشده و همین‌طور اهمیت مطالعات انجام‌شده درخصوص بیماری کرونا در این گروه از جامعه، مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد زنان درزمینه پیشگیری از پاندمی کووید-19 سنین باروری شهر قم انجام شده است.
روش بررسی
این مطالعه از نوع مقطعی است و بر زنان سنین باروری شهر قم در سال 1399 انجام شده است. باتوجه‌به عدم وجود مطالعه‌ای با این عنوان٬ فرمول حجم نمونه برای نسبت‌ها با در نظر گرفتن احتمال خطای نوع اول برابر با 5 درصد، دقت 05/0، حداقل تعداد نمونه موردبررسی برابر با 238 نفر به‌دست آمد که باتوجه‌به احتمال ریزش نمونه‌ها به میزان 20 درصد، کل حجم نمونه طبق فرمول شماره 1 برابر با 285 نفر محاسبه شد:
1.
روش نمونه‌گیری در این مطالعه٬ به‌صورت چند مرحله‌ای بود که بدین‌منظور برای انتخاب نمونه‌ها از مناطق 8 گانه شهرداری کلان شهر قم، 4 منطقه به‌صورت تصادفی ساده انتخاب شد و هر منطقه به‌عنوان یک طبقه در نظر گرفته شد؛ باتوجه‌به اینکه در هر طبقه٬ تعدادی مراکز بهداشتی وجود داشت، انتخاب مراکز در طبقه نیز به‌صورت تصادفی ساده انجام شد. پس از انتخاب مراکز موردنظر، با اخذ مجوزهای لازم از معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه به مراکز منتخب مراجعه و با استفاده از اطلاعات موجود در مراکز، زنان سنین باروری به‌روش تصادفی ازطریق جدول اعداد تصادفی انتخاب شدند.
به‌منظور دعوت گروه هدف جهت شرکت در مطالعه٬ با آن‌ها تماس تلفنی گرفته شد و پس از ارائه توضیحات درخصوص هدف مطالعه، روش انجام مطالعه و غیرحضوری بودن تکمیل فرم٬ محرمانه ماندن اطلاعات و انتشار نتایج به‌صورت کلی، از آنان برای شرکت در مطالعه دعوت شد. باتوجه‌به رضایت افراد موردنظر جهت شرکت در مطالعه و نیز مطابق با شرایط حاکم ناشی از همه‌گیری کرونا ویروس٬ به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت مجازی، پرسش‌نامه الکترونیک ایجاد شد و ازطریق شبکه‌های اجتماعی مجازی در اختیار گروه هدف قرار گرفت.
به‌منظور گردآوری اطلاعات در این مطالعه از پرسش‌نامه محقق‌ساخته استفاده شد. این پرسش‌نامه شامل دو بخش مشخصات جمعیت‌شناختی (که از بخش‌های سن، تحصیلات، شغل، تأهل، ابتلای دوستان، ابتلای فامیل به بیماری کووید-19 تشکیل شده بود) و پرسش‌نامه 23 سؤالی (که 10 سؤال مرتبط با آگاهی که دارای 3 پاسخ (بلی، خیر و نمی‌دانم) 8 سؤال مرتبط با نگرش (که به‌صورت لیکرت 5 جوابی از پاسخ کاملاً موافقم تا کاملاً مخالفم بود) و 5 سؤال مرتبط با عملکرد (که به‌صورت «بلی- خیر» داشت) بوده است. طراحی پرسش‌نامه باتوجه‌به مرور منابع درخصوص بیماری کووید-19 انجام شد٬ سپس با استفاده از نظر متخصصین در حوزه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت پرسش‌نامه اولیه ایجاد شد.
