مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: طی سال‌های اخیر استفاده از مخدرها جهت ایجاد بی‌حسی نخاعی، توجه زیادی را به خود معطوف کرده است. اثرات ضد درد مخدرها ممکن است به دلیل تأثیر مستقیم بر گیرندهای نخاعی باشد. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر آلفنتانیل بر کیفیت بی‌دردی حین عمل جراحی سزارین و پس از آن در بی‌حسی نخاعی و عوارض آن صورت گرفت.روش بررسی: در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور 60 زن سالم خواستار عمل سزارین غیراورژانسی به روش بی‌حسی نخاعی، با حاملگی یک قلو (حاملگی دوم یا سوم)، در کلاس 1 و 2 ASA و سن حاملگی بیشتر از 37 هفته، انتخاب و به‌طور تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. به گروه شاهد 5/2 میلی‌لیتر (5/12 میلی‌گرم) بوپی‌واکائین‌ هیپرباریک 5/0% به همراه 5/0 میلی‌لیتر نرمال‌سالین و به گروه آزمون به جای نرمال‌سالین 5/0 میلی‌لیتر (250 میکروگرم) آلفنتانیل به‌صورت داخل نخاعی تزریق شد. قبل از انجام بی‌حسی یک‌مرتبه، و تا 30 دقیقه پس از انجام بی‌حسی هر 10 دقیقه، و در طول یک ساعت بعد هر 15 دقیقه، و سپس هر 30 دقیقه تا شروع درد، فشار خون شریانی، تعداد ضربان قلب، تنفس و میزان اشباع اکسیژن خون شریانی اندازه‌گیری ‌شد. کیفیت بی‌دردی حین جراحی، زمان بی‌دردی کامل و بی‌دردی مؤثر در تمام بیماران ارزیابی گردید. بروز عوارض احتمالی مانند تهوع، استفراغ، لرز و خارش در هر دو گروه بررسی شد. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از تست‌های آماری تی، من‌ویتنی، مربع کای (یا دقیق فیشر) وآنالیز واریانس مشاهدات تکرار شده، تجزیه و تحلیل شد و 05/0p< سطح معنی‌داری اختلاف‌ها قرار داده شد. یافته‌ها: 90% بیماران در گروه آلفنتانیل در مقابل 7/16% گروه سالین بی‌دردی عالی حین جراحی داشتند (001/0p<). زمان بی‌دردی کامل در گروه آلفنتانیل 8/41±178 دقیقه در مقایسه با گروه سالین 9/28±97 دقیقه بیشتر طول کشید (01/0p<) و طول مدت بی‌دردی مؤثر در گروه آلفنتانیل (9/40±223 دقیقه) به‌طور قابل ملاحظه‌ای از گروه سالین (32±2/130 دقیقه) بیشتر بود (01/0p<). بین متغیرهای همودینامیک بین دو گروه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت (05/0p>). تهوع در گروه آلفنتانیل کمتر از گروه سالین (50% در مقابل 80%) بود (05/0p<). شایع‌ترین عارضه در گروه آلفنتانیل خارش بود (7/76%)، و بروز استفراغ و لرز و همچنین آپگار نوزادان در دو گروه اختلاف آماری معنی‌داری نداشت (05/0p>).نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، افزودن 250 میکروگرم آلفنتانیل به 5/12 میلی‌گرم بوپی واکائین هیپرباریک 5/0% می‌تواند کیفیت بی‌دردی حین جراحی و طول مدت بی‌دردی پس از جراحی را در بیماران تحت جراحی سزارین بدون افزایش عوارض، بیشتر کند، لذا پیشنهاد می‌گردد در عمل‌های سزارین حهت دستیابی به کیفیت بی‌دردی بهتر، از آلفنتانیل با دوز کم استفاده شود.