مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: ناحیه‌ی Bulge فولیکول مو به دلیل دسترسی آسان به سلول‌های بنیادی چند استعدادی (Multipotent) اهمیت ویژه‌ای دارد، و بیان‌کننده‌ی مارکر نستین (پروتئین مربوط به سلول‌های بنیادی عصبی) می‌باشد. سلول‌های بنیادی در این ناحیه با قدرت و توانایی بالا قادر به تمایز به انواعی از سلول‌های عصبی هستند. Silibinin نیز به عنوان ماده‌ی مؤثره‌ی گیاه خار مریم (Silybummarininum) دارای خصوصیات آنتی‌اکسیدانی، نوروتروفیکی و حفاظت‌کننده‌ی سلول‌های عصبی است. هدف از این مطالعه، بررسی افزایش تعداد سلول‌های نورونی تمایزیافته از سلول‌های بنیادی فولیکول مو در اثر مجاورت با Silibinin می‌باشد. روش بررسی: ابتدا ناحیه‌ی Bulge فولیکول موی سبیل (Vibrissa) موش صحرایی به وسیله‌ی پنس جراحی جدا گردید و سپس سلول‌های جدا شده به مدت یک هفته در مجاورت محیط DMEM/F12 و فاکتور رشد اپیدرمی (EGF) کشت داده شدند. در ادامه سلول‌ها را در پلیت‌های محتوی فاکتورهای نوروتروفین (Neurotrophin-3) و Silibinin با غلظت‌های (05/0، 1/0، 4/0، 5/0، 7/0میکروگرم بر میلی‌لیتر) به مدت 2 هفته قرار داده، و مقایسه آن‌ها با یکدیگر صورت گرفت. سلول‌های پیش‌ساز عصبی در ناحیه‌ی Bulge و سلول‌های بنیادی تمایزیافته به نورون‌ها به ترتیب با استفاده از آنتی‌بادی نستین (Nestin) و آنتی‌بادی بتا تری توبولین (β III Tubulin) با تکنیک ایمونوسیتوشیمی بررسی شدند، مقایسه‌ی یافته‌ها با استفاده از آزمون تی انجام گردید، و 05/0P< سطح معنی‌دار اختلاف‌ها تلقی شد. یافته‌ها: در این پژوهش مارکر نستین در ناحیه‌ی Bulge طی هفته‌ی اول به وضوح بیان شد، و پس از مدت 2 هفته هم‌زمان با روند تمایز سلول‌های بنیادی به سلول‌های عصبی نورون، بیان آنتی‌بادی بتا تری توبولین در سلول‌های عصبی مشاهده گردید. Silibinin در غلظت 1 میکروگرم بر میلی‌لیتر بر روی سلول‌های بنیادی کاملاً اثر سمی داشت و رشد سلول‌ها را در همان هفته‌ی اول متوقف نمود. حداکثر تمایز در غلظت 5/0 میکروگرم بر میلی‌لیتر به طور معنی‌دار مشاهده گردید (05/0P<). اثرات افزایش در روند تمایز با افزایش مقدارSilibinin  کاهش ‌یافت. در غلظت‌های مختلف Silibinin همراه نوروتروفین 3(NT3) ، افزایش روند تمایز در سلول‌های بنیادی دیده شد. نتیجه‌گیری : با توجه به یافته‌های این تحقیق، Silibinin در غلظت‌های 1 میکروگرم بر میلی‌لیتر و بالاتر از آن اثری کاملاً سمی بر روند رشد و تمایز سلول‌های بنیادی فولیکول دارد، و در غلظت‌های کمتر از 1/0 میکروگرم بر میلی‌لیتر، اثر معنی‌داری در تکثیر و تمایز سلول‌های بنیادی ایجاد نمی‌کند، در صورتی‌که Silibinin در غلظت 5/0 میکروگرم بر میلی‌لیتر می‌تواند اثر معنی‌داری بر روند تمایز سلول‌های بنیادی فولیکول مو به نورون‌ها داشته باشد، که نشان‌دهنده‌ی نقش نوروتروفیک این دارو است.