به‌منظور تعیین روایی محتوایی، از 2 روش کیفی و کمی استفاده شد. همچنین برای بررسی روایی کیفی، پرسش‌نامه در اختیار 10 نفر از اعضای هیئت‌علمی (که 8 نفر در مقطع دکتری آموزش بهداشت و ارتقای سلامت و دو نفر در مقطع دکتری بهداشت باروری بودند) قرار گرفت تا نظرات خود را درخصوص روایی صوری و محتوای پرسش‌نامه اعلام کنند. جهت بررسی روایی محتوایی به شکل کمی، از 2 ضریب نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد.
پس از جمع‌آوری اطلاعات، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 20 و آمار توصیفی و تحلیلی بررسی شدند. برای تحلیل آگاهی، نوع نگرش و عملکرد در ابتلا به کووید- ۱۹ از آزمون‌های پارامتریک مانند آنووا، ضریب همبستگی پیرسون و تی مستقل استفاده شد. سطح معناداری نیز 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
یافته‌های مطالعه نشان داد که میانگین سنی پاسخگویان 2/7+2/28 سال برای 264 نفر از زنان سنین باروری قم بود. بیش از 66 درصد از افراد تحت مطالعه متأهل بودند. 6/82 درصد شرکت‌کنندگان تحصیلات دانشگاهی داشتند و 33 درصد از افراد تحت مطالعه را خانم‌های خانه‌دار تشکیل می‌دادند. 4/36 درصد از شرکت‌کنندگان سابقه ابتلا به بیماری کرونا در بین نزدیکان را گزارش کردند و تنها 2/10 درصد از آنان ابتلای اعضای خانواده خود به کرونا را عنوان کردند. اطلاعات تکمیلی در این خصوص در جدول شماره ۱ آمده است.
میزان آگاهی و نگرش و عملکرد پیشگیری‌کننده در افراد به‌ترتیب 8/86 درصد، 7/78 درصد، 3/94 درصد بود که نمرات از 100 تراز شده است. میانگین نمره این 3 متغیر در جدول شماره 2 آورده شده است.
در بررسی همبستگی سه متغیر آگاهی، نگرش و عملکرد طبق جدول شماره 3 بین آگاهی افراد و میزان نگرش آن‌ها همبستگی مستقیم و معناداری وجود دارد. به این‌معنی‌که افرادی که نسبت به پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید-19 آگاه‌تر هستند نگرش مثبت نسبت به این بیماری دارند (05/0>P). بین آگاهی و عملکرد پیشگیری‌کننده همبستگی مستقیم و معناداری وجود دارد به این‌معنی‌که افرادی که نسبت به پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید-19 آگاه‌ترند عملکرد پیشگیری‌کننده بهتری نسبت به این بیماری دارند. بین نگرش و عملکرد پیشگیری‌کننده همبستگی مثبت و معناداری وجود داد. به این‌معنی‌که افرادی که نسبت به پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید-19 نگرش مثبت دارند از عملکرد پیشگیری‌کننده بهتری برخوردارند (05/0>P). در بررسی همبستگی بین سن با هر یک از متغیرها طبق جدول شماره 4، نیز بین سن با آگاهی٬ همبستگی منفی و معناداری دیده شد. به‌طوری‌که هر چه سن افراد افزایش می‌یابد مطابق آن میزان آگاهی نیز کاهش یافته است (05/0>P). اما بین سن با نگرش و عملکرد پیشگیری‌کننده همبستگی معناداری وجود نداشته است (05/0 با استفاده از آزمون آنووا مشخص شد بین تحصیلات و آگاهی ارتباط معناداری وجود نداشت. (05/0P). بین عملکرد و تحصیلات نیز ارتباط معناداری دیده نشد (05/0 آزمون آنووا در بررسی ارتباط بین شغل با متغیرها نشان داد که بین شغل با آگاهی و نگرش منفی ارتباط معناداری وجود ندارد (05/0P).
