مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: کمبود ید و اختلالات ناشی از آن، از سال­ها قبل مشکل عمده بهداشتی ـ تغذیه‌ای در ایران به شمارمی­آید. استان قم از مناطقی محسوب می­شود  که در مطالعات قبل از یدرسانی، دارای شیوع بالای گواتر آندمیک بوده است. در ایران برنامه کنترل و پیش­گیری از بروز این اختلالات، از جمله تولید و توزیع نمک یددار از سال 1368 به مرحله اجرا درآمد.  به منظور پایش برنامه کشوری مبارزه با کمبود ید در سال 1380 این بررسی در دانش‌آموزان 7 تا 10 ساله استان قم انجام شد.

روش بررسی: طـــی بـــررسی تـــوصیفـــی ـ مقطعـــی به ­روش نمونه‌گیری تصادفی، 1200 دانش‌آموز ( به تعداد مساوی دختر و پسر) انتخاب شدند. شیوع گواتر از طریق معاینه بالینی انجام و طبق تقسیم‌بندی سازمان جهانی بهداشت درجه‌بندی شد. نمونه ادرار از یک دهم نمونه‌ها اخذ و اندازه‌گیری ید ادرار به روش هضم انجام گردید.

یافته‌ها: درصـــد کلـــی گـــواتر در دانـــش‌آمـــوزان اســـتان 26 %، به ترتیب در دختران3/24 % ودر پسران  7/27 %  بود. میانه ید ادرار در جمعیت مورد مطالعه 2/15 میکروگرم در دسی‌لیتر بود. موارد ید ادرار در 7/71 % بیشتر از 10 میکروگرم در دسی‌لیتر، وسطح ید ادرار در 1/8 درصد موارد کمتر از 5 میکروگرم در دسی‌لیتر بود. هیچ مورد ید ادرار کمتر از 2 میکروگرم در دسی‌لیتر مشاهده نگردید. در شیوع گواتر و میزان ید ادرار بین دو جنس و نیز بین دانش‌آموزان شهر و روستا تفاوتی مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری : یافته‌های این بررسی نشان می‌هد که در مقایسه با بررسی کشوری سال 1375 درصد گواتر در دانش‌آموزان، کاهش معنا‌داری داشته و ید ادرار دانش‌آموزان استان قم هم­چنان در حد مطلوب سازمان جهانی بهداشت است. بنابراین، استان قم در زمره مناطق «عاری از کمبود ید » محسوب می‌شود.