مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

چکیده زمینه و هدف: یکی از معضلات جوامع امروزی افزایش مصرف سیگار است و نیکوتین به‌عنوان یکی از مواد مهم سمی ‌موجود در سیگار، اثرات خطرناک و گاهی غیرقابل جبرانی بر روی بافت‌های مختلف بدن از جمله دستگاه تناسلی به جای می‌گذارد. در این مطالعه تأثیر نیکوتین بر روی هیستوموفومتری فولیکول‌های تخمدانی موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در این مطالعه سه گروه موش صحرایی ماده بالغ شامل گروه کنترل با دوز پایین نیکوتین (2/0 میلی‌گرم برکیلوگرم وزن بدن) و دوز بالای نیکوتین (4/0 میلی‌گرم برکیلوگرم وزن بدن) در نظر گرفته شدند. تزریق نیکوتین در گروه‌های آزمایشی به مدت 21 روز متوالی به‌صورت داخل صفاقی صورت گرفت. بعد از اتمام دوره، موش‌ها به‌وسیله دی‌اکسیدکربن آسان‌کشی شدند و تخمدان آنها بلافاصله خارج و در ماده تثبیت‌کننده قرار گرفت. مقاطع بافتی با قطر 7 میکرومتر از تخمدان‌ها تهیه شدند و پس از رنگ‌آمیزی با هماتوکسیلین – ائوزین به‌وسیله میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آنالیز واریانس یک‌طرفه وتست‌های مقایسه‌ای چندگانه توکی تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنی‌داری، 05/0>p در نظر گرفته شد. یافته‌ها: در گروه‌های آزمایشی تحت اثر با دوز پایین و دوز بالای نیکوتین، تعداد انواع فولیکول‌های تخمدانی به‌طورمعنی‌داری در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت. همچنین تعداد فولیکول‌های آترتیک در مراحل مختلف در گروه‌های آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل، افزایش قابل‌توجهی را نشان داد. نتیجه‌گیری: براساس نتایج این مطالعه، نیکوتین در یک الگوی وابسته به دوز موجب کاهش جمعیت فولیکول‌های تخمدانی سالم از یک‌سو، همچنین افزایش جمعیت فولیکول‌های آترتیک از طرف دیگر می‌شود که این موضوع نشان‌دهنده کاهش قدرت باروری حیوان تحت تأثیر نیکوتین است. کلید واژه‌ها: فولیکول تخمدان؛ نیکوتین؛ بافت‌شناسی؛ تخمدان.