همین آزمون در مورد تأهل با آگاهی، نگرش و عملکرد ارتباط معناداری را نشان نداد (05/0 آزمون تی‌مستقل در بررسی ارتباط بین ابتلای نزدیکان به بیماری کرونا و سه متغیر آگاهی، عملکرد پیشگیری‌کننده و نگرش منفی هیچ ارتباط معناداری را نشان نداد (05/0 بین سن و آگاهی رابطه معناداری وجود داشت (05/0>P) اما بین سن با نگرش و عملکرد٬ رابطه معناداری وجود نداشت.(05/0 بحث
این مطالعه با هدف بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد زنان سنین باروری درخصوص بیماری کرونا انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد که سطح آگاهی، نگرش و عملکرد زنان سنین باروری تحت مطالعه قابل‌قبول و مناسب است و هر سه مؤلفه دارای ارتباط معنادار و مثبتی با یکدیگر هستند. یافته‌های مطالعات اولاپگبا٬ وایت٬ تومار٬ فیکادو، واند به‌ترتیب در عربستان سعودی، نیجریه، چین، اتیوپی و هند با نتایج این مطالعه همسو است [12-16] اما میزان این سه مؤلفه در همه کشورها قابل‌قبول گزارش نمی‌شود به‌طوری‌که در مطالعه هاگ نتایج نشان داد دانش، نگرش و عملکرد مردم بنگلادش چشمگیر نیست [17]. این تفاوت٬ ناشی از بسترسازی آموزشی در کشورهای مختلف است که چگونگی آموزش‌های پیشگیری درزمینه بیماری کرونا را از طرق مختلف ارتباطی مشخص می‌کند و روشن می‌کند که این آموزش‌ها٬ چقدر بر آگاهی، نگرش و عملکرد افراد تاثیرگذار بوده است.
نتایج مطالعه نشان داد آگاهی زنان سنین باروری درخصوص بیماری کرونا مناسب است. نتایج این مطالعه با نتایج مطالعات فلاحی، شهابی، عثمان محمد و دِگو همسو است. به‌طوری‌که در این مطالعات٬ میزان آگاهی درخصوص بیماری کرونا مناسب گزارش شده است [۱۰، 18-20] که این نتایج، باتوجه‌به برنامه‌های آموزشی ارائه شده در سطح کلان از روش‌های گوناگونی مانند صداوسیما، شبکه‌های اجتماعی مجازی و اطلاع‌رسانی ازطریق نسب پوستر و بنرهای آموزشی در سطح شهر قابل‌انتظار است.
گروه هدف این مطالعه، فقط زنان است که باتوجه‌به نقش کلیدی مادر در خانواده برای پیشگیری از بیماری‌ها حایز اهمیت است، اما در سایر مطالعات نیز درخصوص ارتباط آگاهی در زمینه ویروس کرونا در دو جنس نتایج متفاوتی مشاهده شد. زیرا در مقاله‌ای از ابراهیمی که هر دو جنس بررسی شدند٬ محقق علت آگاهی بیشتر زنان نسبت به مردان را مسئولیت‌پذیری بیشتر آنان نسبت به سلامت خود و خانواده عنوان کرد. اما در مطالعه‌ای از فلاحی در سبزوار٬ یافته‌ها حاکی از آگاهی بیشتر مردان نسبت به زنان درخصوص بیماری کرونا است. [10] که این نتایج مؤید اهمیت اجرای مداخلات آموزشی با گروه هدف زنان است.
در میان متغیرهای جمعیت‌شناختی نیز سن و وضعیت تأهل با آگاهی، تحصیلات با نگرش، شغل با عملکرد رابطه معناداری داشت.
نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش سن افراد میزان آگاهی درخصوص بیماری کرونا کمتر بوده است. نتایج مطالعات ساکلین٬ تومار٬ دِگو و ابراهیمی که به‌ترتیب در اتیوپی، هند، پاکستان و شهر مشهد انجام شد با این مطالعه همسو نیست زیرا میزان آگاهی با بالا رفتن سن، افزایش یافته است. به نظر می‌رسد در شهر قم، زنان جوان‌تر به‌دلیل فعالیت بیشتر در شبکه‌های اجتماعی و توجه به آموزش‌های ارائه‌شده در رسانه‌ها از آگاهی بالاتری نسبت به گروه‌های سنی بالاتر برخوردارند [13، 18، 21‌، 22]، اما در سایر کشورها با برنامه‌ریزی آموزشی برای سنین بالاتر درخصوص بیماری کرونا، با بالا رفتن سن٬ میزان آگاهی نیز افزایش یافته است. این نتایج می‌تواند پایه‌گذار مطالعات بعدی در گروه‌های سنی خاص باشد.
