دوره 16، شماره 6 - ( شهریور 1401 )
جلد 16 شماره 6 صفحات 451-440 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: IR.SHAHED.REC.1400.09
Ethics code: IR.SHAHED.REC.1400.09
Clinical trials code: IRCT20110912007529N24
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ziaei Azarkhavarani F, Rejeh N, Valiani M, Kazemi R. Effect of Acupressure on Anxiety in Older Women Candidate For Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy: A Randomized Controlled Clinical Trial. Qom Univ Med Sci J 2022; 16 (6) :440-451
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3481-fa.html
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3481-fa.html
ضیایی آذرخوارانی فریبا، رژه ناهید، والیانی محبوبه، کاظمی رضا. بررسی تأثیر طب فشاری بر اضطراب زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی: یک مطالعه کارآزمایی بالینی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1401; 16 (6) :440-451
بررسی تأثیر طب فشاری بر اضطراب زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی: یک مطالعه کارآزمایی بالینی
فریبا ضیایی آذرخوارانی1 
، ناهید رژه* 2، محبوبه والیانی3 ، رضا کاظمی4
، ناهید رژه* 2، محبوبه والیانی3 ، رضا کاظمی4
1- گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
2- گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. ،nrejeh@yahoo.com
3- گروه مامایی و بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری و مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی٬ دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
4- گروه جراحی کلیه و مجاری ادراری، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
2- گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. ،
3- گروه مامایی و بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری و مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی٬ دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
4- گروه جراحی کلیه و مجاری ادراری، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
متن کامل [PDF 4165 kb]
(337 دریافت)
| چکیده (HTML) (1035 مشاهده)
متن کامل: (409 مشاهده)
مقدمه
سالمندی در جهان روند روبه‌رشدی دارد [1]. پیش‌بینی می‌شود جمعیت افراد 65 ساله و بالاتر تا سال 2050 به 2 میلیارد نفر در جهان برسد [2]. در دوره سالمندی٬ تغییراتی در سیستم‌های مختلف بدن رخ می‌دهد. ازآنجاکه بیشتر دستگاه‌های بدن از 30 سالگی به بعد سالیانه یک درصد از کارکرد خود را از دست می‌دهند، بنابراین افزایش ناتوانی و کاهش تصاعدی و پیش‌رونده در عملکرد جسمانی و روانی سالمندان بارز می‌شود [3].
یکی از مهم‌ترین بیماریهای مزمن دوران سالمندی در سطح جهان، بیماریهای سیستم ادراری است. در سطح جهانی، سنگ‌های ادراری سومین اختلال شایع دستگاه ادراری بعد از عفونت‌های ادراری و اختلالات پروستات است که در سال‌های اخیر افزایش یافته است [4]. شیوع سنگ‌های ادراری در ایران درمقایسه با آمار جهانی از رتبه بالایی برخوردار است. ازآنجاکه خطر ایجاد سنگ‌های ادراری با افزایش سن بیشتر می‌شود، بنابراین افراد معمولاً آن را بیشتر از یک بار تجربه می‌کنند [5].
سنگ‌های ادراری علاوه بر ایجاد دردهای شدید و غیرقابل‌تحمل، درصورتی‌که به موقع و مناسب درمان نشوند، می‌توانند منجربه درجاتی از نارسایی کلیه شوند. بنابراین انتخاب درمان مناسب با حداقل عوارض ضروری است [6]. عمل‌های جراحی اورولوژی از اقدامات تهاجمی به سمت اقدامات غیرقابل‌تهاجمی تغییر کرده است [7].
یکی از روش‌های درمان سنگ‌های ادراری، سنگ‌شکنی برون‌اندامی است. سنگ‌شکنی برون‌اندامی٬ روشی ساده، ایمن و مؤثر است که فوایدی همچون کاهش طول مدت بستری در بیمارستان، دوره بهبودی سریع و عوارض کم دارد [8]. همچنین مطالعات نشان داده‌اند که اکثر بیماران (۶۰ تا ۸۰ سال) قبل و حین عمل سنگ‌شکنی برون‌اندامی مشکلاتی نظیر اضطراب را تجربه می‌کنند [9]. اضطراب حین پروسیجر سنگ‌شکنی می‌تواند، باعث کاهش تحمل و تنفس‌های نامنظم در فرد شود که منجر به مشکل در هدف قرار دادن سنگ و جلوگیری از رسیدن حداکثر انرژی به سنگ و درنتیجه افزایش احتمال شکست در خُرد کردن سنگ می‌شود. ممکن است با افزایش شکست در خرد شدن سنگ‌ها، تعداد جلسات بیشتری برای درمان نیاز باشد که در این شرایط ممکن است بیمار به‌دلیل اضطراب٬ از انجام دوباره آن خودداری کند [8].
برای تسکین اضطراب می‌توان از 2 روش دارویی و غیردارویی استفاده کرد [10]. داروهای کاهنده اضطراب عوارض جانبی متعددی دارند [11]. از سوی دیگر مطالعات نشان داده است، سالمندان به‌دلیل دریافت بیش‌دارویی، مشکلات بیشتری با مصرف داروها دارند [12]. علاوه بر داروها، استفاده از روش‌های غیردارویی برای کاهش اضطراب بیماران، ارتقا آسودگی و تسکین حین فرآیندهای تروماتیک و دردناک، به‌عنوان یک هدف مهم در مدیریت اضطراب بیماران مطرح هستند. در این حوزه طب فشاری٬ یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی طب مکمل و مبتنی بر طب سنتی چین است [13].
در طب فشاری٬ بر نقاط ویژه‌ای از مسیرهای انرژی٬ تحریک فشار ازطریق ماساژ اعمال می‌شود و با تصحیح جریان انرژی٬ منجر به ایجاد پاسخ مناسب در اعضای مختلف بدن می‌شود. طب فشاری با افزایش تولید سروتونین و اندورفین می‌تواند سبب بهبود تنظیم ترشح کورتیزول و در نهایت کاهش اضطراب شود. طب فشاری با تحریک پاسخ‌های مغز و فعالیت‌های هورمونی با افزایش جریان خون و تنظیم متابولیسم موجب کنترل و کاهش اضطراب می‌شود [14]. طب فشاری روشی غیرتهاجمی، ایمن، بدون نیاز به تجهیزات خاص، بدون استفاده از هر ماده شیمیایی، ارزان و یادگیری آن نسبتاً آسان است [15]. تاکنون مطالعات گسترده‌ای، تأثیر طب فشاری را بر اضطراب در بیماران قبل و تحت انواع پروسیجرهای درمانی بررسی کرده‌اند [16-18]. همچنین مطالعاتی جهت تعیین تأثیر طب فشاری بر درد و اضطراب بیماران کاندید سنگ‌شکنی برون‌اندامی نیز انجام شده و نتایج متفاوتی داشته است [6، 7، 19].
