مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: سرب فلزی است که بیشترین اثر منفی را بر نوزاد و جنین در حال رشد دارد، همچنین این فلز در تمام افراد، آثار بیوشیمیایی منفی از جمله اثرات مخرب بر روی کلیه‌ها، دستگاه گوارش، روده، مفاصل و سیستم تناسلی داشته و موجب وارد آمدن آسیب حاد یا مزمن به سیستم عصبی می‌گردد. این پژوهش با هدف غربال‌سازی بیوجاذب‌های باکتریایی با توانایی بالا برای جذب سرب از میان میکروارگانیسم‌های دیگر صورت گرفت.

روش بررسی: در پژوهش حاضر، ابتدا با استفاده از محیط کشت حاوی غلظت معینی از نیترات سرب (II)، جدایه‌های باکتریایی مقاوم از 3 نمونه پساب جمع‌آوری‌شده در 2 شهر قم و قزوین، به دست آمد. سپس حداقل غلظت مهارکننده رشد جدایه‌های مذکور به کمک روش رقت‌سازی در آگار تعیین گردید. جهت شناسایی جدایه‌های قادر به جذب فلز سرب، از روش Pümpel و همکارانش (سال 1995) استفاده شد. در مرحله بعد ظرفیت بیوجذب سرب هرکدام از جدایه‌های با قابلیت جذب فلز، به‌وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی بررسی گردید. در نهایت پس از انتخاب و شناسایی 2 جدایه مؤثر در حذف آلاینده سرب، بهینه‌سازی شرایط جذب در طی چند مرحله انجام شد.

یافته‌ها: از میان 29 جدایه باکتریایی به دست آمده، 15 جدایه مقاوم به سرب با mM7MIC≥ برای بررسی جذب سرب انتخاب شدند که به برگزیده شدن جدایه‌های Q-III و P-II به ترتیب با میزان جذبی برابر با mg g^-1dw8/162 و mg g^-1dw6/125، تحت شرایط آزمایشگاهی معینی منتج گردید. از سوی دیگر، بالاترین میزان جذب سرب توسط جدایه Q-III در شرایط بهینه‌ای مدت زمان 2 ساعت، 5=pH و میزان زیست توده مرطوب g5/0 و برای جدایه P-II در مدت زمان 2 ساعت، 5/5=pH و میزان زیست توده مرطوب g4/0 مشاهده شد.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد جدایه‌های باکتریایی Bacillus sp. Q-III و Pseudomonas sp. P-II، به‌عنوان بیوجاذب‌های مناسب در جهت حذف آلاینده سرب مطرح می‌‌باشند.