یافته‌های مطالعه نشان داد افراد تحت مطالعه از نگرش و عملکرد مناسبی نسبت به بیماری کرونا برخوردار هستند به‌طوری‌که نگرش منفی نسبت به بیماری موجب عملکرد مناسب درخصوص پیشگیری از بیماری بود. این یافته با یافته‌های مطالعات دیگر همسو است [23، 24] پرواضح است که افزایش توانمندی‌های زنان درزمینه‌های سلامتی جهت دست‌یابی به رفتارهای بهداشتی مطلوب در خانواده و جامعه ضروری است. بنابراین برنامه‌ریزی آموزشی درزمینه عملکرد ارزش زیادی دارد.
یافته‌های مطالعه نشان داد که بین تحصیلات با نگرش ارتباط معنادار آماری وجود داشت، این یافته با نتایج مطالعه آدولوجو و همکاران همسو است [25]. این امر به این دلیل است که زنان با تحصیلات عالی به اطلاعات مربوط به کووید-19 از منابع مختلف دسترسی دارند و توانایی درک این اطلاعات را دارند.
یافته‌های مطالعه نشان داد که بین شغل افراد تحت مطالعه و عملکرد پیشگیرانه آنان درخصوص کرونا ارتباط معناداری وجود دارد که با نتایج مطالعات توالبه، فلاحی [10، 26] همسو است و با مطالعه دِگو مغایر دارد [18].
درواقع زنان با شغل دولتی، عملکرد بهتری دارند و طبق مطالعه ابراهیمی در میان مشاغل دولتی، کادر بهداشتی درمانی بیشترین عملکرد و آگاهی و برعکس، افراد دارای شغل آزاد کمترین آگاهی را داشتند [21]. ساکلین در پاکستان علت افزایش آگاهی و عملکرد کادر بهداشتی درمانی نسبت به سایر گروه‌ها را ارتباط مستقیم این قشر از جامعه با بیماران مبتلا به کووید-19 عنوان می‌کند [22]. مطالعه نعمتی و هوینه نیز با نتایج این پژوهش در زمینه آگاهی و عملکرد مناسب کادر درمان از بیماری کرونا همسو است [27، 28].
نتایج مطالعه نشان داد که بین متغیرهای آگاهی، نگرش با عملکرد ارتباط معناداری وجود دارد و آگاهی و نگرش از عواملی هستند که بر اتخاذ رفتار بهداشتی مناسب تاثیرگذار است و از عوامل پیش‌بینی‌کننده در رابطه با پیشگیری از بیماری‌ها محسوب می‌شود.
این پژوهش به‌علت نوظهور بودن بیماری کرونا با محدویت‌های زیادی مواجه بود. از سویی گرفتن کد اخلاق برای طرح‌هایی با موضوع بیماری کرونا زمان بیشتری در روند تصویب طرح سپری کرد، همکاری افراد نیز پس از شنیدن نام بیماری برای قرار گرفتن در مطالعه ضعیف بود. از سوی دیگر ابزار مطالعه، در این مطالعات وجود نداشت و ابزار به‌طورکامل ساخته شد. همچنین ارتباط چشمی در آموزش وجود نداشت و تنها راه ارتباطی با افراد فضای مجازی بود؛ درصورتی که مادر باردار دسترسی به اینترنت نداشت و به‌طور کلی ارتباط با ایشان قطع می‌شد.
در آخر پیشنهاد می‌شود با استفاده از نتایج این پژوهش در تدوین برنامه‌های آموزشی و تکنیک‌های مداخله‌ای جهت تغییر نگرش و رفتار مردم استفاده کرد.