بااین‌حال٬ پرستاران وظیفه دارند تا از اقدامات لازم در جهـت به حداقل رساندن یا کاهش اضطراب بیماران کاندیدای سنگ‌شکنی اسـتفاده کنند. ازسوی دیگر عوارض جانبی داروهای ضداضطراب، ایجاد مقاومت دارویی و همچنین تأثیرات کوتاه‌مدت داروها، اهمیت استفاده از روش‌های غیرتهاجمی و غیردارویی را در بهبود اضطراب افزایش می‌دهد.
بنابراین این مطالعه با هدف تعیین تأثیر طب فشاری بر اضطراب زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون اندامی انجام شده است.
روش بررسی
این مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی دوسوکور بود که بر زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش بیمارانی بودند که در سال ۱۴۰۰ به مرکز تخصصی جراحی اردیبهشت اصفهان مراجعه کرده بودند. این پژوهش بر روی 66 بیمار انجام شد و همگی به روش مبتنی بر هدف انتخاب شدند. سپس به‌طورتصادفی براساس بلوک‌بندی 2 تایی به 2 گروه 33 نفره (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. (تصویر شماره 1). حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار جی‌پاور مدل 1/3 براساس یکی از مقالات مشابه (با میانگین و انحراف‌معیار قبل96/1±84/2 و بعد 01/2±48/4) و فرمول شماره 1 محاسبه شد [20].
1.
با احتساب ضریب اطمینان 95 درصد (5%=α) و توان آماری 80 درصد (20%=β) حجم برآورد شد. با احتساب حدود 30 درصد ریزش نمونه، حجم نمونه مطالعه 66 نفر محاسبه شد که 33 نفر در گروه کنترل و 33 نفر در گروه آزمایش قرار گرفتند.
معیارهای ورود به مطالعه شامل داشتن سن 60 سال یا بالاتر، توانایی تکلم و درک زبان فارسی، داشتن قدرت شنوایی و بینایی کافی، نداشتن بیماریهای مزمن نوروپاتیک مانند دیابت، نداشتن اختلالات شناختی براساس آزمون کوتاه شناختی،
داشتن اولین تجربه سنگ‌شکنی، نداشتن آمپوتاسیون اندام یا وجود اﺧــﺘﻼﻻت ﺣــﺴﯽ، زﺧــﻢ ﻋﻔﻮﻧﯽ و ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﭘﻮﺳﺘﯽ در محل طب فشاری، استفاده نکردن از داروهای آرام‌بخش و ضداضطراب، مصرف نکردن داروهای ضددرد طی 24 ساعت قبل از انجام مداخله، دریافت نکردن داروهایی که منجر به کاهش یا افزایش کورتیزول می‌شوند (کورتیکواستروئیدها، ضدتشنج‌ها، انسولین به مدت 2 هفته قبل از سنگ‌شکنی) و نداشتن اعتیاد به مواد مخدر بود.
معیارهای خروج از مطالعه نیز شامل تمایل نداشتن به ادامه مشارکت در پژوهش و بروز هرگونه شرایط بالینی بود که انجام مداخله طب فشاری را برای بیمار غیرممکن بسازد.ابزار گردآوری شامل مشخصات جمعیت‌شناختی، پرسش‌نامه سنجش اضطراب اشپیلبرگر و مقیاس دیداری اضطراب بود.
پرسش‌نامه سنجش اضطراب اشپیلبرگر
این پرسش‌نامه دارای 40 گویه خودگزارشی (20 گویه اضطراب موقعیتی و 20 گویه اضطراب صفتی) است. در این مطالعه٬ از اضطراب موقعیتی استفاده شد که با مقیاس لیکرت 4 قسمتی با گزینه‌های خیلی کم (4)، کم (3)، زیاد (2) و خیلی زیاد (1) اضطراب بیمار را می‌سنجد. این پرسش‌نامه ازطریق مصاحبه با بیماران تکمیل شد، اما گویه‌های منفی به‌صورت معکوس نمره‌گذاری شد و به‌صورت خیلی کم (1)، کم (2)، زیاد (3)، خیلی زیاد (4) تنظیم شد. درمجموع پایین‌ترین نمره اضطراب عدد 20 بود که نبودن اضطراب را نشان می‌داد. حداکثر نمره نیز عدد 80 بود که گویای بیشترین میزان اضطراب بود. نمره 20-39 نشان‌دهنده اضطراب خفیف، 40–59 نشان‌دهنده اضطراب متوسط و نمره 60-80 نشان‌دهنده اضطراب شدید بود. این مقیاس، از میزان اعتبار و پایایی بالایی برخوردار است. اعتماد و اعتبار علمی پرسش‌نامه آشکار بود و پرسش‌نامه اضطراب اشپیلبرگر نیز قبلاً در تحقیقی تحت عنوان «هنجاریابی آزمون اضطراب اشپیلبرگر» سنجیده شد. صالحی و همکاران در پژوهش یادشده محتوی آزمون اضطراب اشپیلبرگر را تأیید کردند و پایایی آن را با آلفاکرونباخ 94/0 درصد نشان دادند [21].
مقیاس دیداری اضطراب
این مقیــاس از ســال 1920 بــه بعــد از ابــزار عددی بــرای اندازه‌گیــری پدیده‌هــای ذهنــی استفاده کرده اســت. لین و همکاران اندازه‌گیری اضطراب عمل جراحی را طراحی کردند. این مقیاس٬ شــامل نمــره‌بنــدی از عــدد صفر تــا عــدد 10 اســت و صفــر نشــان‌دهنده عــدم اضطــراب و 10 نشــان‌دهنده بیشــترین اضطــراب است. صحــت و دقــت ایــن وســیله مکــرراً اندازه‌گیری و در مطالعات زیادی تأیید شده است. زمان‌زاده و همکاران پایایی آن را با آلفای کرونباخ بالای 83/0 درصد گزارش کرده‌اند [22]. اظهری و همکاران نیز در پژوهش خود میزان پایایی آن را ۸۱/0 درصد گزارش کرده‌اند [23].
قبل از شروع مطالعه، پژوهشگر آموزش لازم برای انجام مداخله طب فشاری را زیر نظر متخصص طب فشاری گذراند و پس از دریافت گواهی معتبر، اقدام به انجام نمونه‌گیری کرد. در گـروه آزمـون60 دقیقه قبل از سنگ‌شکنی تحقیق پس از سنجش سطح اضطراب بیمـاران با پرسش‌نامه سنجش اضطراب موقعیتی اشپیلبرگر و مقیاس دیداری اضطراب انجام شد. سپس تکنیک طب فشاری در وضعیت خوابیده به پهلو ابتدا بر دست راست و سپس بر دست چپ صورت گرفت. 4 نقطه انتخابی شامل (H7(Heart7 ،K1(Kidney1، (LargIntestine4)LI4، (Lu7(Lung7 بود.
نقطه (LI4)، در پشت دست بین استخوان‌های 1 و 2 کف دستی و در سمت رادیال متاکارپ دوم واقع شده است.
نقطه (Lu7) در قسمت رادیال ساعد، در بالای زائده استیلوئید استخوان زند زبرین، به فاصله cun2 بالای چین عرضی مچ دست قراردارد.
