مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: یکی از منابع تولید زباله‌های شهری، زباله‌های تولیدی توسط مراکز بهداشتی- درمانی (بیمارستانی) از جمله آزمایشگاه‌های تشخیص طبی است. به‌نظر می‌رسد زباله‌های تولیدی در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی به جهت وجود مواد عفونی و بیماری‌زا، یکی از مشکلات زیست محیطی بوده که اهمیت بسیاری دارد. این بررسی با هدف آنالیز کمّی- کیفی و نحوه مدیریت زباله‌های تولیدی در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی شهر رشت در سال 1388 انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، از 19 آزمایشگاه تشخیص طبی شهر رشت پس از تکمیل پرسشنامه و مصاحبه با مدیران آزمایشگاه‌ها، 3 نمونه در 3 روز کاری متوالی (روزهای دوشنبه، سه‌شنبه، چهارشنبه هر هفته) تهیه گردید. در ادامه، نمونه‌ها به‌صورت دستی جداسازی شده، و بعد از تفکیک به 46 جزء متفاوت، با استفاده از ترازو توزین شدند. سپس اجزای توزین‌شده براساس ویژگی و پتانسیل خطرزایی دسته‌بندی شدند.

یافته‌ها: میزان کل زباله سالیانه تولیدی در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی شهر رشت kg143/25785 می‌باشد. در این بررسی، سهم تولید زباله‌های معمولی (شبه‌خانگی) به‌خصوص عفونی، شیمیایی و دارویی و رادیواکتیویته به ترتیب برابر با 16/1%، 34/95%، 42/1%، 8/2% گزارش شد. بیشترین و کمترین میزان تولید زباله عفونی مربوط به مواد پلاستیکی با 37/48% و چوب با 43/0% بود. در این تحقیق میزان اشیا نوک‌تیز و برنده 52/10% به دست آمد. همچنین 84% مدیران آزمایشگاه‌ها از بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها در مورد روش‌های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی آگاهی کافی نداشتند.

نتیجه‌گیری: در خصوص مدیریت تولید زباله‌ها در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی پیشنهاد می‌شود که در مورد نحوه تفکیک، جمع‌آوری، بی‌خطرسازی و دفع نهایی؛ آموزش‌های لازم به مسئولین و کارکنان مربوطه داده شود و در ضمن مطابق با دستورالعمل‌ها و ضوابط تعیین‌شده اقدام لازم صورت گیرد.