مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

مقدمه
نشخوار فکری در انسان یک اختلال رفتاری اکتسابی تصور می‌شود [1]. اغلب ناخودآگاه است و می‌تواند هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ دهد [2، 3]. بسته به اینکه کودکان یا بزرگسالان مورد مطالعه قرار می‌گیرند، شیوع سندرم نشخوار از 1/0 درصد تا 4 درصد [4، 5] در کودکان و 8/0 درصد تا 8 درصد  در بزرگسالان متغیر است [6، 7]. در یک مطالعه اپیدمیولوژیک جهانی اخیر توسط بنیاد رم، نشانگان نشخوار، به‌طور‌کلی شیوع جهانی 8/2 درصد دارد و زنان شیوع کمی بالاتر (1/3 درصد) نسبت به مردان (5/2 درصد) دارند [8]. شیوع بالاتری از سندرم نشخوار در افراد مبتلا به اختلالات خوردن (20 درصد) [9، 10] و مبتلایان به فیبرومیالژیا (8 درصد) مشاهده شده است [6].
محققان مختلف این نظریه را مطرح کرده‌اند که تمایل به فکر کردن درباره اشتباهات شخصی برای افراد خاصی بسیار مهم است و این نوع نشخوار فکری در پریشانی نقش دارد. برای مثال، مک لاگلین و همکاران [11] در بخشی از بررسی گسترده‌شان درباره نگرانی و نشخوار فکری به این نتیجه رسیدند که «نشخوار فکریِ جهان‌شمول درباره اشتباهات و شکست‌های گذشته احتمالاً در ایجاد حالات خلقی منفی که لازمه درگیر شدن در نشخوار فکری افسردگی است، دخیل است.» کوچوفسکی و همکاران [12] توضیح داده‌اند که چگونه افراد مضطرب اجتماعی به این فکر می‌کنند که برای جلوگیری از اشتباهات در ملأ عام چه کاری می‌توانستند انجام دهند.
فراست و همکاران [13] مفهوم نشخوار اشتباه را معرفی کرده‌اند. آن‌ها دریافتند ورزشکارانی که نگرانی زیادی درباره بُعد کمال‌گرایی اشتباهات دارند، احتمال دارد که به اشتباهات خود بیشتر فکر کنند. همچنین در فراموشی این اشتباهات دچار مشکل بودند، به‌طوری‌که تصاویر شناختی اشتباهات گذشته در طول مسابقه بر آن‌ها تأثیر می‌گذاشت. علاوه بر این، مربیان آن‌ها این ورزشکاران را به عنوان افرادی که واکنش ضعیفی نسبت به اشتباهات دارند، ارزیابی کردند. در سطح مفهومی، مفهوم نشخوارِ اشتباه عنصری از نظریه شناختی کمال‌گرایی است [14، 15]. این مفهوم‌پردازی بر اساس نظریه اولیه و تحقیقاتی که توسط فلت و همکاران [16] مطرح شده بود، ساخته شد. آن‌ها مطرح کردند که تفاوت‌های فردی برجسته در تجربه افکار خودآیند کمال­‌گونه وجود دارد.
فلت و همکاران [17]، نشخوار اشتباه را همسو با انواع دیگر خود‌سرزنشگری که در میان کمال‌گرایان آسیب‌پذیر یافت می‌شود، به عنوان شکلی از سرزنش خویشتن می‌دانند. نشخوار اشتباه احتمالاً اجتناب و تمایل به تعویق انداختن و تأخیر را افزایش می‌دهد و خاطرات کوتاه گذشته آن را تقویت می­‌کند. افرادی که تحت تسلط افکار و تصاویر اشتباهات گذشته هستند، توانایی پذیرش بی‌قید و شرط خود را ندارند و ظرفیت شفقت و بخشش خود را کاهش خواهند داد. نشخوار اشتباه به روش‌های مختلف باعث شروع، تشدید یا تداوم پریشانی می‌­شود [17]. افراد مبتلا به این گرایش هنگام مرور دوره‌های گذشته، پریشانی فعلی را تجربه خواهند کرد و به گذشته ناقص خود توجه بیشتری خواهند داشت که با توجه به ناتوانی کمال‌گرایان در پذیرش گذشته، درمان آن باید مشکل‌ساز باشد [18]. به‌طورکلی، فرد کمال‌گرا نشخوار اشتباه را به عنوان مدرک دیگری بر ناتوانی خود در سازگاری و شکست خود در ترقی تلقی می­‌کند [19].