نقطه( H7)، زیر چین بزرگ عرضی مچ دست کنار تاندون فلکسور کارمنی اولناریس قرار دارد.
نقطه (K1) که در تقاطع دو خط از بین انگشتان 2 و 3 با خط عمیق زیرسینه پا واقع شده است.
هر نقطه به مدت (2 دقیقه ماساژ طب فشاری و 30 ثانیه استراحت) و مجموعاً دو طرف بدن مجموعاً 20 دقیقه، با فاصله 20 دقیقه و با تکرار 2 بار قبل از سنگ‌شکنی انجام شد.نحوه فشار دادن در محل به این صورت بود که ابتدا با انگشت شست فشار اولیه در نقطه موردنظر وارد می‌شد، سپس نبض در نقطه موردنظر احساس می‌شد، پس از احساس نبض، با وارد کردن فشار مستقیم بر نقطه 3/1 بستر ناخن محقق به رنگ سفید درمی‌آمد. صحت فشار مؤثر بر نقطه وقتی تأیید می‌شد که مددجو درآن نقطه احساس گرمی، سنگینی و یا بی‌حسی می‌کرد. اعتماد تکنیک طب فشاری، انتخاب نقاط صحیح جهت اعمال فشار و میزان نیروی فشار با کمک متخصص طب فشاری ارزیابی شد. روش بدین صورت بود که خود پژوهشگر انتخاب نقاط جهت اعمال فشار و اجرای ثبات نیروی فشار را برای 5 بیمار، به‌طور عملی انجام می‌داد. سپس متخصص طب فشاری، در هر بیمار صحت انتخاب نقاط واقعی فشار و نیز میزان فشار وارده بر هر نقطه را که پژوهشگر مشخص کرده بود، بررسی و تأیید می‌کرد. بلافاصله پس از انجام طب فشاری٬ سطح اضطراب اندازه‌گیری می‌شد.
در گروه کنترل نیز محل‌های مشابه با گروه آزمایش با مدت زمان مشابه لمس (بدون هیچ‌گونه فشاری) انجام می‌شد. در فواصل زمانی موازی و تعیین‌شده با گروه آزمایش کمک پژوهشگر در حالی که از تخصیص گروه‌ها بی‌اطلاع بود، میزان اضطراب گروه را اندازه‌گیری می‌کرد. اعتماد تکنیک طب فشاری، انتخاب نقاط صحیح جهت اعمال فشار و میزان نیروی فشار نیز با کمک متخصص طب فشاری ارزیابی می‌شد.
تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با نسخه 21 نرم‌افزار SPSS انجام شد. به‌منظور مقایسه 2 گروه آزمایش و کنترل ازنظر مشخصات جمعیت‌شناختی و همچنین مقایسه میانگین نمرات اضطراب از آزمون‌های کای‌اسکوئر، تیمستقل، من ویتنی، تی‌زوجی استفاده شد.
یافته‌ها
درمجموع در این مطالعه 66 نفر از زنان سالمند با میانگین سنی 70/6±70/71 سال در گروه آزمایش و40/5±97/71 سال در گروه کنترل شرکت کردند. براساس آزمون آماری بین 2 گروه آزمایش و کنترل ازنظر متغیرهای سن، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، وضعیت زندگی، سطح درآمد، محل سکونت، منبع حمایتی، بیماری زمینه‌ای تفاوت آماری معناداری وجود نداشت و گروه‌ها با یکدیگر همگن بودند
(05/0 یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد بین 2 گروه ازنظر میانگین نمره شدت اضطراب و کیفیت اضطراب قبل از مطالعه تفاوت آماری معناداری وجود نداشت (62/0=P). درمقایسه درون‌گروهی با استفاده از آزمون تی‌زوجی، نتایج نشان داد در گروه آزمایش میانگین شدت اضطراب و کیفیت اضطراب بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله کاهش یافته بود٬ اما در گروه کنترل٬ میانگین شدت اضطراب و کیفیت اضطراب بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله افزایش یافته بود (001/0>P) (جداول شماره 2 و 3).
در مقایسه برون‌گروهی با استفاده از آزمون تیمستقل شدت اضطراب و کیفیت اضطراب بعد از مداخله در گروه آزمایش به‌طور معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود
(001/0 بحث
نتایج پژوهش حاضر حاکی از اثربخشی طب فشاری بر اضطراب زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی بود. همان‌طور که یافته‌های این مطالعه نشان داد بعد از مداخله سطح اضطراب در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل به‌طور معناداری کاهش یافت. باتوجه‌به این که گروه‌های موردمطالعه همگن بودند؛ می‌توان نتیجه گرفت که طب فشاری برکاهش اضطراب بلافاصله بعد از مداخله در این بیماران مؤثر بوده است.
نتایج این پژوهش با نتایج مطالعاتی که در ادامه می‌آید همسو است: مطالعه شریفی ریزی و همکاران [24] تأثیر طب فشاری بر درد و اضطراب وشاخص‌های فیزیولوژیکی بیماران مبتلا به سرطان تحت بیوپسی مغز استخوان؛ آرامی و همکاران [25] با بررسی تأثیر طب فشاری در نقاط شن من قلبی و چشم سوم بر میزان اضطراب بیماران کاندید آنژیوگرافی عروق کرونر؛ رجایی و همکاران [18] تأثیر طب فشاری بر اضطراب بیماران کاندید آنژیوگرافی و کاتتریسم قلبی؛ زینعلی و همکاران [26] تأثیر طب فشاری در نقطه نیگوآن بر اضطراب بیماران تحت عمل جراحی فتق اینگوینال؛ ولی‌ای و همکاران [27] تأثیر طب فشاری بر بیماران تحت جراحی؛ شادی و همکاران [21] تأثیر طب فشاری بر اضطراب و درد بیماران تراکئوتومی باز؛ حسین‌آبادی و همکاران [18] تأثیر طب فشاری بر پروسیجر تزریق.
این یافته‌ها همچنین با مطالعات مورا و همکاران [7] تأثیر طب فشاری در ناحیه گوش بر سالمندان تحت سنگ‌شکنی و نیز چن و همکاران [28] بیماران تحت سنگ‌شکنی در یک راستا است. البته در مطالعه وی نقاط به‌کاررفته برای اعمال فشار و مدت زمان اعمال فشار کاملاً متفاوت با مطالعه حاضر بود، اما نتایج مطالعه یادشده، درخصوص تأثیر طب فشاری بر متغیر اضطراب با برخی مطالعات مغایرت دارد که می‌توان آن را به‌مدت زمان کوتاه اعمال طب فشاری، محل متفاوت طب فشاری و وجود جامعه آماری متفاوت در مطالعه موسوی و همکاران [29] اشاره کرد. همچنین به حجم کم نمونه‌ها (51 نفر) در مطالعه کائو و همکاران [30] که عدم تأثیر طب فشاری ناحیه گوش بر اضطراب زنان را به مشکلات یائسگی مرتبط دانست.
