دوره 16، شماره 12 - ( اسفند 1401 )
جلد 16 شماره 12 صفحات 1003-994 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.MUQ.REC.1400.190
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khalajinaia Z, Bagheri F, Ahangari R. Perceptions of COVID-19 Vaccination Among Pregnant Mothers in Qom, Iran. Qom Univ Med Sci J 2023; 16 (12) :994-1003
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3612-fa.html
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3612-fa.html
خلجی‌نیا زهره، باقری فاطمه، آهنگری رقیه. تبیین درک مادران باردار نسبت به تزریق واکسن کرونا در دوران بارداری در قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1401; 16 (12) :994-1003
زهره خلجی‌نیا1 
، فاطمه باقری* 2، رقیه آهنگری3
، فاطمه باقری* 2، رقیه آهنگری3
1- گروه مامایی، دانشکده پرستاری مامایی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
2- گروه پرستاری، واحد توسعه تحقیقات، بیمارستان نکویی هدایتی فرقانی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران. ،kh.f.bagheri@gmil.com
3- گروه زنان و مامایی، واحد توسعه تحقیقات، بیمارستان نکویی هدایتی فرقانی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
2- گروه پرستاری، واحد توسعه تحقیقات، بیمارستان نکویی هدایتی فرقانی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران. ،
3- گروه زنان و مامایی، واحد توسعه تحقیقات، بیمارستان نکویی هدایتی فرقانی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
متن کامل [PDF 3942 kb]
(320 دریافت)
| چکیده (HTML) (769 مشاهده)
متن کامل: (333 مشاهده)
مقدمه
کرونا برای اولین‌بار در دسامبر 2019 در کشور چین شناسایی شد. در 11 مارس، سازمان جهانی بهداشت شیوع بیماری را همه‌‌گیر اعلام کرد [1]. به‌دلیل قدرت سرایت بالا در زمان کوتاهی، در تعداد زیادی از کشورها ازجمله ایران باعث بروز بحران‌های مختلفی شد [2]. زنان باردار جزء گروه‌های درمعرض خطر هستند. کووید-19 در مادران می‌تواند باعث ایجاد زایمان زودرس، مرده‌زایی، اختلال کارکرد ارگان‌های حیاتی، افزایش ضربان قلب و دیسترس جنین، پارگی زودرس کیسه آب، افزایش میزان سزارین و حتی مرگ آن‌ها شود. در حال حاضر، بسیاری از سؤالات در مورد مزایای واکسیناسیون و عوارض احتمالی بی‌پاسخ مانده‌اند [3]. طبق آخرین دستورالعمل‌های کشوری تزریق واکسن سینوفارم در مادران باردار با شرایط اعلام‌شده که در ادامه به پرداخته می شود، قابل انجام است [4].
توصیه می‌شود واکسیناسیون بعد از هفته دوازدهم بارداری انجام شود. به‌علت خطر ابتلا به بیماری کرونا در 3 ماهه سوم بارداری، ضمن تأکید بر شناسایی مادران باردار واجد شرایط، واکسیناسیون مادران واجد شرایط با سن بارداری 28 هفته و بیشتر در اولویت خواهد بود. درصورت تزریق دُز اول واکسن قبل از بارداری و یا عدم‌اطلاع از بارداری در زمان واکسیناسیون، توصیه می‌شود پس از مشاوره با مادر، تزریق دُز به فاصله 20 و 8 روز از تزریق قبلی یا بعد از هفته دوازدهم بارداری انجام شود و فاصله بین واکسن ویروس کرونا با واکسن آنفولانزا یا توأم در بارداری حتی‌الامکان 14 روز می‌باشد [5]. علاوه‌بر تزریق واکسن، هنوز هم رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند گذاشتن ماسک، حفظ فاصله فیزیکی، شستن دست‌ها، عدم حضور در مکان‌های شلوغ و اطمینان از تهویه مناسب اهمیت فراوانی دارد.
میزان ابتلای به کرونا در مادران باردار با دیگر گروه‌های جامعه تفاوتی ندارد؛ اما آنچه از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است شدت بیماری است که در مادران باردار چندین برابر افراد عادی است و خطر مرگ‌ومیر در این افراد بالا است [4]. طبق آخرین مطالعات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، درحال حاضر اطلاعات کمی در مورد ایمنی واکسن کووید-19 در افراد باردار وجود دارد. اما نتایج مطالعات پارکلینیکی بر اثر واکسن مدرنا در موش‌های باردار، ایمنی واکسن را تأیید کرده است. براساس اطلاعات موجود، بعید است واکسن‌های mRNA خطری برای فرد باردار یا جنین داشته باشد زیرا واکسن mRNA واکسن زنده نیست [4]. تاکنون هیچ کارآزمایی بالینی واکسن کووید-19 به‌طور خاص بر روی زنان باردار متمرکز نشده است. درکل می‌توان گفت زنان باردار در گروه در معرض خطر بیماری شدید ناشی از ویروس طبقه‌بندی می‌شوند [6].
سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که واکسن کرونا سینوفارم در زنان باردار استفاده شود؛ زیرا مزایای واکسیناسیون برای زنان باردار بیشتر از خطرات احتمالی این بیماری است.سازمان جهانی بهداشت توصیه نمی‌کند که به‌دلیل فرا رسیدن زمان واکسیناسیون فرد، باردار شدن به تعویق بیفتد یا بارداری خاتمه یابد [7]. مطالعات چاپ‌شده نشان داده‌اند که آنتی‌بادی‌های ضدویروس کووید-19 در سرم بند ناف نوزادان و مادر قابل ردیابی است. این موضوع بیان‌گر این است که واکسن‌ها ازطریق عبور آنتی‌بادی‌ها از جفت به جنین می‌توانند باعث محافظت نوزادان در برابر بیماری کووید-19 شوند [8]. طبق آخرین آمار در ایران، مجموع دُزهـای تزریق‌شده به بیش از 129 میلیون مورد رسیده است. از این تعداد پوشش واکسیناسیون در زنان باردار نزدیک به60 درصد اسـت [7].
با توسعه انواع واکسن و شروع جهانی واکسیناسیون از زمستان سال 1399، امیدهای زیادی برای نجات بیشتر جان انسان‌ها و کاهش عوارض شدید بیماری در همه گروه‌های جمعیتی ایجاد شده است؛ اما باتوجه‌به استفاده اضطراری از این واکسن‌ها و همچنین کمبود اطلاعات بالینی و اثرات بر بارداری و جنین آن‌ها ابهاماتی وجود دارد. انجام مطالعات بیشتر در مورد اثر واکسن در زنان باردار و شیرده در آزمایشات بالینی بسیار مهم است. انجام یک مطالعه کیفی در این مورد می‌تواند به شناخت عمیق‌تر درک مادران باردار نسبت به تزریق واکسن کرونا کمک کند.