با توجه به نکات فوق ضروری است ابزاری برای اندازه‌­گیری این سازه روان‌شناختی داشته باشیم تا بتوانیم افرادی را که دچار تفکر زیاد درباره خطاها و اشتباه‌­ها هستند، شناسایی کنیم تا اقداماتی برای پیشگیری از پریشانی روانی آن‌ها انجام شود. از سوی دیگر، اگرچه پرسش‌نامه­‌های دیگری در زمینه نشخوار فکری وجود دارد، اما مختص نشخوار فکری درباره اشتباهات نیستند. مقیاس نشخوار اشتباه که توسط فلت‌ و همکاران [17] تدوین شده، مقیاسی است که بر اشتباهات واقعی در زندگی افراد تمرکز دارد. با توجه به اینکه در ایران نسخه فارسی این مقیاس هنجاریابی نشده است؛ بنابراین در راستای پر کردن خلأ پژوهشی کشور درزمینه معرفی و بررسی ویژگی‌­های روان‌سنجی، پرسش‌نامه‌هایی برای ارزیابی نشخوار فکری تدوین شده ا‌­ست. هدف اصلی این پژوهش، بررسی ویژگی‌­های روان­‌سنجی مقیاس نشخوارِ اشتباه در جمعیت ایرانی بود.
مواد و روش‌ها
این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش‌­شناسی در زمره پژوهش‌­های توصیفی از نوع همبستگی قرار دارد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل افراد 18 تا 60 ساله در بازه زمانی آذر تا دی سال 1401 بود. نمونه آماری پژوهش شامل 270 نفر بود که به روش نمونه‌­گیری در دسترس از طریق فراخوان اینترنتی انتخاب شدند. به این صورت که از طریق طراحی پرسش‌نامه‌ها در محیط گوگل فرم، لینک مورد نظر به صورت مجازی در برنامه‌­های واتس‌آپ، تلگرام و اینستاگرام در اختیار کاربران فضای مجازی قرار گرفت و پاسخ‌­ها دریافت شد.
برای اطمینان از برگشت‌­پذیری پرسش‌نامه‌­ها، 300 پرسش‌نامه بین نمونه آماری پخش شد که از این میان 270 پرسش‌نامه به دست آمد؛ بنابراین نمونه نهایی شامل 270 نفر بود. حجم نمونه کافی برای مطالعه‌­های تحلیل عاملی بین 3 تا 20 برابر تعداد متغیرهاست. همچنین کامری و لی پیشنهاد داده­‌اند که حجم نمونه 100، ضعیف؛ 200، نسبتاً خوب؛ 300، خوب؛ 500، خیلی خوب و 1000 و بالاتر عالی در نظر گرفته می‌­شود [20].
ملاک­‌های ورود برای شرکت در پژوهش عبارت بودند از: الف) رضایت داوطلبانه برای شرکت در پژوهش و ب) عدم سوء مصرف مواد و ملاک‌­های خروج شامل تکمیل نکردن پرسش‌نامه پس از دریافت آن و داده­‌های مفقودی بالای 20 سؤال بود. برای جمع‌آوری داده‌­ها از ابزارهای زیر استفاده شد:
مقیاس نشخوار اشتباه: فلت و همکاران [17]  این مقیاس جدید را برای اندازه‌گیری نشخوار فکری آزمودنی درباره اشتباهات مهم تدوین کردند. هر فرد باید به آخرین باری که اشتباه مهمی مرتکب شده، فکر کند. به آن‌ها گفته می‌شود که اشتباه را به طور خلاصه شرح دهند و سپس به هر گویه پاسخ دهند. این مقیاس شامل 7 گویه است. گویه‌­ها در مقیاسی از اصلاً تا خیلی زیاد درجه‌بندی می‌شوند، به‌طوری‌که نمرات بالاتر نشان‌دهنده تعداد بیشتر نشخوار اشتباه است. در پژوهش فلت و همکاران [17]  روایی و پایایی این مقیاس تأیید شده است. مدل نهایی در پژوهش فلت و همکاران [17] با 7 آیتم دارای برازش عالی داده‌ها بود، 86/21=(14) χ²، 082/0=P، شاخص برازش مقایسه‌ای 99/0=‌(CFI)، شاخص
Tucker-Lewis (TLI)=0.98.