همان‌گونه که اشاره شد نتایج مطالعه حاضر در برخی از موارد مشابه با مطالعات قبلی و در برخی از موارد متضاد با آنان بود. درمجموع تفاوت‌های موجود مطالعات حاضر با سایر مطالعات در این زمینه، می‌تواند ناشی از محیط پژوهش، نوع بیماری و پروسیجر موردنظر، نقاط به‌کاررفته برای اعمال فشار و مدت زمان اعمال فشار در طب فشاری، زمان و ابزار سنجش اضطراب، همچنیـن تفـاوت در حجـم نمونـه‌هـا و اعمال طب فشاری بر گروه‌های هدف به‌ویژه طیـف سـنی سـالمندان باشـد. ازآنجاکه اضطراب مفهومی، انتزاعی و ذهنی است و میزان برداشت افراد موردپژوهش به‌صورت کلامی یا عددی بیان می‌شود. بنابراین میزان تعیین آن با استفاده از هر 2 معیار اشپیلبرگر و دیداری عددی بررسی شد که این امر از نقاط متفاوت مطالعه حاضر محسوب می‌شود.
نتیجه‌گیری
مطالعه حاضر، مبنی بر تأثیر طب فشاری بر کاهش اضطراب در بیماران زن سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی بود. درصورت تأیید نتایج آن در مطالعات گسترده‌تر می‌توان از آن به‌عنوان مداخله‌ای مقرون‌به‌صرفه، غیرتهاجمی و ایمن نام برد که جز به دستان توانمند پرستاران و امکانات محدود دیگر، نیاز به تجهیزات پیچیده دیگری ندارد. همچنین می‌توان از آن در کاهش اضطراب بیماران سالمند در مراکز درمانی قبل از انجام پروسیجرهای طبی استفاده کرد.
پیشنهاد می‌شود مقایسه طب فشاری با سایر روش‌های غیردارویی در کاهش اضطراب بیماران سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی نیز انجام شود. بنابرایــن توصیــه می‌شود بــرای تعمیــم‌پذیــری در ســطح وســیع‌تر، مطالعاتــی بـر سـالمندان مرد و سالمندان با شرایط جسمانی ویژه هم انجـام شود. ازآنجاکه ایجاد تأثیرات طب فشاری در بیماران زمان‌بر بوده است، به تعداد دفعات متعدد و بررسی تأثیرات طولانی آن نیاز است. این امر به‌دلیل انجام دادن نمونه‌گیری سرپایی از بیماران امکان‌پذیر نبود که از همین مورد می‌توان به‌عنوان یکی از محدودیت‌های مطالعه یاد کرد. بنابرایــن پیشــنهاد می‌شود مطالعاتــی انجــام شــود کــه در آن مداخلــه طب فشاری در چندیــن نوبــت انجـام شـود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در این مطالعه٬ کلیه اصول اخلاق پژوهش رعایت شده است. بدین‌گونه که تمامی اصول اخلاقی مرتبط ازجمله محرمانه بودن پرسش‌نامه‌ها، رضایت آگاهانه شرکت‌کنندگان در پژوهش و اختیار خروج از پژوهش رعایت شده است. این پژوهش دارای کد اخلاق به شماره IR.SHAHED.REC.1400.09 از دانشگاه شاهد است. کد ثبت کارآزمایی بالینی IRCT20110912007529N24 است.
حامی مالی
این مقاله حاصل قسمتی از پایان‌نامه کارشناسی ارشد فریبا ضیایی آذرخوارانی است که معاونت پژوهشی دانشگاه شاهد تصویب کرده است و حامی مالی آن است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌پردازی، تحقیق و نگارش-پیش‌نویس اصلی: فریبا ضیایی آذرخوارانی و ناهید رژه؛ تأمین مالی: ناهید رژه؛ روش، نوشتن-نقد و ویرایش، منابع و نظارت: همه نویسندگان.؛
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسـندگان از تمامی بیمارانی که در انجام این پژوهش همراهی کرده‌اند، از حمایت دانشگاه شاهد در تأمین منابع مالی و همچنین مسـئولین کلینیک تخصصی اورولوژی اردیبهشت اصفهان کــه امــکان انجــام ایــن پژوهــش را فراهــم کردند، صمیمانه تشکر و قدردانی می‌کنند.
سالمندی در جهان روند روبه‌رشدی دارد [1]. پیش‌بینی می‌شود جمعیت افراد 65 ساله و بالاتر تا سال 2050 به 2 میلیارد نفر در جهان برسد [2]. در دوره سالمندی٬ تغییراتی در سیستم‌های مختلف بدن رخ می‌دهد. ازآنجاکه بیشتر دستگاه‌های بدن از 30 سالگی به بعد سالیانه یک درصد از کارکرد خود را از دست می‌دهند، بنابراین افزایش ناتوانی و کاهش تصاعدی و پیش‌رونده در عملکرد جسمانی و روانی سالمندان بارز می‌شود [3].
یکی از مهم‌ترین بیماریهای مزمن دوران سالمندی در سطح جهان، بیماریهای سیستم ادراری است. در سطح جهانی، سنگ‌های ادراری سومین اختلال شایع دستگاه ادراری بعد از عفونت‌های ادراری و اختلالات پروستات است که در سال‌های اخیر افزایش یافته است [4]. شیوع سنگ‌های ادراری در ایران درمقایسه با آمار جهانی از رتبه بالایی برخوردار است. ازآنجاکه خطر ایجاد سنگ‌های ادراری با افزایش سن بیشتر می‌شود، بنابراین افراد معمولاً آن را بیشتر از یک بار تجربه می‌کنند [5].
سنگ‌های ادراری علاوه بر ایجاد دردهای شدید و غیرقابل‌تحمل، درصورتی‌که به موقع و مناسب درمان نشوند، می‌توانند منجربه درجاتی از نارسایی کلیه شوند. بنابراین انتخاب درمان مناسب با حداقل عوارض ضروری است [6]. عمل‌های جراحی اورولوژی از اقدامات تهاجمی به سمت اقدامات غیرقابل‌تهاجمی تغییر کرده است [7].
یکی از روش‌های درمان سنگ‌های ادراری، سنگ‌شکنی برون‌اندامی است. سنگ‌شکنی برون‌اندامی٬ روشی ساده، ایمن و مؤثر است که فوایدی همچون کاهش طول مدت بستری در بیمارستان، دوره بهبودی سریع و عوارض کم دارد [8]. همچنین مطالعات نشان داده‌اند که اکثر بیماران (۶۰ تا ۸۰ سال) قبل و حین عمل سنگ‌شکنی برون‌اندامی مشکلاتی نظیر اضطراب را تجربه می‌کنند [9]. اضطراب حین پروسیجر سنگ‌شکنی می‌تواند، باعث کاهش تحمل و تنفس‌های نامنظم در فرد شود که منجر به مشکل در هدف قرار دادن سنگ و جلوگیری از رسیدن حداکثر انرژی به سنگ و درنتیجه افزایش احتمال شکست در خُرد کردن سنگ می‌شود. ممکن است با افزایش شکست در خرد شدن سنگ‌ها، تعداد جلسات بیشتری برای درمان نیاز باشد که در این شرایط ممکن است بیمار به‌دلیل اضطراب٬ از انجام دوباره آن خودداری کند [8].
