چکیده

زمینه و هدف: شیوع بالای اعتیاد به مصرف مواد اعتیادآور در جامعه و مشکلات           بهداشتی - اجتماعی مرتبط با آن، در حال حاضر یک چالش قابل‌توجه و مهم سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی و جوامع بزرگ محسوب می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت عوامل خطر سوءمصرف مواد اعتیادآور در بین دانش‌آموزان دبیرستانی دوره دوم در شهر شاهرود انجام گرفت.

روش بررسی: مطالعه حاضر به روش توصیفی - مقطعی بر روی 460 دانش‌آموز دبیرستانی دوره دوم در شهر شاهرود (سال تحصیلی 1393-1392)انجام شد. مدارس به‌طور تصادفی و نمونه‌ها نیز به‌صورت تصادفی منظم از هر مدرسه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامه‌های روا و پایای عوامل خطرساز و حفاظت‌کننده مصرف مواد در نوجوانان، همچنین پرسشنامه شیوع‌شناسی رفتارهای پرخطر که در سطح کشور استانداردسازی شده بود، استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از آزمون کای‌دو تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها: در این مطالعه از 12 عامل مورد بررسی، دانش‌آموزان از نظر 2 عامل، در گروه پرخطر؛ 5 عامل، در گروه با خطر متوسط و از نظر بقیه عوامل، در گروه دارای خطر کم قرار گرفتند. بین عوامل خطر حساسیت به اضطراب، فقدان نظارت والدین، بی‌نظمی ‌اجتماعی درک‌شده، تکانشگری و کمبود مهارت‌های اجتماعی با جنسیت، ارتباط معنی‌داری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: طبق نتایج این مطالعه، برنامه‌های آموزشی برای پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان می‌بایست با توجه به وضعیت عوامل خطر در هر بخشی از جامعه و نیز تفاوت جنسیتی در مورد آسیب‌پذیری نسبت به عوامل خطر مختلف، ارائه گردد.