نتیجه‌گیری
به‌طورکلی در پژوهش حاضر زنان سنین باروری از آگاهی، نگرش و عملکرد مناسبی برخوردار بودند. از محدودیت‌های این مطالعه نبود مطالعات مشابه به‌صورت اختصاصی در زنان سنین باروری برای مقایسه بهتر نتایج است. باتوجه‌به نتایج مطالعه پیشنهاد می‌شود مطالعاتی مشابه در زنان سنین باروری در مناطق روستایی نیز انجام گیرد. همچنین پیشنهاد می‌شود از نتایج حاصل از مطالعه در انجام مداخلات بهداشتی نیز استفاده شود.
نتایج نشان داد آگاهی، نگرش و عملکرد زنان سنین باروری در شهر قم مناسب و قابل‌قبول است و باتوجه‌به شیوع بیماری کرونا و اهمیت سلامت زنان سنین باروری، می‌توان از نتایج در طراحی مداخلات بهداشتی استفاده کرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه از سوی کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی قم با کداخلاق (کد: IR.MUQ.REC.1399.043) تأیید شده است. تمامی اصول اخلاقی در این مقاله رعایت شده است و شرکت‌کنندگان درمورد هدف تحقیق و مراحل اجرای آن مطلع شدند. آن‌ها همچنین از محرمانه بودن اطلاعات خود اطمینان داشتند و می‌توانستند هر زمان که بخواهند مطالعه را ترک کنند و درصورت تمایل، نتایج تحقیق در اختیارشان قرار بگیرد.
حامی مالی
این مطالعه هیچ‌گونه حامی مالی نداشته است.
مشارکت نویسندگان
همگی نویسندگان در اجرا و نگارش تمامی بخش‌های این پژوهش مشارکت داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از کلیه اعضای محترم شورای تحقیقات و فناوری و همین‌طور کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی قم٬ مرکز بهداشت قم و بانوان شرکت‌کننده در این مطالعه تشکر و قدردانی می‌کنند.

 
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي | موضوع مقاله: آموزش بهداشت
دریافت: 1400/8/5 | پذیرش: 1400/11/6 | انتشار: 1401/4/10
فهرست منابع
1. Tria JZ. The covid-19 pandemic through the lens of education in the Philippines: The new normal. Int J Pedagog Dev Lifelong Learn. 2020; 1(1):2-4. [DOI:10.30935/ijpdll/8311] [DOI:10.30935/ijpdll/8311]
2. Lai CC, Shih TP, Ko WC, Tang HJ, Hsueh PR. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and coronavirus disease-2019 (covid-19): The epidemic and the challenges. Int J Antimicrob Agents. 2020; 55(3):105924. [DOI:10.1016/j.ijantimicag.2020.105924] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.ijantimicag.2020.105924]
3. Thangayah JR, Tan KBK, Lim CS, Fua TP. Disease outbreak surge response: How a Singapore tertiary hospital converted a multi-story carpark into a flu screening area to respond to the covid-19 pandemic. Disaster Med Public Health Prep. 2021; 15(3):e37-42. [DOI:10.1017/dmp.2020.249] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1017/dmp.2020.249]
4. Spoorthy MS, Pratapa SK, Mahant S. Mental health problems faced by healthcare workers due to the covid-19 pandemic-A review. Asian J Psychiatr. 2020; 51:102119. [DOI:10.1016/j.ajp.2020.102119] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.ajp.2020.102119]
5. Maheshwari S, Gupta PK, Sinha R, Rawat P. Knowledge, attitude, and practice towards coronavirus disease 2019 (covid-19) among medical students: A cross-sectional study. J Acute Dis. 2020; 9(3):100. [DOI:10.4103/2221-6189.283886] [DOI:10.4103/2221-6189.283886]
6. Rahmanian M, Inaloo R, Golestan F, Esmaealpour N, Kalani N, Meidarnezhad M, et al. [Survey of knowledge, attitude and practice of medical staff in relation to the new corona virus (covid-19) (Persian)]. Horiz Med Edu Dev. 2021; 12(3):11-22. [DOI:10.22038/hmed.2020.51509.1078]
7. Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020; 395(10223):497-506. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30183-5] [PMCID] [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30183-5]
8. Shamsi M, Headarnia A, Niknami S, Rafiee M. [Development and psychometric assessment of an oral health instrument based on Health Belief Model in pregnant women (Persian)]. J Arak Uni Med Sci 2012; 15(6):45-56. [Link]
9. Szymona-Pałkowska K, Janowski K, Pedrycz A, Mucha D, Ambroży T, Siermontowski P, et al. Knowledge of the disease, perceived social support, and cognitive appraisals in women with urinary incontinence. Biomed Res Int. 2016; 2016:3694792. [DOI:10.1155/2016/3694792] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1155/2016/3694792]
10. Fallahi A, Mahdavifar N, Ghorbani A, Mehrdadian P, Mehri A, Joveini H, et al. [Public knowledge, attitude and practice regarding home quarantine to prevent covid-19 in Sabzevar City, Iran (Persian)]. J Mil Med. 2020; 22(6):580-8. [DOI:10.30491/JMM.22.6.580]
11. Rothan HA, Byrareddy SN. The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease (covid-19) outbreak. J Autoimmun. 2020; 109:102433. [DOI:10.1016/j.jaut.2020.102433] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.jaut.2020.102433]
12. White MS, Omer M, Mohammad GN. Knowledge, attitude and practice on prevention of airborne and droplet infections during the outbreak of corona virus among the college students in University of Bisha, Saudi Arabia. Int J Contemp Res Rev. 2020; 11(04):20773-6. [DOI:10.15520/ijcrr.v11i04.802]
13. Tomar BS, Singh P, Nathiya D, Suman S, Raj P, Tripathi S, et al. Indian community's knowledge, attitude, and practice toward covid-19. Indian J Soc Psychiatry. 2021; 37(1):48-56. [DOI:10.4103/ijsp.ijsp_133_20] [DOI:10.1101/2020.05.05.20092122]
14. Fikadu Y, Yeshaneh A, Melis T, Mesele M, Anmut W, Argaw M. Covid-19 preventive measure practices and knowledge of pregnant women in Guraghe zone hospitals. Int J Women's Health. 2021; 13:39-50. [DOI:10.2147/IJWH.S291507] [PMID] [PMCID] [DOI:10.2147/IJWH.S291507]
15. Wand APF, Zhong BL, Chiu HFK, Draper B, De Leo D. Covid-19: The implications for suicide in older adults. Int Psychogeriatr. 2020; 32(10):1225-30. [DOI:10.1017/S1041610220000770] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1017/S1041610220000770]
16. Olapegba PO, Ayandele O, Kolawole SO, Oguntayo R, Gandi JC, Dangiwa AL, et al. A preliminary assessment of novel coronavirus (covid-19) knowledge and perceptions in Nigeria. 2020. [Unpuplished article] [DOI:10.2139/ssrn.3584408] [DOI:10.2139/ssrn.3584408]
17. Haque T, Hossain KM, Bhuiyan MMR, Ananna SA, Chowdhury SH, Islam MR, et al. Knowledge, attitude and practices (KAP) towards covid-19 and assessment of risks of infection by SARS-CoV-2 among the Bangladeshi population: An online cross sectional survey. Food Safe Health. 2020; 1(1):1-14. [DOI:10.5455/fsh.2021.10] [DOI:10.5455/fsh.2021.10]
18. Degu A, Nibret G, Gebrehana H, Getie A, Getnet B. Knowledge and attitude towards the current pandemic corona virus disease and associated factors among pregnant women attending antenatal care in Debre Tabor General Hospital Northwest Ethiopia: An institutional-based cross-sectional study. Int J Women's Health. 2021; 13:61-71. [DOI:10.2147/IJWH.S285552] [PMID] [PMCID] [DOI:10.2147/IJWH.S285552]