همچنین در پژوهش فلت و همکاران [17]، برای روایی هم‌گرا و واگرا تجزیه‌و‌تحلیل همبستگی نشان داد نشخوار اشتباه با شناخت‌های کمال‌گرا (55/0‌=r، 001/0>P) و افسردگی
(34/0=r، 001/0>P) همبستگی مثبت دارد. علاوه بر این، نشخوار اشتباه با شفقت به خود همبستگی منفی داشت
(46/0-=‌r، 001/0>P). علاوه بر این، نشخوار اشتباه با تمام ابعاد کمال‌گرایی صفت همبستگی مثبت داشت. همچنین نشخوار فکری اشتباه با افکار خودآیند کمال‌گرا همبستگی نیرومندی داشت و این بالاترین همبستگی مربوط به نشخوار اشتباه بود. در نهایت، نشخوار اشتباه با افزایش افسردگی مرتبط بود [17].
پرسش‌نامه شناختارهای کمال‌گرایی چندبُعدی کابوری: پرسش‌نامه شناختارهای کمال‌گرایی چندبُعدی کوبوری و همکاران [21] در دانشگاه توکیو با هدف سنجش فراوانی شناختارهای مربوط به کمال‌گرایی گرایشی ساخته شده است و 15 ماده دارد و در 1 طیف 4 درجه‌­ای از (1 هرگز) تا (4 همیشه) نمره­‌گذاری می‌­شود. این پرسش‌نامه 3 بُعد استانداردهای فردی با گویه‌­های (3‌، 5‌، 8، 10‌، 11 و 14)، پیگردی کمال با گویه‌‌های (1‌، 2‌، 7 و 13) و نگرانی مفرط درباره اشتباهات با گویه­‌های (4‌، 6‌، 9‌، 12 و 15) دارد. استانداردهای فردی که وجهی از کمال‌گرایی خودمحور است، بیانگر تلاش مجدانه فرد برای کامل بودن است و از طریق وضع استانداردهای بسیار بالا و احساس نیاز مبرم به کامل بودن مشخص می­‌شود. بُعد دوم پیگردی کمال؛ گرایش افراطی فرد به بی‌­عیب و نقص بودن و تلاش در دستیابی و تحقق اهداف کمال‌گرایی و نیاز برای بی‌نظیر بودن را بازنمایی می‌‌کند. بُعد سوم بیش نگرانی درباره اشتباهات که نگرانی از اشتباه، واکنش منفی نسبت به اشتباه و معادل دانستن اشتباه با شکست را بازنمایی می‌کند. این بُعد بیانگر ترس از اشتباه و عمل نادرست است. در این سیاهه شرکت‌کنندگان به هر ماده در طیف لیکرت 5 درجه‌ای پاسخ می‌دهند. برای مطالعه روایی این سیاهه همبستگی بین ابعاد 3 گانه شناختارهای کمال‌گرایی با مقیاس‌­های عاطفه مثبت و منفی گزارش شده است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی معتمدیگانه و همکاران [22] نشان داد که عامل استانداردهای فردی، پیگردی کمال و بیش نگرانی درباره اشتباهات هریک به ترتیب 55/33 درصد، 34/14 درصد و 54/8 درصد و در مجموع 43/56 درصد از واریانس عامل کلی شناختارهای کمال‌گرا را تبیین کردند.