برای تسکین اضطراب می‌توان از 2 روش دارویی و غیردارویی استفاده کرد [10]. داروهای کاهنده اضطراب عوارض جانبی متعددی دارند [11]. از سوی دیگر مطالعات نشان داده است، سالمندان به‌دلیل دریافت بیش‌دارویی، مشکلات بیشتری با مصرف داروها دارند [12]. علاوه بر داروها، استفاده از روش‌های غیردارویی برای کاهش اضطراب بیماران، ارتقا آسودگی و تسکین حین فرآیندهای تروماتیک و دردناک، به‌عنوان یک هدف مهم در مدیریت اضطراب بیماران مطرح هستند. در این حوزه طب فشاری٬ یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی طب مکمل و مبتنی بر طب سنتی چین است [13].
در طب فشاری٬ بر نقاط ویژه‌ای از مسیرهای انرژی٬ تحریک فشار ازطریق ماساژ اعمال می‌شود و با تصحیح جریان انرژی٬ منجر به ایجاد پاسخ مناسب در اعضای مختلف بدن می‌شود. طب فشاری با افزایش تولید سروتونین و اندورفین می‌تواند سبب بهبود تنظیم ترشح کورتیزول و در نهایت کاهش اضطراب شود. طب فشاری با تحریک پاسخ‌های مغز و فعالیت‌های هورمونی با افزایش جریان خون و تنظیم متابولیسم موجب کنترل و کاهش اضطراب می‌شود [14]. طب فشاری روشی غیرتهاجمی، ایمن، بدون نیاز به تجهیزات خاص، بدون استفاده از هر ماده شیمیایی، ارزان و یادگیری آن نسبتاً آسان است [15]. تاکنون مطالعات گسترده‌ای، تأثیر طب فشاری را بر اضطراب در بیماران قبل و تحت انواع پروسیجرهای درمانی بررسی کرده‌اند [16-18]. همچنین مطالعاتی جهت تعیین تأثیر طب فشاری بر درد و اضطراب بیماران کاندید سنگ‌شکنی برون‌اندامی نیز انجام شده و نتایج متفاوتی داشته است [6، 7، 19].
بااین‌حال٬ پرستاران وظیفه دارند تا از اقدامات لازم در جهـت به حداقل رساندن یا کاهش اضطراب بیماران کاندیدای سنگ‌شکنی اسـتفاده کنند. ازسوی دیگر عوارض جانبی داروهای ضداضطراب، ایجاد مقاومت دارویی و همچنین تأثیرات کوتاه‌مدت داروها، اهمیت استفاده از روش‌های غیرتهاجمی و غیردارویی را در بهبود اضطراب افزایش می‌دهد.
بنابراین این مطالعه با هدف تعیین تأثیر طب فشاری بر اضطراب زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون اندامی انجام شده است.
روش بررسی
این مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی دوسوکور بود که بر زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش بیمارانی بودند که در سال ۱۴۰۰ به مرکز تخصصی جراحی اردیبهشت اصفهان مراجعه کرده بودند. این پژوهش بر روی 66 بیمار انجام شد و همگی به روش مبتنی بر هدف انتخاب شدند. سپس به‌طورتصادفی براساس بلوک‌بندی 2 تایی به 2 گروه 33 نفره (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. (تصویر شماره 1). حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار جی‌پاور مدل 1/3 براساس یکی از مقالات مشابه (با میانگین و انحراف‌معیار قبل96/1±84/2 و بعد 01/2±48/4) و فرمول شماره 1 محاسبه شد [20].
1.
با احتساب ضریب اطمینان 95 درصد (5%=α) و توان آماری 80 درصد (20%=β) حجم برآورد شد. با احتساب حدود 30 درصد ریزش نمونه، حجم نمونه مطالعه 66 نفر محاسبه شد که 33 نفر در گروه کنترل و 33 نفر در گروه آزمایش قرار گرفتند.
معیارهای ورود به مطالعه شامل داشتن سن 60 سال یا بالاتر، توانایی تکلم و درک زبان فارسی، داشتن قدرت شنوایی و بینایی کافی، نداشتن بیماریهای مزمن نوروپاتیک مانند دیابت، نداشتن اختلالات شناختی براساس آزمون کوتاه شناختی،
داشتن اولین تجربه سنگ‌شکنی، نداشتن آمپوتاسیون اندام یا وجود اﺧــﺘﻼﻻت ﺣــﺴﯽ، زﺧــﻢ ﻋﻔﻮﻧﯽ و ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﭘﻮﺳﺘﯽ در محل طب فشاری، استفاده نکردن از داروهای آرام‌بخش و ضداضطراب، مصرف نکردن داروهای ضددرد طی 24 ساعت قبل از انجام مداخله، دریافت نکردن داروهایی که منجر به کاهش یا افزایش کورتیزول می‌شوند (کورتیکواستروئیدها، ضدتشنج‌ها، انسولین به مدت 2 هفته قبل از سنگ‌شکنی) و نداشتن اعتیاد به مواد مخدر بود.
معیارهای خروج از مطالعه نیز شامل تمایل نداشتن به ادامه مشارکت در پژوهش و بروز هرگونه شرایط بالینی بود که انجام مداخله طب فشاری را برای بیمار غیرممکن بسازد.ابزار گردآوری شامل مشخصات جمعیت‌شناختی، پرسش‌نامه سنجش اضطراب اشپیلبرگر و مقیاس دیداری اضطراب بود.
پرسش‌نامه سنجش اضطراب اشپیلبرگر
این پرسش‌نامه دارای 40 گویه خودگزارشی (20 گویه اضطراب موقعیتی و 20 گویه اضطراب صفتی) است. در این مطالعه٬ از اضطراب موقعیتی استفاده شد که با مقیاس لیکرت 4 قسمتی با گزینه‌های خیلی کم (4)، کم (3)، زیاد (2) و خیلی زیاد (1) اضطراب بیمار را می‌سنجد. این پرسش‌نامه ازطریق مصاحبه با بیماران تکمیل شد، اما گویه‌های منفی به‌صورت معکوس نمره‌گذاری شد و به‌صورت خیلی کم (1)، کم (2)، زیاد (3)، خیلی زیاد (4) تنظیم شد. درمجموع پایین‌ترین نمره اضطراب عدد 20 بود که نبودن اضطراب را نشان می‌داد. حداکثر نمره نیز عدد 80 بود که گویای بیشترین میزان اضطراب بود. نمره 20-39 نشان‌دهنده اضطراب خفیف، 40–59 نشان‌دهنده اضطراب متوسط و نمره 60-80 نشان‌دهنده اضطراب شدید بود. این مقیاس، از میزان اعتبار و پایایی بالایی برخوردار است. اعتماد و اعتبار علمی پرسش‌نامه آشکار بود و پرسش‌نامه اضطراب اشپیلبرگر نیز قبلاً در تحقیقی تحت عنوان «هنجاریابی آزمون اضطراب اشپیلبرگر» سنجیده شد. صالحی و همکاران در پژوهش یادشده محتوی آزمون اضطراب اشپیلبرگر را تأیید کردند و پایایی آن را با آلفاکرونباخ 94/0 درصد نشان دادند [21].
