مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: الگوی مقاومت دارویی و انتشار جهانی مایکوباکتریوم‌های آتیپیک (NTM و Non- Tuberculosis Mycobacterium)، نقش و اهمیت مطالعات اپیدمیولوژیکی این دسته را بیشتر کرده است. یکی از روش‌های انگشت‌نگاری ژنتیکی که بدین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش توالی‌های تکراری پشت سرهم VNTR)و (Variable Number Tandem Repeat نام دارد. در این مطالعه الگوی ژنتیکی مایکوباکتریوم‌های آتیپیک با استفاده از روش VNTR به‌منظور مطالعات اپیدمیولوژیکی این دسته بررسی گردید. روش بررسی: 48 نمونه ریوی و خارج ریوی جداشده از بیماران با علایم سل ریوی که با استفاده از تست‌های افتراقی (شامل احیای نیترات، آزمایش فعالیت کاتالاز، آزمایش نیاسین، سرعت رشد و تولید پیگمان) و روش PCR-RFLP به‌عنوان مایکوباکتریوم‌های غیرتوبرکلوزیس شناسایی شده بودند، انتخاب و با استفاده از 7 لوکوس ژنتیکی شامل: ETR-F ، ETR-B, ETR-C, ETR-D, ETR-E, MPTR-A, ETR-A, از نظر الگوی VNTR بررسی شدند. لازم به ذکر است که روش VNTR علاوه بر نمونه‌های کلینیکی به‌طور همزمان بر روی سویه‌های استاندارد مایکوباکتریوم‌های آتیپیک نیز انجام شد. یافته‌ها: نتایج به دست آمده از روش VNTR نشان داد 7 لوکوس مورد بررسی در هیچ‌کدام از سوش‌های استاندارد مایکوباکتریوم‌های آتیپیک دارای پلی‌مورفیسم نبودند؛ در حالی‌که برخی از این توالی‌های تکراری پشت سرهم در 42 نمونه از مایکوباکتریوم‌های غیرتوبرکلوزیس جداشده از بیماران، پلی‌مورفیک بودند. در 6 نمونه باقیمانده محصول PCR (برای هیچ‌کدام از لوکوس‌ها) مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: با وجود کارآمد بودن لوکوس‌های ژنی نام برده برای مطالعات اپیدمیولوژیکی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس، این لوکوس‌ها در مایکوباکتریوم‌های غیرتوبرکلوزیس پلی‌مورفیک نبوده و قادر به تعیین تنوع ژنتیکی و در پی آن مطالعات اپیدمیولوژیکی این دسته نمی‌باشند. لذا بررسی لوکوس‌های دیگر با استفاده از روش VNTR ضروری به‌نظر می‌رسد.