مقادیر شاخص‌­های نیکویی برازش شامل مجذور خی (χ2)، مجذور خی بر درجه آزادی (χ2/df)، برازش مقایسه‌ای، نیکویی برازش، شاخص نیکویی برازش انطباقی و خطای ریشه مجذور میانگین تقریب، به ترتیب برابر با 70/167، 99/1، 95/0، 93/0، 90/0 و 058/0 نیز برازش خوب الگوی مفروض 3 عاملی را با داده­‌ها نشان داد. همچنین همبستگی مثبت و معنادار بین استانداردهای فردی و مقیاس عاطفه مثبت (32/0=r، 001/0<P) و همبستگی منفی و معنادار بین بیش نگرانی درباره اشتباهات و مقیاس عاطفه منفی (020/0-=r، 001/0<P)، از روایی افتراقی پرسش‌نامه شناختارهای کمال‌گرایی چند بُعدی به‌طور تجربی حمایت کرد. در پژوهش معتمدیگانه و همکاران [22] نیز ضرایب آلفای کرونباخ برای هر 2 مقیاس عاطفه مثبت و منفی 83/0 به دست آمد.
مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (DERS-16): این ابزار شامل 16 گزاره است که بیوربرگ و همکاران [23] بر اساس پرسش‌نامه 36 سؤالی و اصلی دشواری در تنظیم هیجان [24] تدوین کردند. در واقع، این ابزار نسخه کوتاه‌شده مقیاس دشواری در تنظیم هیجان 36 سؤالی است. برای امتیازبندی هر گویه بر اساس طیف 5 درجه‌ای لیکرت، بین 1 تا 5 (تقریباً هرگز، گاهی اوقات، تقریباً در نیمی از مواقع، بیشتر اوقات و تقریباً همیشه) به هر گویه تعلق می‏گیرد. این مقیاس از 5 عامل اصلی عدم پذیرش پاسخ‌های هیجانی، دشواری در کنترل تکانه­‌ها، دسترسی محدود به راهبردهای مؤثر تنظیم هیجان، دشواری در انجام رفتارهای هدفمند و عدم وضوح هیجانی تشکیل شده است. گویه‌­های 1 و 2 مربوط به عدم وضوح هیجانی، گویه­‌های 3، 7 و 15 مربوط به دشواری در انجام رفتار هدفمند، گویه­‌های 4، 8 و 11 مربوط به دشواری در کنترل تکانه‌­ها، گویه‌­های 5، 6، 12، 14 و 16 مربوطه به دسترسی محدود به راهبردهای مؤثر تنظیم هیجان و گویه‌­های 9، 10 و 13 مربوط به عدم پذیرش پاسخ‌های هیجانی هستند. همسانی درونی این پرسش‌نامه در پژوهش بیوربرگ و همکاران [23] به روش آلفای کرونباخ 92/0 به دست آمد. همچنین پایایی این پرسش‌نامه به روش بازآزمایی 85/0 گزارش شد [23].
علاوه بر این، روایی هم‌زمان این مقیاس بر اساس همبستگی این پرسش‌نامه با پرسش‌نامه افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) 56/0، با پرسش‌نامه حساسیت اضطرابی (ASI-3) 57/0 و با پرسش‌نامه پذیرش و عمل (AAQ) 72/0 به دست آمده است. اکبری و همکاران [25]، این پرسش‌نامه را در ایران هنجاریابی کرده‌اند که روایی واگرای این پرسش‌نامه از طریق بررسی همبستگی آن با انعطاف‌­پذیری روان‌شناختی برابر 52/0- به دست آمد و روایی هم‌گرای آن با افسردگی، اضطراب و استرس، به ترتیب برابر 63/0، 44/0 و 40/0 به دست آمد. همچنین پایایی این پرسش‌نامه از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برابر 84/0 و به روش بازآزمایی برابر 72/0 گزارش شده است.
مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21): این مقیاس یک آزمون 21 سؤالی است که لوویباند و همکاران [26] آن را تدوین کرده‌اند و علائم افسردگی، اضطراب و استرس را در مقیاس 4 درجه‌­ای از نمره 0 تا 3 می­‌سنجد. این آزمون از 3 خرده‌مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس تشکیل شده است. نمره فرد در هر مقیاس بر حسب 7 گویه مختص آن مقیاس سنجیده می­‌شود. این مقیاس یکی از ابزارهای معتبر برای سنجش نشانه­‌های عواطف منفی قلمداد می­‌شود و پایایی و روایی آن در پژوهش‌­های متعدد تأیید شده است [26، 27]. بشارت [27] ضریب آلفای کرونباخ مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس را برای نمره نمونه‌­هایی از جمعیت عمومی (278=n) از 85/0 تا 93/0 و بالینی (194=n) از 83/0 تا 91/0 گزارش کرده است که نشان‌دهنده همسانی درونی خوب این مقیاس است. همچنین ضرایب همبستگی بین نمره‌های تعدادی از جمعیت عمومی (77=n) و بالینی (65=n) در 2 نوبت با فاصله 2 تا 4 هفته برای سنجش پایایی بازآزمایی، به ترتیب 79/0=r و 75/0=r محاسبه شد [27].
