مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: طب گیاهی به‌عنوان یکی از روش‌های طب مکمل، از دیرباز مورد استفاده جوامع مختلف بوده است. مطالعات دو دهه اخیر حکایت از افزایش رو به رشد استفاده از گیاهان دارویی در دنیا دارد که گاهی بدون مشورت با پزشکان و بدون آگاهی از عوارض آن صورت می‌گیرد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت مصرف گیاهان دارویی در شهر قم و عوامل همراه آن صورت گرفت.

روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-  مقطعی بر روی 372 نفر از مردم شهر قم در سال 1390 و با روش نمونه‌گیری آسان انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ای که روایی و پایایی آن به تأیید رسیده بود، جمع‌آوری شد. داده‌ها با استفاده از جداول فراوانی و آزمون کای‌دو، من‌ویتنی و فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سطح معنی‌داری 05/0>p در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: در این بررسی 48/35% نمونه‌های مورد پژوهش جهت درمان و 55/11% جهت پیشگیری؛ از گیاهان دارویی استفاده کرده‌ بودند. بیشترین موارد مصرف به ترتیب شامل دل‌درد (4/48%)، سرماخوردگی (2/42%) و گلودرد (8/35%) و بیشترین گیاهان مورد استفاده به ترتیب نعناع (3/72%)، خاکشیر (1/65%) و دارچین (9/62%) بود. از دیدگاه افراد، مهم‌ترین دلیل استفاده از گیاهان دارویی، عوارض کمتر (1/51%) و نتیجه بهتر (9/39%) نسبت به طب شیمیایی بود. از بین متغیرهای مورد بررسی، تنها بین جنسیت و میزان مصرف گیاهان دارویی، ارتباط آماری معنی‌داری مشاهده شد (01/0=p).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، بیشترین دلیل مصرف گیاهان دارویی، عوارض کمتر آن نسبت به طب شیمیایی بوده است. بنابراین، لزوم اطلاع‌رسانی صحیح در سطح جامعه نسبت به عوارض و تداخلات احتمالی آنها ضروری به‌نظر می‌رسد.