مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: نانو ذرات نقره با اثرات شگرف ضد میکروبی و مصرف روزافزون در صنایع، پرکاربردترین نانوذرات می‌باشند و این امر ضرورت بررسی در مورد سلامت استفاده از آنها را افزایش داده است. در این مطالعه اثر زمان و دوز مصرف خوراکی این ذرات بر رت‌های نژاد ویستار بررسی گردید.

روش بررسی: تعداد 36 رت یک‌ماهه نژاد ویستار در قالب 6 گروه 6 تایی (یک شاهد و 5 آزمون) دسته‌بندی شدند، و محلول‌های نانونقره (Nanocid L 2000) در غلظتهای 5، 20، 35، 65 و ppm95 را به‌ جای آب آشامیدنی مصرف کردند. پس از 3 و 6 ماه از هر گروه، 3 حیوان به‌طور تصادفی انتخاب و اندازه‌گیری پارامترهای هورمونی با کیت‌های انسانی(شرکت پارس آزمون) و شمارش سلول‌های خونی به‌وسیله دستگاه اتوماتیک H1 صورت گرفت. به‌‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه و تست توکی با سطح معنی‌داری 05/0 استفاده شد.

یافته‌ها: در این مطالعه کاهش معنی‌دار و وابسته به دوز گلبول‌های سفید خون مشاهده گردید، ولی تعداد گلبول‌های قرمز خون و سطح هموگلوبین و هماتوکریت تغییر معنی‌داری نداشت. سطح T4 و کورتیزول خون به‌صورت وابسته به دوز و معنی‌دار کاهش و تستوسترون افزایش نشان داد. همچنین اندیس جذب آب حیوانات نیز به موازات افزایش دوز محلول مصرفی، افزایش معنی‌داری داشت. از طرفی، اجسام کتونی‌ تنها در ادرار حیوانات ماده با دریافت دوزهای بالا مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون، نشان‌دهنده آپوپتوز سلولی از مسیرهای مختلف و کاهش سطح ایمنی حیوانات می‌باشد. از طرفی، عدم تغییر پارامترهای شاخص عملکرد مغز استخوان بیانگر عدم تأثیر تخریبی این ذرات بر عملکرد مغز قرمز استخوان است. کم‌کاری غدد آدرنال و تیروئید و پرکاری غده جنسی مردانه نیز از عوارض مصرف این ذرات می‌باشد. همچنین افزایش اندیس جذب آب و حجم ادرار به‌علت افزایش فشار اسمزی خون و یا آسیب به کلیه‌ها از دیگر عوارض حاصله است.