بنابراین محققین برآن شدند تا مطالعه‌ای با هدف تبیین درک مادران نسبت به تزریق واکسن کرونا در دوران بارداری انجام دهند.
روش بررسی
این مطالعه با رویکرد کیفی و به‌روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه مورد بررسی در این پژوهش، مادران باردار واجد شرایط تزریق واکسن کرونا بودند که برای کنترل بارداری در فاصله زمانی ابتدای بهمن سال 1400 تا 15 اسفند به مطب خصوصی (متخصصین زنان)، درمانگاه بیمارستان ایزدی، پایگاه بهداشتی مراجعه می‌کنند و هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند. نمونه‌گیری تا زمان اشباع داده‌ها ادامه یافت و در کل 21 مادر باردار در این مطالعه شرکت کردند.
معیارهای ورود: کلیه مادران باردار دارای شرایط تزریق واکسن طبق دستوالعمل‌های ابلاغی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که واکسن تزریق نکرده‌اند.
معیارهای خروج: اعلام انصراف شرکت‌کننده از ادامه شرکت در مصاحبه–امتناع شرکت‌کننده از انجام مصاحبه بود.
روش انتخاب مشارکت‌کنندگان پژوهش حاضر براساس شیوه مبتنی‌بر هدف و مصاحبه‌ها نیمه‌ساختارمند بود. مصاحبه با یک سؤال باز و کلی برای شروع گفتگو مانند درک شما از تزریق واکسن کرونا چیست؟ به‌نظر شما چالش تزریق واکسن چیست؟ چرا مادران از تزریق واکسن کرونا استقبال نمی‌کنند؟ سؤالات اکتشافی مانند در این مورد بیشتر توضیح بدهید و این مورد را شرح دهید، در ادامه پرسیده می‌شد. بازه زمانی مصاحبه‌ها بین 25-30 دقیقه بود که پس از ضبط هر مصاحبه به دستگاه MP3 منتقل می‌شد. فرایند تحلیل داده‌ها به‌روش تجزیه‌وتحلیل محتوای کیفی قراردادی و در حین جمع‌آوری داده‌ها انجام شد. بعد از هر مصاحبه، متن آن چندین‌بار مطالعه می‌شد. سپس واحدهای معنایی از متن هر مصاحبه استخراج شد. بعد از خلاصه‌سازی واحدهای معنایی و کدگذاری اولیه و ثانویه درنهایت کدهای استخراج‌شده براساس شباهت‌های معنایی به طبقات فرعی و طبقات اصلی تقسیم شدند .به منظور تعیین صحت و استحکام یافته‌ها از معیارهای 4 لینکلن و گوبا استفاده شد. در این مطالعه درگیری طولانی‌مدت با موضوع تحقیق و تلفیق نظرات محققان (3 پژوهشگر) به اعتبار داده‌ها کمک کرد. برای تأیید قابلیت اعتماد داده‌ها، حسابرسی توسط ناظر خارجی انجام شد و تعدادی از مصاحبه‌ها همراه با کدبندی‌های انجام‌شده در اختیار ناظر خارجی قرار گرفت تا داده‌ها را بررسی و پیشنهادات و نظرات خود را اعلام کند. برای کمک به تأییدپذیری یافته‌ها از مرور دوباره داده‌ها توسط خود شرکت‌کنندگان و حسابرسی تحقیق استفاده شد.
در مطالعه حاضر ارائه یک گزارش دقیق و توصیف ساختارمند از طرح تحقیق و نیز استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع مشارکت‌کنندگان در راستای ارتقای انتقال‌پذیری یافته، انجام شد. به‌منظور رعایت ملاحظات اخلاقی در پژوهش حاضر در وهله اول هدف از مطالعه به اطلاع شرکت‌کنندگان رسید و در ابتدای جلسه مصاحبه از آنان رضایت آگاهانه در زمینه شرکت در مطالعه و ضبط صدای ایشان دریافت شد. علاوه‌براین در راستای رعایت اصل گمنامی و محرمانگی هرگونه نام و کدشناسایی از مصاحبه‌ها حذف شد.
یافته‌ها
شرکت‌کنندگان در این مطالعه 21 نفر بودند که شامل مادران باردار در سنین مختلف بارداری با پاریتی متنوع که برخی دارای بیماری زمینه‌ای نیز بودند (جدول شماره 1).
تعداد کدهای اولیه مطالعه حاضر40 کد بود که در روند تجزیه‌وتحلیل داده‌ها منجر به 3 طبقه اصلی و 6 طبقه فرعی طبق جدول شماره 2 شد.
پذیرش واکسن
عدم‌آگاهی برخی مادران باردار از بی‌خطر بودن واکسن سینوفارم برای سلامت مادر و جنین، اخباری که درخصوص توزیع انواع واکسن در جامعه منتشرشده و همچنین عدم توصیه برخی متخصصان به مادران باردار درخصوص بی‌خطر بودن تزریق واکسن و لزوم آن و نگرش اشتباه برخی خانواده‌ها نسبت به واکسیناسیون در دوران بارداری، به‌عنوان علل عدم‌استقبال از تزریق واکسن عنوان شد که در این زمینه نقش آموزش و اطلاع‌رسانی ترویج واکسیناسیون باردارها در سطح جامعه و همچنین جلب حمایت و همراهی متخصصان زنان با کمک اساتید و انجمن و برگزاری جلسات آموزشی و اطلاع‌رسانی ازطریق برگزاری جلسات مجازی، مورد تأکید قرار گرفت.
فقدان دانش و آگاهی
یکی از دلایل استقبال نکردن برخی از مادران باردار از تزریق واکسن، عدم‌آگاهی در رابطه با ایمن بودن واکسن کرونا برای سلامت مادر و جنین است.
در این خصوص یکی از مشارکت‌کنندگان اظهار داشت: «من می‌دونم که واکسن در دوران بارداری برای ما لازم است ولی من درباره واکسن‌های دوره بارداری اطلاعات دارم ولی درباره واکسن کرونا هیچ اطلاعاتی ندارم. نه‌تنها خودم بلکه خانواده‌ام هم چیز زیادی نمی‌دانند.
مشارکت‌کننده دیگری چنین گفت: «به‌نظر من چون این بیماری جدید است، در سطح جامعه هم اطلاعات کم و ضد و نقیض زیادی هست. من هرچه در سایت‌ها و رسانه‌ها دنبال مطالب علمی جدید مثلاً مضرات و فواید واکسن میگردم چیزی پیدا نمی‌کنم».
عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها
ﻣﺸﺎرﮐﺖﮐﻨﻨﺪه‌ای در این ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺷﺎره کرد: «برخی اخبار ضدونقیض درباره واکسن به گوش من می‌رسه که واقعا نمیدونم کدوم درسته، کدوم غلطه. از هرکس هم که می‌پرسی یک چیزی می‌گه. حتی مراقب بهداشتی هم وقتی ازش پرسیدم بزنم یا نزنم گفت: من چون خودم مطمئن نیستم نمی‌تونم به شما توصیه‌ای بکنم ».
توصیه‌های اطرافیان
ﻣﺸﺎرﮐﺖﮐﻨﻨﺪه‌ای در این ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺷﺎره کرد: «دوران بارداری دوره بسیار حساسی است چون من یک موجود دیگر را با خودم دارم حمل می‌کنم؛ بنابراین باید خیلی مراقب باشم و به همین علت باید فکر کنم و با اطرافیان خصوصاً همسرم هم مشورت کنم بعد تصمیم بگیرم. بالاخره نظر اونم برام خیلی مهمه ."
مادر باردار دیگری اظهار داشتند: «خانواده من خیلی من را ترغیب کردند که حتماً طبق توصیه پزشکم واکسن بزنم. اول به خاطر سلامتی خودم و بعدهم به خاطر سلامتی نوزادم».
یکی از شرکت‌کنندگان اظهار می‌دارد: «پدرم که واکسن تزریق کرده بود خیلی حالش بد شده بود. به خاطر همین من می‌ترسم واکسن بزنم راستش دچار شک و دودلی شدم».
ایمنی واکسن
عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای مادر
علاوه‌براین شرکت‌کنندگان اشاره کردند: «چون این بیماری خیلی جدیده پس واکسنش هم تازه ساخته شده و فکر کنم هیج کس ندونه ممکنه چه عارضه‌ای برای من ایجاد بشه. در جایی خواندم که ممکنه باعث زایمان زودرس و یا حتی سقط بشه».
ترس برخی افراد نسبت به تزریق واکسن، ریشه در بیماری آن‌ها دارد. این افراد تصور می‌کنند واکسن می‌تواند به تشدید شرایط بیماری‌شان منجر شده و آن‌ها را با دردسرهای پیش‌بینی‌نشده مواجه کند.
یکی از شرکت‌کنندگان در این زمینه می‌گوید: «من چون بیماری زمینه‌ای دیابت دارم. خیلی نگرانم که تزریق واکسن باعث تشدید بیماری‌ام بشه و باعث آلودگی اطرافیان خود به ویروس کرونا بشم».
عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای جنین ونوزاد
تعدادی از شرکت‌کنندگان در این مطالعه درخصوص عوارض واکسن روی جنین و نوزاد دچار تردید بودند.
یکی از مادران باردار اظهار کرد: «ازآنجایی‌که واکسن‌ها ویروس ضعیف‌شده یا کشته‌شده بیماری می‌باشد چه تضمینی وجود دارد که باعث ایجاد عارضه‌ای برای جنین و نوزادم نشود».
اثربخشی واکسن
ازآنجاکه واکسن‌های کووید-19 در زنان باردار مورد آزمایش قرار نگرفته است، نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که در زنان باردار مانند سایر بزرگسالان مؤثر خواهد بود یا خیر.
اثربخشی واکسن برای مادر
در این مطالعه شرکت‌کنندگان نگران اثربخشی سوش‌های مختلف کرونا بودند. در این زمینه یکی از شرکت کنندگان اظهار کرد: «طبق مطالبی که دائم در رسانا گفته میشه، این کرونا سوش‌های مختلف داره و مرتب جهش پیدا می‌کنه خوب آیا این واکسن که الان به ما توصیه می‌کنند بزنیم روی این سوش اثر داره یا نه؟».
اثربخشی واکسن برای جنین و نوزاد
یکی از مشارکت‌کنندگان درخصوص اثربخشی واکسن برای جنین و نوزاد اظهار کرد: «من واقعاً نمیدونم که آیا تزریق واکسن روی جنین و نوزادمون هم اثر داره؛ چون من شنیدم از یکی از دوستانم که بیمارستان کار می‌کنه، مادری در بیمارستان بوده که در دوران بارداری واکسن کرونا زده اما بعد از زایمان نوزادش علائم پیدا کرده و بعد از تست کرونا مشخص شده که نوزادش مبتلا به کرونا شده».
بحث
یافته‌های این مطالعه نشان داد علل و عوامل مختلفی درگرایش مادران باردار واجد شرایط نسبت به تزریق واکسن کرونا نقش دارند. طبق یافته‌های این پژوهش 3 طبقه اصلی پذیرش واکسن، ایمنی واکسن و اثربخشی واکسن استخراج شد.
در این مقوله نتایج این مطالعه نشان داد که در پذیرش واکسن باتوجه‌به جدید بودن این واکسن و عدم‌اطلاعات و دانش در مورد آن و ترویج اطلاعات غلط و داشتن باورهای غلط در بین تعدادی از زنان باردار تردید وجود دارد. در طبقه پذیرش واکسن 3 زیر طبقه، واکسن فقدان دانش و آگاهی، عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها، توصیه اطرافیان می‌توان اشاره کرد. مطالعات نشان می‌دهد که فقدان دانش و آگاهی منجر به شکل‌گیری شایعات مربوط به واکسن و تردید مادران نسبت به پذیرش واکسیناسیون برای خود و دیگران می‌شود [9]. در این راستا نتایج مطالعه تایو و همکاران در سال 2021، در چین نیز نشان داد که حدود یک‌چهارم زنان باردار دچار شک و تردید در تزریق واکسن هستند و علت آن ناشی از فقدان سواد و آگاهی و عدم‌اعتماد می‌باشد [10].
باتوجه‌به اینکه مراکز بهداشتی و درمانی در زمان همه‌گیری کرونا از مراجع اطلاع‌رسانی درخصوص واکسیناسیون بودند، یکی از مواردی که شرکت‌کنندگان به آن اشاره کردند عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها ارائه‌شده بود. از طرفی پذیرش واکسن کووید-19 و عوامل پیش‌بینی‌کننده آن در بین زنان در سطح جهانی متفاوت است. در همین راستا، نتایج مطالعه‌ای در سال 2021 توسط اسکجفت و همکاران نشان داد قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های پذیرش واکسن عبارت بودند از: اعتماد به ایمنی یا اثربخشی واکسن، نگرانی در مورد کووید-19، اعتقاد به اهمیت واکسن برای کشور خود، پیروی از دستورالعمل‌ها، اعتماد به مؤسسات بهداشت و درمانی [11].
در این مطالعه تعدادی از شرکت‌کنندگان به تأثیرگذاری نظر اطرافیان و افراد غیرمتخصص اشاره کردند. گاهی تعدادی از اطرافیان سعی در القای باورهای غلط که ناشی از تجربه ابتلا به کووید-19در خود یا نزدیکان و یا تجارب مثبت و منفی از برخورد تیم بهداشتی باشد به مادران باردار دارند که می‌تواند تأثیرگذار در تصمیم مادران جهت تزریق واکسن باشد [12].
