مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه وهدف مشکلات پا یکی از مهم‌ترین علل مرگ و میر و از کارافتادگی در بیماران دیابتی است. با توجه به هزینه‌هایی که پای دیابتی به سیستم‌های بهداشتی وارد می‌نماید، به منظورر شناسایی زودرس افراد در معرض خطر ابتلا به زخم پای دیابتی، این مطالعه با هدف تعیین عوامل خطرساز زخم پای دیابتی در بیماران مراجعه‌کننده به کلینیک دیابت مرکز آموزشی - درمانی کامکار شهر قم، سال 1385 انجام گرفت. روش بررسی در این مطالعه توصیفی 140 بیمار دیابتی مراجعه‌کننده به کلینیک دیابت بیمارستان کامکار شهر قم مورد مطالعه قرار گرفتند. معاینه پای بیماران بر اساس روش پیشنهادی گروه بین‌المللی مطالعه‌کننده پای دیابتی (IWGDF) انجام شد. این معاینات شامل معاینه ظاهری، معاینه نورولوژیک و معاینه عروقی اندام تحتانی بود. برای طبقه‌بندی بیماران در معرض خطر ابتلا به زخم پا از سیستم طبقه‌بندی IWGDF استفاده شد. برطبق این طبقه‌بندی بیماران به چهار گروه تقسیم شدند. برای مقایسه یافته‌های بین گروه‌ها از آزمون ANOVA استفاده گردید. 05/0P< معنی‌دار تلقی شد. یافته‌ها میانگین سنی بیماران 2/11± 4/52 سال و 1/67% از بیماران زن، 1/37% بی‌سواد و 10% سیگاری فعال بودند. میانگین مدت ابتلا به دیابت 9/8 سال بود. میانگین نمایه توده بدنی 4/4 ± 4/29 وHbA1C 9/1 ± 3/9% بود. 6/36% و 7/17% از بیماران به ترتیب دارای رتینوپاتی و نفروپاتی بودند. 95% از بیماران روش صحیح کوتاه کردن ناخن‌ها را نمی‌دانستند. 5/95% از بیماران کفش نامناسب داشتند. هیچ‌یک از بیماران تاکنون آموزش خاصی در مورد مراقبت از پا دریافت نکرده بودند. 3/14% سابقه زخم قبلی پا داشتند. معاینه با منوفیلامان، رفلکس آشیل و معاینه با دیاپازون به ترتیب در 6/28% و 5/52% و 1/32% از بیماران مختل بود. در 3/37% از بیماران نبض‌های اندام تحتانی کاهش یافته یا لمس نمی‌شد. بر طبق طبقه‌بندی (IWGDF) 70% از بیماران در گروه‌های با خطر بالاتر از نظر ابتلا به زخم پای دیابتی قرار گرفتند. در گروه‌های با خطر بالاتر از نظر ابتلا به زخم پای دیابتی سن، مدت ابتلا به دیابت و تعداد افراد بی‌سواد با اختلاف معنی‌داری بیشتر بود (مقدار Pبه ترتیب 03/0، 001/0 و 02/0). نتیجه‌گیری نتایج این مطالعه بر اهمیت شناسایی زودهنگام مشکلات پا در بیماران دیابتی و نیاز به بکارگیری راهکارهای پیشگیری‌کننده به خصوص آموزش بیماران، در جهت کاهش هزینه‌های مربوط به مشکلات پا در این افراد، و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها تأکید دارد.