روش اجرا: پس از ترجمه فارسی مقیاس نشخوار اشتباه، نسخه ترجمه‌شده ابتدا با همکاری یکی از متخصصان روان­‌شناسی بررسی و اصلاح شد. سپس برای اطمینان بیشتر درباره صحت ترجمه و مطابقت 2 نسخه انگلیسی و فارسی، در اختیار 2 نفر از متخصصان زبان انگلیسی قرار داده شد تا با استفاده از روش ترجمه معکوس آن را به فارسی برگردانند. بدین ترتیب، پس از چند مرحله بررسی، بازبینی و اعمال تغییرات و اصلاحات و تأیید نهایی، بررسی پایایی و روایی فارسی مقیاس نشخوار اشتباه در پژوهش حاضر آغاز شد. پس از اتمام مراحل مربوط به ترجمه پرسش‌نامه و تأیید آن با طراحی پرسش‌نامه‌­ها در فضای گوگل فرم، اقدام به انتشار لینک آن در برنامه‌­های واتس‌آپ، تلگرام و اینستاگرام شد و پاسخ‌­ها از این طریق جمع‌­آوری شد. برای کنترل اثر ترتیب و خستگی، مقیاس‌ها به تناسب با ترتیب‌های متفاوت طبقه­‌بندی شده بودند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی تأییدی (برای بررسی روایی سازه مشترک جامعه ایرانی با جامعه اصلی پرسش‌نامه) با استفاده از نرم‌افزار لیزرل 8/8 و ضرایب همبستگی پیرسون (برای به دست آوردن روایی هم‌گرا) با استفاده از نرم­‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.
یافته‌ها
در این پژوهش بیشترین طبقه سنی مربوط به شرکت­‌کنندگان 23 تا 27 ساله با تعداد 62 نفر بود که 22 درصد را دربر‌می‌گرفت. همچنین بیشترین تعداد با 144 نفر (54 درصد) مربوط به جنس مذکر بود. این تعداد برای جنس مؤنث نیز برابر بود با 126 نفر (46 درصد). علاوه بر این، بیشترین توزیع تحصیلات مربوط به فوق دیپلم با تعداد 70 نفر بود که 25 درصد را دربر‌می‌­گرفت و کمترین توزیع تحصیلات مربوط به دکتری بود که با تعداد 25 نفر (10 درصد) را دربر‌می‌­گرفت. در جدول شماره 1، میانگین و انحراف معیار نمرات گویه­‌های مقیاس نشخوار اشتباه ارائه شده است.
در جدول شماره 2، نتایج همبستگی مقیاس نشخوار اشتباه با مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (DERS-16)، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) و پرسش‌نامه شناختارهای کمال‌­گرایی چند بُعدی ارائه شده است.
برای بررسی میزان برازش مدل آزمون‌شده از شاخص‌هایی که کلاین معرفی‌ کرده، استفاده شد. این شاخص­‌ها شامل X2/d.f که مقادیر کمتر از 9/0 قابل‌پذیرش هستند، شاخص نیکویی برازش، شاخص برازش تطبیقی که مقادیر بیشتر از 9/0 نشانگر برازش مناسب الگو هستند، شاخص نیکویی برازش تعدیل‌یافته که مقادیر بیشتر از 8/0 قابل‌قبول هستند، شاخص برازش ایجاز (PNFI) که مقادیر بیشتر از 6/0 نشانگر برازش مناسب الگوی هستند و مجذور میانگین مربعات خطای تقریب که مقادیر کمتر از 08/0 نشانگر برازش مناسب الگوی هستند. در جدول شماره 3، شاخص‌های برازش الگوی آزمون‌شده گزارش شده‌اند که با توجه به معیارهای مطرح شده، الگوی آزمون‌شده برازش مناسبی با داده‌های گردآوری شده دارد.