19. Shahabi N, Kamalzadeh Takhti H, Hassani Azad M, Ezati Rad R, Ghaffari HR, et al. Knowledge, attitude, and preventive behaviors of Hormozgan residents toward covid-19, one month after the epidemic in Iran. Z Gesundh Wiss. 2022; 30(6):1565-76. [DOI:10.1007/s10389-020-01454-1] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1007/s10389-020-01454-1]
20. Mohamed AAO, Elhassan EAM, Mohamed AO, Mohammed AA, Mahgoop MA, Sharif ME, et al. Knowledge, attitude and practice of the Sudanese people towards covid-19: An online survey. BMC Public Health. 2021; 274. [DOI:10.1186/s12889-021-10319-5] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1186/s12889-021-10319-5]
21. Ebrahimi M, Khodabakhshian Z, Reihani Hr, Habibzadeh Sr, Khadem rezaeian M, Kalani N, et al. [Evaluation of awareness, attitude, and practice of residents in Mashhad towards new coronavirus disease 2019 in 2020 (Persian)]. NavidNo. 2021; 24(77):69-83. [DOI:10.22038/nnj.2021.53764.1248]
22. Saqlain M, Munir MM, Ahmed A, Tahir AH, Kamran S. Is Pakistan prepared to tackle the coronavirus epidemic? Drugs Ther Perspect . 2020; 36(5):231-14. [DOI:10.1007/s40267-020-00721-1] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1007/s40267-020-00721-1]
23. Rani M, Sharma I, Sharma S, Sharma L, Kumar S. Exploring the knowledge, attitude, and practice of health-care professionals on coronavirus (covid-19) pandemic infection. J Edu Health Promot. 2021; 10(1):115. [DOI:10.4103/jehp.jehp_728_20] [DOI:10.4103/jehp.jehp_457_20]
24. Ding W, Lu J, Zhou Y, Wei W, Zhou Z, Chen M. Knowledge, attitudes, practices, and influencing factors of anxiety among pregnant women in Wuhan during the outbreak of covid-19: A cross-sectional study. BMC Pregnancy Childbirth. 2021; 21(1):80. [DOI:10.1186/s12884-021-03561-7] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1186/s12884-021-03561-7]
25. Aduloju OP, Okunola TO, Sunday A. Knowledge, attitude and practice of preventive measures against coronavirus disease 2019 among pregnant women in a tertiary health facility in Southwest Nigeria. Int J clin Obstet Gynaecol. 2021:5(3): 101-7. [DOI:10.33545/gynae.2021.v5.i3b.911] [DOI:10.33545/gynae.2021.v5.i3b.911]
26. Al-Smadi AM, Tawalbeh LI, Ashour A, Shajrawi A, Gammoh O, Abu-Al-Rous N. Public knowledge, attitudes and practice about covid-19 pandemic. J Public Health Afr. 2021; 12(2):1519. [DOI:10.4081/jphia.2021.1519] [PMID] [PMCID] [DOI:10.4081/jphia.2021.1519]
27. Nemati M, Ebrahimi B, Nemati F. Assessment of Iranian nurses' knowledge and anxiety toward covid-19 during the current outbreak in Iran. Arch Clin Infect Dis. 2020; 15(covid-19):e102848. [DOI:10.5812=archcid.102848] [DOI:10.5812/archcid.102848]
28. Huynh G, Nguyen TN, Vo KN, Pham LA. Knowledge and attitude toward covid-19 among healthcare workers at District 2 Hospital, Ho Chi Minh City. Asian Pac J Trop Med. 2020; 13(6):260-5. [DOI:10.4103/1995-7645.280396] [DOI:10.4103/1995-7645.280396]
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی قم می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2024 CC BY-NC 4.0 | Qom University of Medical Sciences Journal

Designed & Developed by : Yektaweb