ایمنی واکسن طبقه اصلی دیگر می‌باشد که شامل 2 زیرطبقه، عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای مادر و عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای جنین و نوزاد است. شرکت‌کنندگان نگران بودند که واکسن کرونا در دوران بارداری با احتمال خطر برای مادر، جنین و نوزاد همراه باشد. طبق مطالعات انجام‌شده میزان ایمنی ناشی از واکسن کرونا نیز برای خانم‌های باردار با سایر افراد تفاوتی ندارد در واقع باردار بودن عامل کاهش‌دهنده ایمنی واکسن کرونا تلقی نمی‌شود [11]. طبق مطالعه‌ای که اندرسون و همکاران در سال 2020 انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که شرکت‌کنندگان احساس کردند که همه‌گیری، اهمیت واکسن‌های معمول مادر را افزایش داده است؛ اگرچه زنان نگران ایمنی خود حتی در هنگام حضور در ملاقات بودند و از دریافت واکسن جدید کووید-19 محتاط بودند و اکثر آن‌ها واکسن را خطرناکتر از خود کووید-19 می‌دانستند [13].
یکی دیگر از نکاتی که در این مطالعه شرکت‌کنندگان به آن اشاره کرده بودند میزان اثربخشی واکسن برای مادر و جنین و نوزاد بود. در این رابطه، مطالعه‌ای که در سال 2020 نوآ بر روی 10861 مادر باردار واکسینه‌شده انجام داد، نشان داد که واکسن کرونا دارای اثربخشی واکسن بالایی در زنان باردار است که مشابه اثربخشی برآورد شده در جمعیت عمومی است [14].
همچنین مطالعات جدید نشان می‌دهد مادران بارداری که واکسن mRNA کووید-۱۹ را دریافت کنند، می‌توانند تا حد خوبی به نوزادان خود آنتی‌بادی‌های کووید-19 منتقل کنند و واکسیناسیون زودرس ممکن است ازطریق جفت از جنین محافظت کند؛ بااین‌حال، هنوز مشخص نیست که آیا تعداد آنتی‌بادی‌هایی که به نوزاد منتقل می‌شوند برای جلوگیری از ابتلا به کووید-19 در نوزادان کافی است یا نه. برای تعیین این مسئله به تحقیقات بیشتر نیاز است. البته واکسن کرونا برای هیچ‌کدام از گروه‌های سنی و جنسی مصونیت کامل ایجاد نمی‌کند. خانم‌های باردار هم از این قائده مستثنی نیستند؛ واکسیناسیون در برابر کووید- ۱۹ به معنای مصونیت صددرصد نیست، بلکه همچنان باید راه‌های پیشگیری از ابتلا را در برنامه‌های روزانه خود بگنجانند [15].
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان داد مادران باردار باتوجه‌به فقدان دانش و آگاهی کافی، عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها و توصیه اطرافیان از تزریق واکسن کرونا در دوران بارداری اجتناب می‌کنند. همچنین نگران عوارض ناشناخته واکسن برای مادر، جنین و نوزاد می‌باشند. علاوه‌بر آن، از میزان اثربخشی واکسن برای مادر، جنین و نوزاد اطلاع ندارند. بنابراین برگزاری برنامه‌هایی آموزشی برای افزایش میزان آگاهی در مورد واکسیناسیون کووید-19 برای مادران لازم به نظر می‌رسد. این برنامه می‌تواند شامل آموزش مقابله با ترس‌ها، باورهای غلط مشاوره کامل و جامع به مادران به‌عنوان یک جمعیت در معرض خطر، اطمینان به ایمنی و اثر بخشی واکسن و تشویق مادران باردار به واکسیناسیون باشد. همچنین، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز باید نتایج حاصل از بررسی و نتایج واکسیناسیون کووید-19 در مادران باردار را به‌طور مستند و شفاف دردسترس عموم قرار دهند. این کار تصمیم عمومی را درخصوص واکسیناسیون هدایت خواهد کرد.
همچنین متخصصین زنان و ماما‌ها به‌عنوان تیم ارائه‌دهنده خدمات سلامت به زنان باردار بایستی اطلاعات لازم را درخصوص بی‌خطر بودن تزریق واکسن و همچنین لزوم تزریق آن در این دوران به‌دلیل خاص بودن شرایط مادران و جلوگیری از خطرات ناشی از شرایط کرونایی یادآور شوند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
ایــن مقالــه با تأیید کمیتهاخلاق معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی قم و با کد IR.MUQ.REC.1400.190 انجام شده است.
حامی مالی
حامی مالی این مقاله دانشگاه علوم پزشکی قم بود.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از معاونــت تحقیقــات و فنــاوری دانشــگاه علــوم پزشــکی قم و همچنیــن از همــه اساتید وهمکاران شـرکت‌کننده در ایـن تحقیـق تشـکر و قدردانـی مـی‌شود.
کرونا برای اولین‌بار در دسامبر 2019 در کشور چین شناسایی شد. در 11 مارس، سازمان جهانی بهداشت شیوع بیماری را همه‌‌گیر اعلام کرد [1]. به‌دلیل قدرت سرایت بالا در زمان کوتاهی، در تعداد زیادی از کشورها ازجمله ایران باعث بروز بحران‌های مختلفی شد [2]. زنان باردار جزء گروه‌های درمعرض خطر هستند. کووید-19 در مادران می‌تواند باعث ایجاد زایمان زودرس، مرده‌زایی، اختلال کارکرد ارگان‌های حیاتی، افزایش ضربان قلب و دیسترس جنین، پارگی زودرس کیسه آب، افزایش میزان سزارین و حتی مرگ آن‌ها شود. در حال حاضر، بسیاری از سؤالات در مورد مزایای واکسیناسیون و عوارض احتمالی بی‌پاسخ مانده‌اند [3]. طبق آخرین دستورالعمل‌های کشوری تزریق واکسن سینوفارم در مادران باردار با شرایط اعلام‌شده که در ادامه به پرداخته می شود، قابل انجام است [4].
توصیه می‌شود واکسیناسیون بعد از هفته دوازدهم بارداری انجام شود. به‌علت خطر ابتلا به بیماری کرونا در 3 ماهه سوم بارداری، ضمن تأکید بر شناسایی مادران باردار واجد شرایط، واکسیناسیون مادران واجد شرایط با سن بارداری 28 هفته و بیشتر در اولویت خواهد بود. درصورت تزریق دُز اول واکسن قبل از بارداری و یا عدم‌اطلاع از بارداری در زمان واکسیناسیون، توصیه می‌شود پس از مشاوره با مادر، تزریق دُز به فاصله 20 و 8 روز از تزریق قبلی یا بعد از هفته دوازدهم بارداری انجام شود و فاصله بین واکسن ویروس کرونا با واکسن آنفولانزا یا توأم در بارداری حتی‌الامکان 14 روز می‌باشد [5]. علاوه‌بر تزریق واکسن، هنوز هم رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند گذاشتن ماسک، حفظ فاصله فیزیکی، شستن دست‌ها، عدم حضور در مکان‌های شلوغ و اطمینان از تهویه مناسب اهمیت فراوانی دارد.