مقیاس دیداری اضطراب
این مقیــاس از ســال 1920 بــه بعــد از ابــزار عددی بــرای اندازه‌گیــری پدیده‌هــای ذهنــی استفاده کرده اســت. لین و همکاران اندازه‌گیری اضطراب عمل جراحی را طراحی کردند. این مقیاس٬ شــامل نمــره‌بنــدی از عــدد صفر تــا عــدد 10 اســت و صفــر نشــان‌دهنده عــدم اضطــراب و 10 نشــان‌دهنده بیشــترین اضطــراب است. صحــت و دقــت ایــن وســیله مکــرراً اندازه‌گیری و در مطالعات زیادی تأیید شده است. زمان‌زاده و همکاران پایایی آن را با آلفای کرونباخ بالای 83/0 درصد گزارش کرده‌اند [22]. اظهری و همکاران نیز در پژوهش خود میزان پایایی آن را ۸۱/0 درصد گزارش کرده‌اند [23].
قبل از شروع مطالعه، پژوهشگر آموزش لازم برای انجام مداخله طب فشاری را زیر نظر متخصص طب فشاری گذراند و پس از دریافت گواهی معتبر، اقدام به انجام نمونه‌گیری کرد. در گـروه آزمـون60 دقیقه قبل از سنگ‌شکنی تحقیق پس از سنجش سطح اضطراب بیمـاران با پرسش‌نامه سنجش اضطراب موقعیتی اشپیلبرگر و مقیاس دیداری اضطراب انجام شد. سپس تکنیک طب فشاری در وضعیت خوابیده به پهلو ابتدا بر دست راست و سپس بر دست چپ صورت گرفت. 4 نقطه انتخابی شامل (H7(Heart7 ،K1(Kidney1، (LargIntestine4)LI4، (Lu7(Lung7 بود.
نقطه (LI4)، در پشت دست بین استخوان‌های 1 و 2 کف دستی و در سمت رادیال متاکارپ دوم واقع شده است.
نقطه (Lu7) در قسمت رادیال ساعد، در بالای زائده استیلوئید استخوان زند زبرین، به فاصله cun2 بالای چین عرضی مچ دست قراردارد.
نقطه( H7)، زیر چین بزرگ عرضی مچ دست کنار تاندون فلکسور کارمنی اولناریس قرار دارد.
نقطه (K1) که در تقاطع دو خط از بین انگشتان 2 و 3 با خط عمیق زیرسینه پا واقع شده است.
هر نقطه به مدت (2 دقیقه ماساژ طب فشاری و 30 ثانیه استراحت) و مجموعاً دو طرف بدن مجموعاً 20 دقیقه، با فاصله 20 دقیقه و با تکرار 2 بار قبل از سنگ‌شکنی انجام شد.نحوه فشار دادن در محل به این صورت بود که ابتدا با انگشت شست فشار اولیه در نقطه موردنظر وارد می‌شد، سپس نبض در نقطه موردنظر احساس می‌شد، پس از احساس نبض، با وارد کردن فشار مستقیم بر نقطه 3/1 بستر ناخن محقق به رنگ سفید درمی‌آمد. صحت فشار مؤثر بر نقطه وقتی تأیید می‌شد که مددجو درآن نقطه احساس گرمی، سنگینی و یا بی‌حسی می‌کرد. اعتماد تکنیک طب فشاری، انتخاب نقاط صحیح جهت اعمال فشار و میزان نیروی فشار با کمک متخصص طب فشاری ارزیابی شد. روش بدین صورت بود که خود پژوهشگر انتخاب نقاط جهت اعمال فشار و اجرای ثبات نیروی فشار را برای 5 بیمار، به‌طور عملی انجام می‌داد. سپس متخصص طب فشاری، در هر بیمار صحت انتخاب نقاط واقعی فشار و نیز میزان فشار وارده بر هر نقطه را که پژوهشگر مشخص کرده بود، بررسی و تأیید می‌کرد. بلافاصله پس از انجام طب فشاری٬ سطح اضطراب اندازه‌گیری می‌شد.
در گروه کنترل نیز محل‌های مشابه با گروه آزمایش با مدت زمان مشابه لمس (بدون هیچ‌گونه فشاری) انجام می‌شد. در فواصل زمانی موازی و تعیین‌شده با گروه آزمایش کمک پژوهشگر در حالی که از تخصیص گروه‌ها بی‌اطلاع بود، میزان اضطراب گروه را اندازه‌گیری می‌کرد. اعتماد تکنیک طب فشاری، انتخاب نقاط صحیح جهت اعمال فشار و میزان نیروی فشار نیز با کمک متخصص طب فشاری ارزیابی می‌شد.
تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با نسخه 21 نرم‌افزار SPSS انجام شد. به‌منظور مقایسه 2 گروه آزمایش و کنترل ازنظر مشخصات جمعیت‌شناختی و همچنین مقایسه میانگین نمرات اضطراب از آزمون‌های کای‌اسکوئر، تیمستقل، من ویتنی، تی‌زوجی استفاده شد.
یافته‌ها
درمجموع در این مطالعه 66 نفر از زنان سالمند با میانگین سنی 70/6±70/71 سال در گروه آزمایش و40/5±97/71 سال در گروه کنترل شرکت کردند. براساس آزمون آماری بین 2 گروه آزمایش و کنترل ازنظر متغیرهای سن، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، وضعیت زندگی، سطح درآمد، محل سکونت، منبع حمایتی، بیماری زمینه‌ای تفاوت آماری معناداری وجود نداشت و گروه‌ها با یکدیگر همگن بودند
(05/0
در مقایسه برون‌گروهی با استفاده از آزمون تیمستقل شدت اضطراب و کیفیت اضطراب بعد از مداخله در گروه آزمایش به‌طور معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود
(001/0
نتایج پژوهش حاضر حاکی از اثربخشی طب فشاری بر اضطراب زنان سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی بود. همان‌طور که یافته‌های این مطالعه نشان داد بعد از مداخله سطح اضطراب در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل به‌طور معناداری کاهش یافت. باتوجه‌به این که گروه‌های موردمطالعه همگن بودند؛ می‌توان نتیجه گرفت که طب فشاری برکاهش اضطراب بلافاصله بعد از مداخله در این بیماران مؤثر بوده است.
