مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: در تمایز سلول‌های بنیادی جنینی به سلول‌های عصبی فاکتورهای رشد متعددی به کار برده شده است. بسیاری از خصوصیات سلول‌های اپی‌تلیال آمنیونی مشابه سلول‌های بنیادی جنینی می‌باشد، بنابراین در صورتی‌که فاکتورهای رشد مذکور دارای اثر مشابهی بر تمایز سلول‌های اپی‌تلیال آمنیونی به سلول‌های عصبی باشند، می‌توان از آن‌ها به عنوان یک جایگزین برای سلول‌های بنیادی جنینی استفاده نمود. این مطالعه با هدف تعیین تمایز سلول‌های اپی‌تلیال آمنیونی به سلول‌های حاوی β-tubulin III و بررسی اثر فاکتورهای رشد بر آن انجام گرفت.

روش بررسی: در این مطالعه، تمایز سلول‌های اپی‌تلیال آمنیونی به سلول‌های عصبی با استفاده از فاکتورهای رشد رتینوئیک اسید (RA) و bFGF بررسی گردید، و نشـان‌گر β-tubulin III با روش ایمونوسیتـوشیـمی مورد ارزیابی قرار گرفت. هم‌چنیـن اثر مهار سیگنـالینگ Bone Morphogenetic Protein (BMP) توسط Noggin بر میزان تمایز سلول‌های عصبی از سلول‌های اپی‌تلیال آمنیونی بررسی شد. به همین منظور، سلول‌های اپی‌تلیال آمنیون انسانی از پرده آمنیون جداسازی و به مدت 5 روز در پتری دیش‌های باکتریال رشد داده شد، تا به هم بچسبند، سپس سلول‌های به هم چسبیده از هم جدا شده و به دیش‌های کشت سلول (Adherent Culture Dish) منتقل گردید و به مدت 7 روز در معرض Noggin و bFGF قرار گرفتند. در نیمی از محیط‌های کشت bFGF حذف و RA به آن‌ها اضافه شده و کشت‌ها به مدت 21 روز نگهداری شدند. برای مقایسه بین گروه‌ها از آزمون ANOVA استفاده شد (Tukey Post-Test) و تفاوت‌هایی که مقادیر کمتر از 05/0 داشتند، معنی‌دار تلقی گردید.

یافته‌ها: نتایج حاصل نشان داد که در همه محیط‌های کشت که به همراه Noggin بودند، سطوح بالاتری از β-tubulin III در مقایسه با محیط‌های کشت‌ فاقد آن بیان شد. ترکیب bFGF و RA بالاترین سطوح β-tubulin III را هم در کشت‌های حاوی Noggin و هم فاقد Noggin نشان داد. قطع (Withdrawal) bFGF نه تنها بروز β-tubulin III را افزایش نداد؛ بلکه حفظ آن باعث افزایش β-tubulin III گردید.

نتیجه‌گیری: سلول‌های اپی‌تلیال آمنیونی توانایی تمایز به سلول‌‌های عصبی را دارند و این توانایی تحت تأثیر فاکتور‌های Noggin ،bFGF ،RA قرار می‌گیرد.