در تصویر شماره 1 مسیر برآورد‌شده مقیاس نشخوار اشتباه  نشان داده شده است
در جدول شماره 4، ضرایب لامبدای y ارائه شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود، تمام ضرایب لامبدای y مقادیر بالایی دارند. آزمون معناداری تی نشان می‌دهد که تمام ضرایب مسیر با بارهای عاملی به‌دست‌آمده معنادار هستند.
برای بررسی همسانی درونی پرسش‌نامه، آلفای کرونباخ محاسبه شد. بر اساس نتایج مندرج در جدول شماره 5، ضریب آلفای کرونباخ مقیاس نشخوار اشتباه برابر با 93/0 به دست آمد. همچنین ضریب بازآزمایی مقیاس نشخوار اشتباه با فاصله 4 هفته برابر با 89/0 به دست آمد. درمجموع، نتایج جدول یادشده نشان می‌دهد که ضرایب آلفای کرونباخ و بازآزمایی به‌دست‌آمده برای این مقیاس‌ از نظر روان‌سنجی مطلوب هستند.
بحث
هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی­‌های روان­‌سنجی مقیاس نشخوار اشتباه بود. برای بررسی روایی سازه، نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد 7 سؤال، بار عاملی بالایی دارد. این یافته با نتایج پژوهش فلت و همکاران [17] مبنی بر تک‌عاملی بودن این مقیاس همسو است. به‌ عبارت‌ دیگر، یافته­‌های تحلیل عاملی تأییدی نشان داد داده‌ها با یک مدل تک‌عاملی برازش مناسب دارد که این یافته با نتایج قبلی همسو بود. همسانی درونی گویه‌های مقیاس نشخوار اشتباه بر حسب ضرایب آلفای کرونباخ محاسبه و تأیید شد. این یافته نیز با نتایج پژوهش فلت و همکاران [17] همسو است.
پایایی بازآزمایی پرسش‌نامه نیز برحسب محاسبه ضرایب همبستگی بین نمره­‌های آزمودنی‌ها با فاصله 4 هفته برای این مقیاس در سطح 001/‌>‌P معنادار محاسبه شد. این ضرایب نشان‌‌دهنده پایایی بازآزمایی رضایت‌بخش مقیاس نشخوار اشتباه است. این یافته‌­ها نیز با نتایج پژوهش‌های قبلی [17] درباره ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس نشخوار اشتباه همسو است. روایی هم‌گرا و تشخیصی (افتراقی) مقیاس نشخوار اشتباه از طریق اجرای هم‌زمان مقیاس تجدید‌نظر شده کمال‌­گرایی نسبی، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) و پرسش‌نامه دشواری در تنظیم هیجان (DERS-16) درباره آزمودنی‌ها محاسبه شد.
یافته‌­ها نشان داد بین نشخوار اشتباه و افسردگی و اضطراب رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، به هر میزان که افراد درباره اشتباهات گذشته خودشان نشخوار فکری کنند، به همان میزان افسردگی و اضطراب افزایش می‌یابد. این یافته‌ها همسو با پژوهش‌­های دیگر است. تیلور و همکاران [28] در پژوهش خود نشان دادند تفکر منفی تکراری در نشخوار فکری و نگرانی، علائم افسردگی و اضطراب را پیش‌بینی می‌کند. ‌والی و همکاران [29] نیز در بررسی خود به این نتیجه رسیدند که نشخوار فکری، شدت افسردگی و اضطراب را در رابطه با استفاده مشکل‌ساز از گوشی هوشمند میانجی‌گری می­‌کند.