میزان ابتلای به کرونا در مادران باردار با دیگر گروه‌های جامعه تفاوتی ندارد؛ اما آنچه از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است شدت بیماری است که در مادران باردار چندین برابر افراد عادی است و خطر مرگ‌ومیر در این افراد بالا است [4]. طبق آخرین مطالعات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، درحال حاضر اطلاعات کمی در مورد ایمنی واکسن کووید-19 در افراد باردار وجود دارد. اما نتایج مطالعات پارکلینیکی بر اثر واکسن مدرنا در موش‌های باردار، ایمنی واکسن را تأیید کرده است. براساس اطلاعات موجود، بعید است واکسن‌های mRNA خطری برای فرد باردار یا جنین داشته باشد زیرا واکسن mRNA واکسن زنده نیست [4]. تاکنون هیچ کارآزمایی بالینی واکسن کووید-19 به‌طور خاص بر روی زنان باردار متمرکز نشده است. درکل می‌توان گفت زنان باردار در گروه در معرض خطر بیماری شدید ناشی از ویروس طبقه‌بندی می‌شوند [6].
سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که واکسن کرونا سینوفارم در زنان باردار استفاده شود؛ زیرا مزایای واکسیناسیون برای زنان باردار بیشتر از خطرات احتمالی این بیماری است.سازمان جهانی بهداشت توصیه نمی‌کند که به‌دلیل فرا رسیدن زمان واکسیناسیون فرد، باردار شدن به تعویق بیفتد یا بارداری خاتمه یابد [7]. مطالعات چاپ‌شده نشان داده‌اند که آنتی‌بادی‌های ضدویروس کووید-19 در سرم بند ناف نوزادان و مادر قابل ردیابی است. این موضوع بیان‌گر این است که واکسن‌ها ازطریق عبور آنتی‌بادی‌ها از جفت به جنین می‌توانند باعث محافظت نوزادان در برابر بیماری کووید-19 شوند [8]. طبق آخرین آمار در ایران، مجموع دُزهـای تزریق‌شده به بیش از 129 میلیون مورد رسیده است. از این تعداد پوشش واکسیناسیون در زنان باردار نزدیک به60 درصد اسـت [7].
با توسعه انواع واکسن و شروع جهانی واکسیناسیون از زمستان سال 1399، امیدهای زیادی برای نجات بیشتر جان انسان‌ها و کاهش عوارض شدید بیماری در همه گروه‌های جمعیتی ایجاد شده است؛ اما باتوجه‌به استفاده اضطراری از این واکسن‌ها و همچنین کمبود اطلاعات بالینی و اثرات بر بارداری و جنین آن‌ها ابهاماتی وجود دارد. انجام مطالعات بیشتر در مورد اثر واکسن در زنان باردار و شیرده در آزمایشات بالینی بسیار مهم است. انجام یک مطالعه کیفی در این مورد می‌تواند به شناخت عمیق‌تر درک مادران باردار نسبت به تزریق واکسن کرونا کمک کند.
بنابراین محققین برآن شدند تا مطالعه‌ای با هدف تبیین درک مادران نسبت به تزریق واکسن کرونا در دوران بارداری انجام دهند.
روش بررسی
این مطالعه با رویکرد کیفی و به‌روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه مورد بررسی در این پژوهش، مادران باردار واجد شرایط تزریق واکسن کرونا بودند که برای کنترل بارداری در فاصله زمانی ابتدای بهمن سال 1400 تا 15 اسفند به مطب خصوصی (متخصصین زنان)، درمانگاه بیمارستان ایزدی، پایگاه بهداشتی مراجعه می‌کنند و هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند. نمونه‌گیری تا زمان اشباع داده‌ها ادامه یافت و در کل 21 مادر باردار در این مطالعه شرکت کردند.
معیارهای ورود: کلیه مادران باردار دارای شرایط تزریق واکسن طبق دستوالعمل‌های ابلاغی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که واکسن تزریق نکرده‌اند.
معیارهای خروج: اعلام انصراف شرکت‌کننده از ادامه شرکت در مصاحبه–امتناع شرکت‌کننده از انجام مصاحبه بود.
روش انتخاب مشارکت‌کنندگان پژوهش حاضر براساس شیوه مبتنی‌بر هدف و مصاحبه‌ها نیمه‌ساختارمند بود. مصاحبه با یک سؤال باز و کلی برای شروع گفتگو مانند درک شما از تزریق واکسن کرونا چیست؟ به‌نظر شما چالش تزریق واکسن چیست؟ چرا مادران از تزریق واکسن کرونا استقبال نمی‌کنند؟ سؤالات اکتشافی مانند در این مورد بیشتر توضیح بدهید و این مورد را شرح دهید، در ادامه پرسیده می‌شد. بازه زمانی مصاحبه‌ها بین 25-30 دقیقه بود که پس از ضبط هر مصاحبه به دستگاه MP3 منتقل می‌شد. فرایند تحلیل داده‌ها به‌روش تجزیه‌وتحلیل محتوای کیفی قراردادی و در حین جمع‌آوری داده‌ها انجام شد. بعد از هر مصاحبه، متن آن چندین‌بار مطالعه می‌شد. سپس واحدهای معنایی از متن هر مصاحبه استخراج شد. بعد از خلاصه‌سازی واحدهای معنایی و کدگذاری اولیه و ثانویه درنهایت کدهای استخراج‌شده براساس شباهت‌های معنایی به طبقات فرعی و طبقات اصلی تقسیم شدند .به منظور تعیین صحت و استحکام یافته‌ها از معیارهای 4 لینکلن و گوبا استفاده شد. در این مطالعه درگیری طولانی‌مدت با موضوع تحقیق و تلفیق نظرات محققان (3 پژوهشگر) به اعتبار داده‌ها کمک کرد. برای تأیید قابلیت اعتماد داده‌ها، حسابرسی توسط ناظر خارجی انجام شد و تعدادی از مصاحبه‌ها همراه با کدبندی‌های انجام‌شده در اختیار ناظر خارجی قرار گرفت تا داده‌ها را بررسی و پیشنهادات و نظرات خود را اعلام کند. برای کمک به تأییدپذیری یافته‌ها از مرور دوباره داده‌ها توسط خود شرکت‌کنندگان و حسابرسی تحقیق استفاده شد.
