مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: آنتی‌بیوتیک‌ها ازجمله مؤثرترین داروهایی هستند که برای درمان انسان به‌کار می‌روند. این مواد پس از مصرف به طرق مختلف وارد فاضلاب‌ها شده و به‌عنوان آلاینده‌های مهم زیستی در محیط‌های آبی و زراعی محسوب می‌شوند. فراهم‌بودن شرایط انتقال ژن مقاومت به آنتی‌بیوتیک در بین باکتری‌های فاضلاب، پسماند‌های حاصل از محیط‌های انسانی را به یکی از منابع مهم انتشار باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، تبدیل کرده است. با توجه به گسترش سویه‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک در بخش‌های درمانی استان قم، هدف از این مطالعه، بررسی فراوانی و الگوی مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ در بین باکتری‌های کلی‌فرم جداشده از سیستم تصفیه فاضلاب شهر قم در فصول مختلف سال بوده است.

روش بررسی: این مطالعه بر روی 120 نمونه از پساب تصفیه‌خانه شهری قم (بخش‌های ورودی و خروجی) انجام شد. بعد از نمونه‌گیری، انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه، جداسازی و شناسایی فنوتیپیک باکتری‌های موردنظر، الگوی مقاومت آنتی‌بیوتیکی؛ طبق استانداردهای CLSI انجام شد. فراوانی باکتری‌ها با روش بیشترین تعداد احتمالی( MPN) تعیین گردید.

یافته‌ها: در این مطالعه از مجموع 384 جدایه باکتری (جداشده در فصل‌های بهار،تابستان و زمستان)، اشرشیاکلی (50%)، سیتروباکتر (30%)، انتروباکتر (11%)، کلبسیلا (1%) و باکتری غیرکلی‌فرم (پروتئوس) 8% شناسایی شد. بیشترین مقاومت آنتی‌بیوتیکی مربوط به باکتری‌های سیتروباکتر و انتروباکتر (جداشده در فصل تابستان) نسبت به پنی‌سیلینG  با فراوانی 94% مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: با توجه به فراوانی بالای سویه‌های سیتروباکتر و انتروباکتر مقاوم به آنتی‌بیوتیک در تصفیه‌خانه فاضلاب شهری استان قم، به‌خصوص در فصل تابستان می‌توان این اکوسیستم را به‌عنوان یکی از منابع مهم گسترش سویه‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک گزارش کرد.