علاوه بر این، سمطانی و همکاران [30] نشان دادند نشخوار فکری تکراری و منفی زیاد به شدت با افسردگی، اضطراب و شیدایی مرتبط است. این یافته‌ها نشان می‌دهد افرادی که احساس می‌کنند نمی‌توانند نیازهای دیگران را برآورده کنند و همچنین به جای راه‌های پیشگیری از اشتباهات آینده زمان زیادی را صرف فکر کردن به اشتباهات گذشته یا تعاملات ناموفق با دیگران می‌کنند، بیشتر در معرض افسردگی و اضطراب قرار می‌گیرند. نشخوار فکری شامل تمرکز مکرر و منفعلانه بر علل و پیامدهای پریشانی است و به شروع علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند [31].
این رفتار، در تعامل با سبک‌های شناختی منفی، ممکن است طول مدت علائم افسردگی و خلق افسرده را تداوم و پیش‌بینی کند. افرادی که دیدگاه‌های منفی به ظاهر غیرقابل نفوذی نسبت به خود دارند و روی رویدادهای هیجان‌انگیز متمرکز می‌شوند، ممکن است در چرخه‌ای گرفتار شوند که در آن نگرش‌های ناسازگار و شناخت‌های منفعل بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و در نهایت، خلق افسرده را طولانی می‌کنند [31]. نشخوار کردن با فعال کردن شناخت­واره­‌های منفی در حافظه مرتبط است و می‌تواند به گوشه‌گیری از روابط بین فردی و در نتیجه مشکلات هیجانی از قبیل اضطراب و افسردگی منجر شود [32].
همچنین یافته­‌ها نشان داد بین نشخوار اشتباه و دشواری در تنظیم هیجان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، به هر میزان که افراد درباره اشتباهات گذشته خودشان نشخوار داشته باشند، به همان میزان در تنظیم هیجان خود مشکل دارند. این یافته‌­ها همسو با پژوهش­‌های دیگر است. سورید و همکاران [33] در پژوهش خود نشان دادند نشخوار فکری و دشواری در تنظیم هیجان علائم اضطراب و مشکلات مرتبط با الکل را بین دانشجویان تعدیل می­‌کند. همچنین نتایج نشان داد افرادی که نشخوار زیادی داشتند، دچار بدتنظیمی هیجان بودند.
یافته­‌های حاصل از پژوهش مینی و همکاران [34] نشان داد تعامل پیچیده‌­ای بین ناگویی هیجانی، دشواری در تنظیم هیجان و نشخوار فکری وجود دارد. به‌طوری‌که افرادی که در شناسایی هیجانات و پذیرش آن مشکل دارند، معمولاً نشخوار فکری زیادی دارند. یالواچ و همکاران [35]، تأثیر نشخوار فکری و ارزیابی‌های ثانویه منفی از هیجانات را بر بدتنظیمی هیجان بررسی کردند. نتایج حاکی از آن بود که افراد برای تسکین هیجانات منفی نشخوار می‌­کنند و این چرخه به صورت معیوب تکرار می­‌شود.
می‌­توان گفت زمانی که افراد هیجانات منفی بیشتری تجربه می‌کنند، در انجام رفتارهای هدفمند از قبیل تمرکز یا حل مسئله مؤثر با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند. البته احتمال دارد شدت تأثیر هیجانات منفی بر انجام این رفتارها، به خزانه­ راهبردهای افراد برای تنظیم هیجان و انعطاف­‌پذیری آن‌ها در استفاده از این راهبردها بستگی داشته باشد، اما معمولاً افرادی که در تنظیم هیجان مشکل دارند، از راهبرد نشخوار فکری برای مقابله با مشکل و موقعیت استفاده می‌کنند.
همچنین یافته‌­ها نشان داد بین نشخوار اشتباه و کمال­‌گرایی افراد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، به افرادی که نشخوار اشتباه دارند، در واقع در سطح شناختی در این فکر هستند که نباید اشتباه می­‌کردند و باید بدون نقص کار گذشته را انجام می­‌دادند. معمولاً افراد کمال­‌گرا در سطوح شناختی نشخوارهای زیادی درباره اشتباهاتی که در گذشته داشتند، انجام می­‌دهند و معتقدند که نباید چنین اشتباهی انجام می­‌دادند [17].