در مطالعه حاضر ارائه یک گزارش دقیق و توصیف ساختارمند از طرح تحقیق و نیز استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع مشارکت‌کنندگان در راستای ارتقای انتقال‌پذیری یافته، انجام شد. به‌منظور رعایت ملاحظات اخلاقی در پژوهش حاضر در وهله اول هدف از مطالعه به اطلاع شرکت‌کنندگان رسید و در ابتدای جلسه مصاحبه از آنان رضایت آگاهانه در زمینه شرکت در مطالعه و ضبط صدای ایشان دریافت شد. علاوه‌براین در راستای رعایت اصل گمنامی و محرمانگی هرگونه نام و کدشناسایی از مصاحبه‌ها حذف شد.
یافته‌ها
شرکت‌کنندگان در این مطالعه 21 نفر بودند که شامل مادران باردار در سنین مختلف بارداری با پاریتی متنوع که برخی دارای بیماری زمینه‌ای نیز بودند (جدول شماره 1).
تعداد کدهای اولیه مطالعه حاضر40 کد بود که در روند تجزیه‌وتحلیل داده‌ها منجر به 3 طبقه اصلی و 6 طبقه فرعی طبق جدول شماره 2 شد.
پذیرش واکسن
عدم‌آگاهی برخی مادران باردار از بی‌خطر بودن واکسن سینوفارم برای سلامت مادر و جنین، اخباری که درخصوص توزیع انواع واکسن در جامعه منتشرشده و همچنین عدم توصیه برخی متخصصان به مادران باردار درخصوص بی‌خطر بودن تزریق واکسن و لزوم آن و نگرش اشتباه برخی خانواده‌ها نسبت به واکسیناسیون در دوران بارداری، به‌عنوان علل عدم‌استقبال از تزریق واکسن عنوان شد که در این زمینه نقش آموزش و اطلاع‌رسانی ترویج واکسیناسیون باردارها در سطح جامعه و همچنین جلب حمایت و همراهی متخصصان زنان با کمک اساتید و انجمن و برگزاری جلسات آموزشی و اطلاع‌رسانی ازطریق برگزاری جلسات مجازی، مورد تأکید قرار گرفت.
فقدان دانش و آگاهی
یکی از دلایل استقبال نکردن برخی از مادران باردار از تزریق واکسن، عدم‌آگاهی در رابطه با ایمن بودن واکسن کرونا برای سلامت مادر و جنین است.
در این خصوص یکی از مشارکت‌کنندگان اظهار داشت: «من می‌دونم که واکسن در دوران بارداری برای ما لازم است ولی من درباره واکسن‌های دوره بارداری اطلاعات دارم ولی درباره واکسن کرونا هیچ اطلاعاتی ندارم. نه‌تنها خودم بلکه خانواده‌ام هم چیز زیادی نمی‌دانند.
مشارکت‌کننده دیگری چنین گفت: «به‌نظر من چون این بیماری جدید است، در سطح جامعه هم اطلاعات کم و ضد و نقیض زیادی هست. من هرچه در سایت‌ها و رسانه‌ها دنبال مطالب علمی جدید مثلاً مضرات و فواید واکسن میگردم چیزی پیدا نمی‌کنم».
عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها
ﻣﺸﺎرﮐﺖﮐﻨﻨﺪه‌ای در این ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺷﺎره کرد: «برخی اخبار ضدونقیض درباره واکسن به گوش من می‌رسه که واقعا نمیدونم کدوم درسته، کدوم غلطه. از هرکس هم که می‌پرسی یک چیزی می‌گه. حتی مراقب بهداشتی هم وقتی ازش پرسیدم بزنم یا نزنم گفت: من چون خودم مطمئن نیستم نمی‌تونم به شما توصیه‌ای بکنم ».
توصیه‌های اطرافیان
ﻣﺸﺎرﮐﺖﮐﻨﻨﺪه‌ای در این ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺷﺎره کرد: «دوران بارداری دوره بسیار حساسی است چون من یک موجود دیگر را با خودم دارم حمل می‌کنم؛ بنابراین باید خیلی مراقب باشم و به همین علت باید فکر کنم و با اطرافیان خصوصاً همسرم هم مشورت کنم بعد تصمیم بگیرم. بالاخره نظر اونم برام خیلی مهمه ."
مادر باردار دیگری اظهار داشتند: «خانواده من خیلی من را ترغیب کردند که حتماً طبق توصیه پزشکم واکسن بزنم. اول به خاطر سلامتی خودم و بعدهم به خاطر سلامتی نوزادم».
یکی از شرکت‌کنندگان اظهار می‌دارد: «پدرم که واکسن تزریق کرده بود خیلی حالش بد شده بود. به خاطر همین من می‌ترسم واکسن بزنم راستش دچار شک و دودلی شدم».
ایمنی واکسن
عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای مادر
علاوه‌براین شرکت‌کنندگان اشاره کردند: «چون این بیماری خیلی جدیده پس واکسنش هم تازه ساخته شده و فکر کنم هیج کس ندونه ممکنه چه عارضه‌ای برای من ایجاد بشه. در جایی خواندم که ممکنه باعث زایمان زودرس و یا حتی سقط بشه».
ترس برخی افراد نسبت به تزریق واکسن، ریشه در بیماری آن‌ها دارد. این افراد تصور می‌کنند واکسن می‌تواند به تشدید شرایط بیماری‌شان منجر شده و آن‌ها را با دردسرهای پیش‌بینی‌نشده مواجه کند.
یکی از شرکت‌کنندگان در این زمینه می‌گوید: «من چون بیماری زمینه‌ای دیابت دارم. خیلی نگرانم که تزریق واکسن باعث تشدید بیماری‌ام بشه و باعث آلودگی اطرافیان خود به ویروس کرونا بشم».
عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای جنین ونوزاد
تعدادی از شرکت‌کنندگان در این مطالعه درخصوص عوارض واکسن روی جنین و نوزاد دچار تردید بودند.
یکی از مادران باردار اظهار کرد: «ازآنجایی‌که واکسن‌ها ویروس ضعیف‌شده یا کشته‌شده بیماری می‌باشد چه تضمینی وجود دارد که باعث ایجاد عارضه‌ای برای جنین و نوزادم نشود».
اثربخشی واکسن
ازآنجاکه واکسن‌های کووید-19 در زنان باردار مورد آزمایش قرار نگرفته است، نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که در زنان باردار مانند سایر بزرگسالان مؤثر خواهد بود یا خیر.
