مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: آردگندم به‌عنوان یک ذره آلی آلرژی‌زا، از مواجهه تنفسی گسترده‌ای در صنعت آرد و صنایع وابسته برخوردار است. تماس همزمان با گرد و غبار آرد و اسپورهای قارچ باعث ایجاد بیماری‌های عفونی، سرطان‌ها و اختلال در شاخص‌های عملکردی ریه می‌شود. این پژوهش با هدف سنجش غلظت ذرات قابل‌استنشاق آرد، تعیین نوع و تراکم اسپورهای قارچ در هوای تنفسی کارگران صنایع آرد شهرستان دامغان انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی - مقطعی، تعداد 42 نمونه محیطی بر روی فیلتر جمع‌آوری و به روش وزن‌سنجی تعیین مقدار گردید. با استفاده از پمپ ویژه، نمونه‌برداری از بیوآئروسول‌ها و محیط کشت سابرودکستروز اسپورهای قارچ صورت گرفت. با تجزیه و تحلیل میکروسکوپی، شناسایی و شمارش میکروارگانیسم‌ها برحسب کلونی برمترمکعب انجام شد.

یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار کل ذرات قابل‌استنشاق در هوای تنفسی کارگران در کارخانه تحت مطالعه، 69/1±57/6 میلی‌گرم برمترمکعب بود که بیش از حد مجاز مواجهه شغلی می‌باشد. دامنه تراکم اسپورهای قارچی در هوای تنفسی کارگران در بخش‌های مختلف تولیدی از 42 تا 310 کلنی برمترمکعب برآورد گردید. درصد گرد و غبار قابل‌استنشاق پراکنده در هوا نسبت به کل گرد و غبار تولیدشده در واحدهای الک ویبره،کیسه‌گیری و والس به ترتیب 83/67%، 32% و 2/62% به ‌دست آمد.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد تراکم ذرات قابل‌استنشاق در فرآیند آسیاب گندم بیش از حد مجاز بوده و تراکم اسپورهای قارچی در هوای تنفسی طبق استاندارد ACGIH، در سطح متوسط مواجهه شغلی قرار دارد. لذا انجام کنترل‌های مهندسی در فرآیند آسیاب آرد جهت کاهش میزان مواجهه کارگران، امری ضروری است.