این یافته‌­ها همسو با یافته­‌های قبلی بوده و آن‌ها را تأیید می‌کند. در همین راستا، بوتا و همکاران [36]، رابطه بین کمال‌گرایی، نشخوار فکری، ذهن‌آگاهی و سلامت روان را در دانشجویان بررسی کردند. نتایج نشان داد افرادی که کمال­‌گرایی بالایی دارند، نشخوار فکری زیادی دارند و سلامت روان و ذهن‌‌آگاهی کمتری دارند. فیِرن و همکاران [37] نشان دادند نشخوار فکری انتقادی و فراشناخت‌های مرتبط با خودانتقادی رابطه بین کمال‌گرایی و عزت نفس را میانجی‌­گری می­‌کند. دی روزا و همکاران [38] نیز در پژوهشی نشان دادند بین نشخوار فکری و کمال­‌گرایی رابطه وجود دارد و افرادی که کمال­‌گرا هستند، نشخوار فکری زیادی دارند که این امر به نوبه خود موجب افسردگی افراد می‌­شود، زیرا مطابق با ایده‌آل‌های خود نتوانسته‌­اند، رفتار کنند. بر این اساس، مطرح شده است که نشخوار فکری باعث ایجاد ملالت و علائم افسردگی در افراد کمال‌گرا می‌شود.
نتیجه‌گیری
در مجموع، نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد مقیاس نشخوار اشتباه از 7 گویه تشکیل شده است. پژوهشی در رابطه با سنجش ویژگی‌­های روان‌سنجی مقیاس نشخوار اشتباه در ایران وجود ندارد و این پژوهش اولین پژوهش در این راستاست. پس از بررسی ساختار ابزار با استفاده از تحلیل عاملی، مدل تأییدی آن نیز بررسی شد. شاخص‌­های برازش به‌دست‌آمده نشان داد که مدل موردنظر مورد تأیید قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه یکی از روش‌های بررسی روایی سازه، استفاده از تحلیل عاملی است، در نتیجه می‌­توان بیان کرد که با توجه به تأیید عامل‌های مقیاس نشخوار اشتباه، این ابزار واجد روایی سازه است.
نتایج این پژوهش می‌­تواند درزمینه سنجش نشخوار اشتباه مفید واقع شود و بسیاری از درمانگران با استفاده از این مقیاس در کارهای درمانی و پژوهشی از آن بهره ببرند. همان­‌گونه که یکی از اهداف علم کمک به توسعه و تکمیل یافته­‌های قبلی است، این پژوهش با هنجاریابی این پرسش‌نامه در داخل کشور به ضرورت اهمیت نشخوار اشتباه پرداخته و با بررسی این پرسش‌نامه به یاری محققان و درمانگران در به‌کارگیری ابزار جدید برای سنجش نشخوار اشتباه آمده است. همچنین یافته­‌های این پژوهش با تأیید اعتبار و پایایی پرسش‌نامه نشخوار اشتباه، حمایت پژوهشی از سازندگان اصلی این مقیاس را فراهم می‌­کند.
با این حال، نتایج پژوهش حاضر در تأیید پایایی و روایی نشخوار اشتباه با محدودیت‌هایی همراه بود. پژوهش حاضر به صورت نمونه‌­گیری در دسترس و از طریق فراخوان اینترنتی اجرا شد. پیشنهاد می­‌شود برای تکمیل روند اعتباریابی، پژوهش‌های متعددی در سایر مناطق جغرافیایی کشور انجام شود. علاوه بر این، پژوهش‌های مربوط به ویژگی‌های روان‌سنجی نشخوار اشتباه درباره نمونه‌­های مختلف بهنجار و بالینی نیز گام‌های دیگری است که باید برداشته شوند تا بتوان مقدمات لازم برای هنجاریابی نشخوار اشتباه را به عنوان فرایندی متمایز از اعتباریابی در آینده فراهم خواهد ساخت.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
مقاله حاضر برگرفته از طرح پژوهشی مصوب دانشگاه محقق اردبیلی و با اخذ کد اخلاق IR.UMA.REC.1401.079  اجرا شد.
حامی مالی
معاونت محترم پژوهش و فناوری دانشگاه محقق اردبیلی حامی مالی این طرح و مقاله برگرفته از آن بوده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌­های پژوهش حاضر مشارکت داشتند.
تعارض منافع
بنا بر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.