نتایج این پژوهش با نتایج مطالعاتی که در ادامه می‌آید همسو است: مطالعه شریفی ریزی و همکاران [24] تأثیر طب فشاری بر درد و اضطراب وشاخص‌های فیزیولوژیکی بیماران مبتلا به سرطان تحت بیوپسی مغز استخوان؛ آرامی و همکاران [25] با بررسی تأثیر طب فشاری در نقاط شن من قلبی و چشم سوم بر میزان اضطراب بیماران کاندید آنژیوگرافی عروق کرونر؛ رجایی و همکاران [18] تأثیر طب فشاری بر اضطراب بیماران کاندید آنژیوگرافی و کاتتریسم قلبی؛ زینعلی و همکاران [26] تأثیر طب فشاری در نقطه نیگوآن بر اضطراب بیماران تحت عمل جراحی فتق اینگوینال؛ ولی‌ای و همکاران [27] تأثیر طب فشاری بر بیماران تحت جراحی؛ شادی و همکاران [21] تأثیر طب فشاری بر اضطراب و درد بیماران تراکئوتومی باز؛ حسین‌آبادی و همکاران [18] تأثیر طب فشاری بر پروسیجر تزریق.
این یافته‌ها همچنین با مطالعات مورا و همکاران [7] تأثیر طب فشاری در ناحیه گوش بر سالمندان تحت سنگ‌شکنی و نیز چن و همکاران [28] بیماران تحت سنگ‌شکنی در یک راستا است. البته در مطالعه وی نقاط به‌کاررفته برای اعمال فشار و مدت زمان اعمال فشار کاملاً متفاوت با مطالعه حاضر بود، اما نتایج مطالعه یادشده، درخصوص تأثیر طب فشاری بر متغیر اضطراب با برخی مطالعات مغایرت دارد که می‌توان آن را به‌مدت زمان کوتاه اعمال طب فشاری، محل متفاوت طب فشاری و وجود جامعه آماری متفاوت در مطالعه موسوی و همکاران [29] اشاره کرد. همچنین به حجم کم نمونه‌ها (51 نفر) در مطالعه کائو و همکاران [30] که عدم تأثیر طب فشاری ناحیه گوش بر اضطراب زنان را به مشکلات یائسگی مرتبط دانست.
همان‌گونه که اشاره شد نتایج مطالعه حاضر در برخی از موارد مشابه با مطالعات قبلی و در برخی از موارد متضاد با آنان بود. درمجموع تفاوت‌های موجود مطالعات حاضر با سایر مطالعات در این زمینه، می‌تواند ناشی از محیط پژوهش، نوع بیماری و پروسیجر موردنظر، نقاط به‌کاررفته برای اعمال فشار و مدت زمان اعمال فشار در طب فشاری، زمان و ابزار سنجش اضطراب، همچنیـن تفـاوت در حجـم نمونـه‌هـا و اعمال طب فشاری بر گروه‌های هدف به‌ویژه طیـف سـنی سـالمندان باشـد. ازآنجاکه اضطراب مفهومی، انتزاعی و ذهنی است و میزان برداشت افراد موردپژوهش به‌صورت کلامی یا عددی بیان می‌شود. بنابراین میزان تعیین آن با استفاده از هر 2 معیار اشپیلبرگر و دیداری عددی بررسی شد که این امر از نقاط متفاوت مطالعه حاضر محسوب می‌شود.
نتیجه‌گیری
مطالعه حاضر، مبنی بر تأثیر طب فشاری بر کاهش اضطراب در بیماران زن سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی بود. درصورت تأیید نتایج آن در مطالعات گسترده‌تر می‌توان از آن به‌عنوان مداخله‌ای مقرون‌به‌صرفه، غیرتهاجمی و ایمن نام برد که جز به دستان توانمند پرستاران و امکانات محدود دیگر، نیاز به تجهیزات پیچیده دیگری ندارد. همچنین می‌توان از آن در کاهش اضطراب بیماران سالمند در مراکز درمانی قبل از انجام پروسیجرهای طبی استفاده کرد.
پیشنهاد می‌شود مقایسه طب فشاری با سایر روش‌های غیردارویی در کاهش اضطراب بیماران سالمند کاندیدای سنگ‌شکنی برون‌اندامی نیز انجام شود. بنابرایــن توصیــه می‌شود بــرای تعمیــم‌پذیــری در ســطح وســیع‌تر، مطالعاتــی بـر سـالمندان مرد و سالمندان با شرایط جسمانی ویژه هم انجـام شود. ازآنجاکه ایجاد تأثیرات طب فشاری در بیماران زمان‌بر بوده است، به تعداد دفعات متعدد و بررسی تأثیرات طولانی آن نیاز است. این امر به‌دلیل انجام دادن نمونه‌گیری سرپایی از بیماران امکان‌پذیر نبود که از همین مورد می‌توان به‌عنوان یکی از محدودیت‌های مطالعه یاد کرد. بنابرایــن پیشــنهاد می‌شود مطالعاتــی انجــام شــود کــه در آن مداخلــه طب فشاری در چندیــن نوبــت انجـام شـود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در این مطالعه٬ کلیه اصول اخلاق پژوهش رعایت شده است. بدین‌گونه که تمامی اصول اخلاقی مرتبط ازجمله محرمانه بودن پرسش‌نامه‌ها، رضایت آگاهانه شرکت‌کنندگان در پژوهش و اختیار خروج از پژوهش رعایت شده است. این پژوهش دارای کد اخلاق به شماره IR.SHAHED.REC.1400.09 از دانشگاه شاهد است. کد ثبت کارآزمایی بالینی IRCT20110912007529N24 است.
