مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: شب‌کاری اثرات زیانباری بر سلامتی، بهره‌وری و ایمنی شغلی کارگران دارد. کارگران شب‌کار از خواب‌آلودگی، کاهش کارایی و اختلال خواب به دلیل عدم سازگاری ریتم سیرکادین با شب‌کاری شکایت دارند. این تحقیق با هدف تعیین میزان و روند خواب‌آلودگی در کارگران شب‌کار یک صنعت گرم و همبستگی آن با دمای دهانی صورت گرفت.

روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی - مقطعی روی 80 نفر از کارکنان شب‌کار در مواجهه با گرما انجام شد. میزان خواب‌آلودگی افراد توسط پرسشنامه استنفورد((StanfordSleepiness Scale به‌همراه دمای دهانی در ساعت‌های مختلف 22-4 در دو شب متوالی سنجیده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به کمک آزمون‌های آماری تی مستقل و زوجی، آنالیز واریانس یک‌طرفه و آنالیز واریانس با اندازه‌گیری‌های تکراری و ضریب همبستگی پیرسون صورت گرفت. سطح معنی‌داری، 05/0p< در نظر گرفته شد.

یافته‌ها:در این مطالعه یک روند خطی افزایشی در طول زمان برای شاخص خواب‌آلودگی مشاهده گردید (001/0p<) و میانگین دمای دهانی کارگران از ساعت 23 - 1 روند افزایشی و پس از آن روند کاهشی داشت (001/0p<). همچنین میانگین شاخص خواب‌آلودگی در ساعات اندازه‌گیری در شب دوم کمتر از شب اول بود (001/0p<)، اما میانگین دمای دهانی در شب دوم منطبق با نتایج به دست‌آمده از شب اول برآورد شد. با افزایش دمای دهانی در کارگران، شاخص خواب‌آلودگی در آنان، به‌طور معنی‌داری کاهش یافت (03/0p=، 24/0r=-).

نتیجه‌گیری: طبق نتایج این مطالعه، دمای دهانی با خواب‌آلودگی بعد از گذشت چند ساعت مواجه‌شدن با گرما، دارای همبستگی معکوس است. در این مطالعه علائم خواب‌آلودگی به‌صورت ذهنی و براساس بیان خود فرد ثبت گردید، لذا پیشنهاد می‌شود در آینده آزمایشهای پاراکلینیکی همچون هورمونی مورد توجه قرار گیرد.