اثربخشی واکسن برای مادر
در این مطالعه شرکت‌کنندگان نگران اثربخشی سوش‌های مختلف کرونا بودند. در این زمینه یکی از شرکت کنندگان اظهار کرد: «طبق مطالبی که دائم در رسانا گفته میشه، این کرونا سوش‌های مختلف داره و مرتب جهش پیدا می‌کنه خوب آیا این واکسن که الان به ما توصیه می‌کنند بزنیم روی این سوش اثر داره یا نه؟».
اثربخشی واکسن برای جنین و نوزاد
یکی از مشارکت‌کنندگان درخصوص اثربخشی واکسن برای جنین و نوزاد اظهار کرد: «من واقعاً نمیدونم که آیا تزریق واکسن روی جنین و نوزادمون هم اثر داره؛ چون من شنیدم از یکی از دوستانم که بیمارستان کار می‌کنه، مادری در بیمارستان بوده که در دوران بارداری واکسن کرونا زده اما بعد از زایمان نوزادش علائم پیدا کرده و بعد از تست کرونا مشخص شده که نوزادش مبتلا به کرونا شده».
بحث
یافته‌های این مطالعه نشان داد علل و عوامل مختلفی درگرایش مادران باردار واجد شرایط نسبت به تزریق واکسن کرونا نقش دارند. طبق یافته‌های این پژوهش 3 طبقه اصلی پذیرش واکسن، ایمنی واکسن و اثربخشی واکسن استخراج شد.
در این مقوله نتایج این مطالعه نشان داد که در پذیرش واکسن باتوجه‌به جدید بودن این واکسن و عدم‌اطلاعات و دانش در مورد آن و ترویج اطلاعات غلط و داشتن باورهای غلط در بین تعدادی از زنان باردار تردید وجود دارد. در طبقه پذیرش واکسن 3 زیر طبقه، واکسن فقدان دانش و آگاهی، عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها، توصیه اطرافیان می‌توان اشاره کرد. مطالعات نشان می‌دهد که فقدان دانش و آگاهی منجر به شکل‌گیری شایعات مربوط به واکسن و تردید مادران نسبت به پذیرش واکسیناسیون برای خود و دیگران می‌شود [9]. در این راستا نتایج مطالعه تایو و همکاران در سال 2021، در چین نیز نشان داد که حدود یک‌چهارم زنان باردار دچار شک و تردید در تزریق واکسن هستند و علت آن ناشی از فقدان سواد و آگاهی و عدم‌اعتماد می‌باشد [10].
باتوجه‌به اینکه مراکز بهداشتی و درمانی در زمان همه‌گیری کرونا از مراجع اطلاع‌رسانی درخصوص واکسیناسیون بودند، یکی از مواردی که شرکت‌کنندگان به آن اشاره کردند عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها ارائه‌شده بود. از طرفی پذیرش واکسن کووید-19 و عوامل پیش‌بینی‌کننده آن در بین زنان در سطح جهانی متفاوت است. در همین راستا، نتایج مطالعه‌ای در سال 2021 توسط اسکجفت و همکاران نشان داد قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های پذیرش واکسن عبارت بودند از: اعتماد به ایمنی یا اثربخشی واکسن، نگرانی در مورد کووید-19، اعتقاد به اهمیت واکسن برای کشور خود، پیروی از دستورالعمل‌ها، اعتماد به مؤسسات بهداشت و درمانی [11].
در این مطالعه تعدادی از شرکت‌کنندگان به تأثیرگذاری نظر اطرافیان و افراد غیرمتخصص اشاره کردند. گاهی تعدادی از اطرافیان سعی در القای باورهای غلط که ناشی از تجربه ابتلا به کووید-19در خود یا نزدیکان و یا تجارب مثبت و منفی از برخورد تیم بهداشتی باشد به مادران باردار دارند که می‌تواند تأثیرگذار در تصمیم مادران جهت تزریق واکسن باشد [12].
ایمنی واکسن طبقه اصلی دیگر می‌باشد که شامل 2 زیرطبقه، عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای مادر و عوارض ناشناخته تزریق واکسن برای جنین و نوزاد است. شرکت‌کنندگان نگران بودند که واکسن کرونا در دوران بارداری با احتمال خطر برای مادر، جنین و نوزاد همراه باشد. طبق مطالعات انجام‌شده میزان ایمنی ناشی از واکسن کرونا نیز برای خانم‌های باردار با سایر افراد تفاوتی ندارد در واقع باردار بودن عامل کاهش‌دهنده ایمنی واکسن کرونا تلقی نمی‌شود [11]. طبق مطالعه‌ای که اندرسون و همکاران در سال 2020 انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که شرکت‌کنندگان احساس کردند که همه‌گیری، اهمیت واکسن‌های معمول مادر را افزایش داده است؛ اگرچه زنان نگران ایمنی خود حتی در هنگام حضور در ملاقات بودند و از دریافت واکسن جدید کووید-19 محتاط بودند و اکثر آن‌ها واکسن را خطرناکتر از خود کووید-19 می‌دانستند [13].
یکی دیگر از نکاتی که در این مطالعه شرکت‌کنندگان به آن اشاره کرده بودند میزان اثربخشی واکسن برای مادر و جنین و نوزاد بود. در این رابطه، مطالعه‌ای که در سال 2020 نوآ بر روی 10861 مادر باردار واکسینه‌شده انجام داد، نشان داد که واکسن کرونا دارای اثربخشی واکسن بالایی در زنان باردار است که مشابه اثربخشی برآورد شده در جمعیت عمومی است [14].
همچنین مطالعات جدید نشان می‌دهد مادران بارداری که واکسن mRNA کووید-۱۹ را دریافت کنند، می‌توانند تا حد خوبی به نوزادان خود آنتی‌بادی‌های کووید-19 منتقل کنند و واکسیناسیون زودرس ممکن است ازطریق جفت از جنین محافظت کند؛ بااین‌حال، هنوز مشخص نیست که آیا تعداد آنتی‌بادی‌هایی که به نوزاد منتقل می‌شوند برای جلوگیری از ابتلا به کووید-19 در نوزادان کافی است یا نه. برای تعیین این مسئله به تحقیقات بیشتر نیاز است. البته واکسن کرونا برای هیچ‌کدام از گروه‌های سنی و جنسی مصونیت کامل ایجاد نمی‌کند. خانم‌های باردار هم از این قائده مستثنی نیستند؛ واکسیناسیون در برابر کووید- ۱۹ به معنای مصونیت صددرصد نیست، بلکه همچنان باید راه‌های پیشگیری از ابتلا را در برنامه‌های روزانه خود بگنجانند [15].
