مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: در مطالعات قبلی نشان داده شده است که تجویز پیش از عمل گاباپنتین و دکسترومتورفان موجب کاهش درد پس از عمل می‌‌گردد، اما تاکنون اثر این دو دارو با یکدیگر مورد مقایسه قرار نگرفته است. هدف از انجام این مطالعه مقایسه اثرات گاباپنتین و دکسترومتورفان بر میزان درد بعد از عمل پروستاتکتومی باز می‌باشد. 

روش بررسی: در یک کارآزمایی بالینی تصادفی، 80 مرد بزرگسال با ASA کلاس I و II و III که کاندید عمل جراحی پروستاتکتومی باز در اتاق عمل اورولوژی تحت بی‌حسی- نخاعی در مرکز آموزشی درمانی شهید هاشمی‌نژاد بودند؛ وارد شدند و به صورت تصادفی در دو گروه گاباپنتین (40 نفر) و دکسترومتورفان (40 نفر) قرار گرفتند. در گروه دکسترومتورفان، 60 میلی‌گرم از شربت دکسترومتورفان و در گروه گاباپنتین، 300 میلی‌گرم شربت گاباپنتین، 2 ساعت قبل از عمل تجویز ‌شد. در حین عمل حداکثر ارتفاع بلوک در 5، 10 و 15 دقیقه پس از برقراری بی‌حسی- نخاعی و در دوران پس از عمل شدت درد در ساعات 1، 2، 12 و 24 پس از عمل توسط روش (Visual Analogue Pain Scale) VAS، دوز مخدر تجویز شده و فاصله تا تجویز مخدر تعیین ‌گردید. یافته با استفاده از آزمون‌های تی و مربع کای ( یا دقیق فیشر) تجزیه و تحلیل شد و 05/0P< سطح معنی‌داری اختلاف‌ها تلقی گردید. 

یافته‌ها: در حالی‌که شدت درد در تمامی زمان‌های اندازه‌گیری شده، بین دو گروه قابل مقایسه بودند؛ اما شدت درد در 2 ساعت پس از عمل در گروه گاباپنتین به میزان معنی‌داری از گروه دکسترومتورفان پایین‌تر بود (51/1±70/2 در برابر 77/1±74/3 ،006/0P=). هم‌چنین در فاصله زمانی تا درخواست اولین دوز مخدر، بین دو گروه دکسترومتورفان و گاباپنتین اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد، اما دوز کلی مخدر تجویز شده در دوران پس از عمل در گروه گاباپنتین کمتر بود (32 میلی‌گرم 39±45.00 در برابر 12، 32±45، 64، 018/0P=). ارتفاع بلوک نیز بین دو گروه اختلاف معنی‌داری نداشت.

نتیجه‌گیری: تجویز 300 میلی‌گرم از شربت گاباپنتین به صورت خوراکی پیش از عمل، در بیمارانی که تحت پروستاتکتومی باز با بی‌حسی- نخاعی قرار می‌گیرند، موجب کاهش بیشتری در درد و مصرف مخدر در دوران پس از عمل نسبت به 60 میلی‌گرم دکسترومتورفان می‌شود؛ این در حالی است که سطح بی‌حسی و فاصله تا تجویز داروی مخدر بین داروهای فوق اختلاف معنی‌داری ندارد.