مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: دیالیز به‌عنوان یک روش درمانی در بیماران نارسایی کلیه، فرآیندی استرس‌زا است. این روش مشکلات روان‌شناختی و اجتماعی متعددی را در پی دارد، که می‌تواند زمینه‌ساز بروز اختلالات روانی در این بیماران باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر گروه‌‌درمانی شناختی- رفتاری بر اضطراب و افسردگی بیماران همودیالیزی در شهرستان کاشان صورت گرفت.

روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی، شرکت‌کنندگان با رده سنی 45-18 سال، در دو گروه کنترل و آزمون قرار گرفتند. از پرسشنامه اضطراب و افسردگی بک (Beck) به‌عنوان ابزار اندازه‌گیری علائم روان‌شناختی در پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد، و گروه‌درمانی شناختی- رفتاری به‌عنوان مداخله در 12 هفته انجام گردید. اطلاعات با استفاده از آزمون‌های کای اسکوئر و تی تست تجزیه وتحلیل شدند. سطح معنی‌داری اختلاف‌ها 05/0p< در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: در این مطالعه اختلاف دو گروه تجربی و شاهد از نظر مشخصات فردی به لحاظ آماری معنی‌دار نبود. قبل از مداخله، میانگین نمره اضطراب گروه تجربی 87/5±72/25 و گروه شاهد 56/7±22/25 و میانگین نمره افسردگی دو گروه به ترتیب 97/14±44/35 و 2/9±11/33 بود. اختلاف دو گروه در نمره اضطراب و افسردگی قبل از مداخله معنی‌دار نبود. بعد از مداخله، میانگین نمره اضطراب گروه تجربی 23/6±94/15 و گروه شاهد 04/10±05/28 (001/0p<)، میانگین نمره افسردگی گروه تجربی 32/13±27/22 و گروه شاهد 46/9±94/33 (01/0p<) بود.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد گروه‌درمانی شناختی- رفتاری به میزان قابل‌توجهی موجب کاهش اضطراب و افسردگی در بیماران دیالیزی می‌شود. بنابراین پیشنهاد می‌گردد علاوه بر تجویز داروها، مداخلات روان‌شناختی نیز برای این بیماران انجام شود.