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان داد مادران باردار باتوجه‌به فقدان دانش و آگاهی کافی، عدم‌اعتماد به دستورالعمل‌ها و توصیه اطرافیان از تزریق واکسن کرونا در دوران بارداری اجتناب می‌کنند. همچنین نگران عوارض ناشناخته واکسن برای مادر، جنین و نوزاد می‌باشند. علاوه‌بر آن، از میزان اثربخشی واکسن برای مادر، جنین و نوزاد اطلاع ندارند. بنابراین برگزاری برنامه‌هایی آموزشی برای افزایش میزان آگاهی در مورد واکسیناسیون کووید-19 برای مادران لازم به نظر می‌رسد. این برنامه می‌تواند شامل آموزش مقابله با ترس‌ها، باورهای غلط مشاوره کامل و جامع به مادران به‌عنوان یک جمعیت در معرض خطر، اطمینان به ایمنی و اثر بخشی واکسن و تشویق مادران باردار به واکسیناسیون باشد. همچنین، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز باید نتایج حاصل از بررسی و نتایج واکسیناسیون کووید-19 در مادران باردار را به‌طور مستند و شفاف دردسترس عموم قرار دهند. این کار تصمیم عمومی را درخصوص واکسیناسیون هدایت خواهد کرد.
همچنین متخصصین زنان و ماما‌ها به‌عنوان تیم ارائه‌دهنده خدمات سلامت به زنان باردار بایستی اطلاعات لازم را درخصوص بی‌خطر بودن تزریق واکسن و همچنین لزوم تزریق آن در این دوران به‌دلیل خاص بودن شرایط مادران و جلوگیری از خطرات ناشی از شرایط کرونایی یادآور شوند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
ایــن مقالــه با تأیید کمیتهاخلاق معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی قم و با کد IR.MUQ.REC.1400.190 انجام شده است.
حامی مالی
حامی مالی این مقاله دانشگاه علوم پزشکی قم بود.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از معاونــت تحقیقــات و فنــاوری دانشــگاه علــوم پزشــکی قم و همچنیــن از همــه اساتید وهمکاران شـرکت‌کننده در ایـن تحقیـق تشـکر و قدردانـی مـی‌شود.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي |
موضوع مقاله:
زنان
دریافت: 1401/9/1 | پذیرش: 1401/11/3 | انتشار: 1401/12/10
دریافت: 1401/9/1 | پذیرش: 1401/11/3 | انتشار: 1401/12/10
فهرست منابع
1. Shojaee S, Pourhoseingholi MA, Ashtari S, Vahedian-Azimi A, Asadzadeh-Aghdaei H, Zali MR. Predicting the mortality due to COVID-19 by the next month for Italy, Iran and South Korea; A simulation study. Gastroenterol Hepatol Bed Bench. 2020; 13(2):177-9. [PMID] [PMCID]
2. Remuzzi A, Remuzzi G. COVID-19 and Italy: What next? Lancet. 2020; 395(10231):1225-8. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30627-9] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30627-9]
3. Rasmussen SA, Jamieson DJ. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) and pregnancy: Responding to a rapidly evolving situation. Obstet Gynecol. 2020; 135(5):999-1002. [DOI:10.1097/AOG.0000000000003873] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1097/AOG.0000000000003873]
4. Ministry of Health. [Workers of the Ministry of Health, Treatment and Medical Education, National Committee for Vaccination against Corona Disease (Persian)]. Tehran: Ministry of Health; 2021.
5. Mohan S, Reagu S, Lindow S, Alabdulla M. COVID-19 vaccine hesitancy in perinatal women: A cross sectional survey. J Perinat Med. 2021; 49(6):678-85. [DOI:10.1515/jpm-2021-0069] [PMID] [DOI:10.1515/jpm-2021-0069]
6. Craig AM, Hughes BL, Swamy GK. Coronavirus disease 2019 vaccines in pregnancy. Am J Obstet Gynecol MFM. 2021; 3(2):100295. [DOI:10.1016/j.ajogmf.2020.100295] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.ajogmf.2020.100295]
7. Sabouni M, Gavazi S. Corona vaccination in pregnant women. Behvarz. 1400; 33(112):44-8. [DOI:10.22038/BEHV.2022.63372.1462]
8. Takemoto MLS, Menezes MO, Andreucci CB, Knobel R, Sousa LAR, Katz L, et al. Maternal mortality and COVID-19. J Matern Fetal Neonatal Med. 2022; 35(12):2355-61. [DOI:10.1080/14767058.2020.1786056] [PMID] [DOI:10.1080/14767058.2020.1786056]
9. Moodley J, Khaliq OP, Mkhize PZ. Misrepresentation about vaccines that are scaring women. Afr J Prim Health Care Fam Med. 2021; 13(1):e1-2. [DOI:10.4102/phcfm.v13i1.2953] [PMID] [PMCID] [DOI:10.4102/phcfm.v13i1.2953]
10. Tao L, Wang R, Han N, Liu J, Yuan C, Deng L, et al. Acceptance of a COVID-19 vaccine and associated factors among pregnant women in China: A multi-center cross-sectional study based on health belief model. Hum Vaccin Immunother. 2021; 17(8):2378-88. [DOI:10.1080/21645515.2021.1892432] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1080/21645515.2021.1892432]
11. Skjefte M, Ngirbabul M, Akeju O, Escudero D, Hernandez-Diaz S, Wyszynski DF, et al. COVID-19 vaccine acceptance among pregnant women and mothers of young children: Results of a survey in 16 countries. Eur J Epidemiol. 2021; 36(2):197-211. [DOI:10.1007/s10654-021-00728-6] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1007/s10654-021-00728-6]
12. Hatami S, Hatami N. The role of trust in receiving or not receiving COVID-19 vaccine. J Mar Med. 2021; 3(4):20-7. [DOI:10.30491/3.4.20]
13. Anderson E, Brigden A, Davies A, Shepherd E, Ingram J. Maternal vaccines during the COVID-19 pandemic: A qualitative interview study with UK pregnant women. Midwifery. 2021; 100:103062. [DOI:10.1016/j.midw.2021.103062] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.midw.2021.103062]
14. Dagan N, Barda N, Biron-Shental T, Makov-Assif M, Key C, Kohane IS, et al. Effectiveness of the BNT162b2 mRNA COVID-19 vaccine in pregnancy. Nat Med. 2021; 27(10):1693-5. [DOI:10.1038/s41591-021-01490-8] [PMID] [DOI:10.1038/s41591-021-01490-8]
15. CDC COVID-19 Response Team; Food and Drug Administration. Allergic reactions including anaphylaxis after receipt of the first dose of Pfizer-BioNTech COVID-19 vaccine - United States, December 14-23, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2021; 70(2):46-51. [DOI:10.15585/mmwr.mm7002e1] [PMID] [PMCID] [DOI:10.15585/mmwr.mm7002e1]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
حق تالیف (کپی رایت) برای مولفان محفوظ است.
صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی قم
ناشر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی قم
شاپا چاپی: 7799-1375
شاپا الکترونیک: 1375-2008
ایمیل مجله: journal@muq.ac.ir
j.muq.ac@gmail.com