حامی مالی
این مقاله حاصل قسمتی از پایان‌نامه کارشناسی ارشد فریبا ضیایی آذرخوارانی است که معاونت پژوهشی دانشگاه شاهد تصویب کرده است و حامی مالی آن است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌پردازی، تحقیق و نگارش-پیش‌نویس اصلی: فریبا ضیایی آذرخوارانی و ناهید رژه؛ تأمین مالی: ناهید رژه؛ روش، نوشتن-نقد و ویرایش، منابع و نظارت: همه نویسندگان.؛
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسـندگان از تمامی بیمارانی که در انجام این پژوهش همراهی کرده‌اند، از حمایت دانشگاه شاهد در تأمین منابع مالی و همچنین مسـئولین کلینیک تخصصی اورولوژی اردیبهشت اصفهان کــه امــکان انجــام ایــن پژوهــش را فراهــم کردند، صمیمانه تشکر و قدردانی می‌کنند.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي |
موضوع مقاله:
پرستاری-جراحی-ویژه-کودکان
دریافت: 1401/3/8 | پذیرش: 1401/5/8 | انتشار: 1401/10/11
دریافت: 1401/3/8 | پذیرش: 1401/5/8 | انتشار: 1401/10/11
فهرست منابع
1. Fathi E. The phenomenon of population aging in Iran. Iran J Stat Stud. 2020; 30(2):387-413. [Link]
2. World Health Organization. Ageing and health. Genova: World Health Organization; 2015. [Link]
3. Bastani F, Hajaty S, Hoseini RS. [Anxiety and fear of falling in older adults with fall-related orthopedic surgery (Persian)]. Salmand. 2021; 15(4):506-23. [DOI:10.32598/sija.15.4.2968.1] [DOI:10.32598/sija.15.4.2968.1]
4. Trinchieri A. Body fatness, diabetes, physical activity and risk of kidney stones: A systematic review and meta-analysis of cohort studies. Eur J Epidemiol. 2019; 34(12):1175-76. [DOI:10.1007/s10654-019-00557-8] [PMID] [DOI:10.1007/s10654-019-00557-8]
5. Hossain Khani A, Nemati A, Naser Saead M, Hosseinzadeh S, Barak M. [Relationship between urolithiasis and nutrition in patients with urinary stones in Ardabil city (Persian)]. J Ardabil Univ Med Sci. 2012; 12(S1):65-76. [Link]
6. Mehrabi S, Fararooei M, Hadinia A. [Efficacy of arian 101 lithotriptor in treatment of renal and upper ureteral stones (Persian)]. Armaghan-e- Danesh. 2011; 16(4):354-61. [Link]
7. Ngee-Ming G, Tamsin D, Rai BP, Somani BK. Complementary approaches to decreasing discomfort during shockwave lithotripsy (SWL). Urolithiasis. 2014; 42(3):189-93. [DOI:10.1007/s00240-014-0655-2] [PMID] [DOI:10.1007/s00240-014-0655-2]
8. Kaydu A, Gokcek E. Frequency of anxiety and depression in patients of urtolithiasis undergoing extracorporeal shock wave lithotripsy in Diyarbakir, Turkey. J Pak Med Assoc. 2019; 69(3):426-31. [PMID]
9. Wang Z, Feng D, Wei W. Impact of music on anxiety and pain control during extracorporeal shockwave lithotripsy: A protocol for systematic review and meta-analysis. Medicine. 2021; 100(4):e23684. [DOI:10.1097/MD.0000000000023684] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1097/MD.0000000000023684]
10. Bucci S, Umari P, Rizzo M, Pavan N, Liguori G, Barbone F, et al. Emergency extracorporeal shockwave lithotripsy as opposed to delayed shockwave lithotripsy for the treatment of acute renal colic due to obstructive ureteral stone: A prospective randomized trial. Minerva Urol Nefrol. 2018; 70(5):526-33. [DOI:10.23736/S0393-2249.18.03084-9] [PMID] [DOI:10.23736/S0393-2249.18.03084-9]
11. Maa SH, Wang CH, Hsu KH, Lin HC, Yee B, Macdonald K, et al. Acupressure improves the weaning indices of tidal volumes and rapid shallow breathing index in stable coma patients receiving mechanical ventilation: Randomized controlled trial. Evid Based Complement Alternat Med. 2013; 2013:723128. [DOI:10.1155/2013/723128] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1155/2013/723128]
12. Dianati M, Shojaegharebag G, Mesdaghinia A, Taghadosi M, Shenasa F, Taiebi A, et al. Polypharmacy and its related factors among the elderly population in Kashan, Iran during 2011-2012. FEYS. 2015; 18:578-84. [Link]
13. Lee EJ, Frazier SK. The efficacy of acupressure for symptom management: A systematic review. J Pain Symptom Manage. 2011; 42(4):589-603. [DOI:10.1016/j.jpainsymman.2011.01.007] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.jpainsymman.2011.01.007]
14. Rahmani Vasokolaei Z, Rejeh N, Heravi-Karimooi M, Tadrisi SD, Saatchi K, Poshtchaman Z, et al. Comparison of the effects of hand reflexology versus acupressure on anxiety and vital signs in female patients with coronary artery diseases. Health care (Basel). 2019; 7(1):26. [DOI:10.3390/healthcare7010026] [PMID] [PMCID] [DOI:10.3390/healthcare7010026]
15. Bae H, Bae H, Min BI, Cho S. Efficacy of acupuncture in reducing preoperative anxiety: A meta-analysis. Evid Based Complement Alternat Med. 2014; 2014:850367. [DOI:10.1155/2014/850367] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1155/2014/850367]
16. Shady RHA, Seada AIA, Mostafa MF. Effectiveness of acupressure in the reduction of pain and anxiety among patients with open thoracotomy. Am J Nurs Res. 2020; 8(2):182-91. [DOI:10.12691/ajnr-8-2-7]
17. Rajaee N, Choopani N, Pishgoei A, Sharififar S. [The effect of acupressure on patient's anxiety who candidate for coronary angiography (Persian)]. Mil Caring Sci. 2015; 2(1):6-13. [DOI:10.18869/acadpub.mcs.2.1.6] [DOI:10.18869/acadpub.mcs.2.1.6]
18. Hosseinabadi R, Biranvand S, Pournia Y, Anbari K. The effect of acupressure on pain and anxiety caused by venipuncture. J Infus Nurs. 2015; 38(6):397-405. [DOI:10.1097/NAN.0000000000000065] [PMID] [DOI:10.1097/NAN.0000000000000065]
19. Dong J, Liao YC, Chen X, Ye X, Ren YF. Is auricular stimulation actually useful in reducing preoperative anxiety? Front Psychiatry. 2022; 13:854857. [DOI:10.3389/fpsyt.2022.854857] [PMID] [PMCID] [DOI:10.3389/fpsyt.2022.854857]
20. Bastani F, Hajizadeh S, Sa'atchi K, Haghani H. Comparing the effect of acupressure and cryotherapy on the pain caused by removal of chest drain tube in the elderly patients undergoing open heart surgery. J Cient Cent Nurs Care. 2016; 2(1):37-52. [DOI:10.32598/jccnc.2.1.37] [DOI:10.32598/jccnc.2.1.37]
21. SalehiI T, Dehghan Nateri N. [Relationship between anxiety and quality of life in students living in dormitories of Tehran University of Medical Sciences. Payesh (Persian)]. 2022; 10(2):175-81. [Link]
22. Zamanzadeh V, Seyed Rasooli E, Parvan K, Aghakeshizade M. [The effect of music on anxiety and pain in patients undergoing cholecystectomy (Persian)]. Med Surg Nurs J. 2015; 3(4):203-209. [Link]
23. Azhari S, Ahmadi S, Rakhshandeh H, Jafarzadeh H, Mazlom SR. [Evaluation of the effect of oral saffron capsules on pain intensity during the active phase of labor (Persian)]. The Iran J Obstet, Gynecol Infertil. 2014; 17(115):1-10. [DOI: 10.22038/IJOGI.2014.3421]
24. Sharifi Rizi M, Shamsalinia A, Ghaffari F, Keyhanian S, Naderi Nabi B. The effect of acupressure on pain, anxiety, and the physiological indexes of patients with cancer undergoing bone marrow biopsy. Complement Ther Clin Pract. 2017; 29:136-41. [DOI:10.1016/j.ctcp.2017.09.002] [PMID] [DOI:10.1016/j.ctcp.2017.09.002]
25. Arami S, Kazemi M, Esmaeili-Nadimi A. [Comparing the effect of acupressure points shenmen (HE7) with a third eye on anxiety in patients undergoing coronary angiography (Persian)]. Med Surg Nurs J. 2015; 4(2):41-6. [Link]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
حق تالیف (کپی رایت) برای مولفان محفوظ است.
صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی قم
ناشر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی قم
شاپا چاپی: 7799-1375
شاپا الکترونیک: 1375-2008
ایمیل مجله: journal@muq.ac.ir
j.muq.ac@gmail.com
