دوره 16، شماره 9 - ( آذر 1401 )
جلد 16 شماره 9 صفحات 743-734 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 140103171738
Ethics code: IR.UMSHA.REC.1401.033
Clinical trials code: IRCT20220410054482N1
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Imani B, Amirzargar M A, Bahadori H, Khazaie S. Effect of Surgery in the Steep Trendelenburg Position on Blood Pressure Stability of the Elderly Candidate for Open Radical Prostatectomy: A Randomized Controlled Clinical Trial. Qom Univ Med Sci J 2022; 16 (9) :734-743
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3586-fa.html
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3586-fa.html
ایمنی بهزاد، امیرزرگر محمدعلی، بهادری حانیه، خزایی سلمان. تأثیر پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون سالمندان کاندیدای عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز: یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل‌شده. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1401; 16 (9) :734-743
بهزاد ایمنی1 
، محمدعلی امیرزرگر2 ، حانیه بهادری* 3، سلمان خزایی4
، محمدعلی امیرزرگر2 ، حانیه بهادری* 3، سلمان خزایی4
1- گروه اتاق عمل، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی همدان، همدان، ایران
2- مرکز تحقیقات اورولوژی و نفرولوژی، دانشگاه علوم‌پزشکی همدان، همدان، ایران.
3- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم‌پزشکی همدان، همدان، ایران. ،haniyehbahadori75@gmail.com
4- گروه اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم‌پزشکی همدان، همدان، ایران.
2- مرکز تحقیقات اورولوژی و نفرولوژی، دانشگاه علوم‌پزشکی همدان، همدان، ایران.
3- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم‌پزشکی همدان، همدان، ایران. ،
4- گروه اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم‌پزشکی همدان، همدان، ایران.
واژه‌های کلیدی: شیب سرپایین، مراقبت هنگام جراحی، فشار خون، پروستاتکتومی
متن کامل [PDF 3487 kb]
(326 دریافت)
| چکیده (HTML) (1187 مشاهده)
متن کامل: (286 مشاهده)
مقدمه
سرطان پروستات به‌عنوان دومین سرطان رایج و پنجمین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان جهان شناخته شده و آمار آن همچنان رو به افزایش است [1]. در ایالات متحده در سال 2014 تقریباً 233 هزار مورد جدید از سرطان پروستات تشخیص داده شده است. همچنین 27 درصد از کل سرطان‌های مردان و عامل 10 درصد (29480) از کل مرگ‌های ناشی از سرطان در مردان برآورد شده است [2]. رادیکال پروستاتکتومی، درمانی استاندارد برای سرطان پروستات موضعی است که بیشتر در سالمندان انجام می‌شود [3]. اندیکاسیون اصلی پروستاتکتومی رادیکال سرطان پروستات موضعی با ریسک پایین و متوسط و امید به زندگی بیشتر از 10 سال است [4].
پروستاتکتومی رتروپوبیک می‌تواند تحت ۲ پوزیشن سوپاین و شیب سرپایین برای بیماران کاندیدای عمل جراحی انجام شود [5]. پوزیشن شیب سرپایین اهداف مختلفی مانند درمان آمبولی هوایی وریدی یا تسهیل جراحی روده در بیماران چاق دارد و زاویه اعمال‌شده آن معمولاً از 30 درجه تجاوز نمی‌کند [6، 7]. امروزه مطالعات بالینی شواهد و یافته‌های کافی مبنی بر اثرات مفید این روش بر بیماران کاندیدای عمل جراحی ارائه نکرده‌اند [8]، در حالی که می‌توان برای انجام پروستاتکتومی از یک پوزیشن شیب سرپایین استفاده کرد که هنگام عمل ادامه یابد و فشار خون بیمار را ثابت نگه دارد [9-11]. وقتی فشار خون شریانی کاهش می‌یابد، جریان خون به ارگان یا به‌طورکلی به بدن، برای خون‌رسانی کافی ارگان‌ها به‌ویژه مغز، کافی نخواهد بود [9، 12]؛ بنابراین پایش و ثبات فشار خون پیرامون عمل جراحی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است [13]. نتایج مطالعه لاسکو و همکاران نشان داد پارامترهای قلبی، ازجمله فشار خون زیاد تحت تأثیر انجام پوزیشن شیب سرپایین قرار نمی‌گیرند [14]. همچنین نتایج مطالعه کالمار و همکاران نشان داد پوزیشن شیب سرپایین فشار پرفیوژن مغزی را به خطر نمی‌اندازد [15].
باتوجه‌به اهمیت ثبات فشار خون و حفظ فشار پرفیوژن مغزی در بیهوشی سالمندان [16] و نتایج مطالعات درباره تأثیرات پوزیشن شیب سرپایین بر فشار خون، بر آن شدیم تا مطالعه‌ای با هدف مقایسه تأثیر پوزیشن شیب سرپایین با سوپاین بر فشار خون بیماران تحت عمل جراحی پروستاتکتومی رادیکال انجام دهیم.
روش بررسی
مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل‌شده است که در سال 1401 انجام شد. جامعه آماری در این مطالعه، تمام بیماران کاندیدای عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی بستری در بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم‌پزشکی همدان بود. حجم نمونه پژوهش شامل 60 سالمند واجد شرایط بود. حجم نمونه باتوجه‌به میانگین و انحراف‌معیار فشار خون بیماران کاندیدای عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی در مطالعه زورکو و همکاران [17] باتوجه‌به فرمول مقایسه میانگین‌ها، 05/0=α، 1/0=β، 68=µ1، 75=µ2، 8=S1 و 8=S2 در هر گروه 30 نفر محاسبه شد.
معیارهای ورود به مطالعه عبارت بود از: تمایل داشتن به شرکت در مطالعه و دارا بودن وضعیت فیزیکی ریسک بیهوشی ۱ و ۲. معیار خروج از مطالعه عبارت بود از: قرار گرفتن بیمار در شرایط بحرانی نظیر برادی‌کاردی و هایپوتانسیون شدید.
پس از دریافت تأییدیه کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی همدان و کد مرکز کارآزمایی بالینی ایران، نمونه‌گیری با رعایت ملاحظات اخلاقی بیانیه هلسینکی انجام شد [18]. بدین منظور رضایت آگاهانه از بیماران واجد شرایط دریافت شد و توضیحات لازم درباره اهمیت و هدف از انجام مطالعه به آن‌ها داده شد. ابتدا پرسش‌نامه مشخصات فردی و بالینی (شامل سن، شاخص توده بدنی، ریسک بیهوشی، سابقه فشار خون و دیابت) برای هر بیمار توسط همکار پژوهشی تکمیل شد. سپس واحدهای پژوهش به‌شیوه نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و با استفاده از بلوکه‌بندی به ۲ گروه مساوی (هر گروه 30 نفر) شیب سرپایین و سوپاین تخصیص یافتند. ابزار تصادفی‌سازی،
Random Allocation Software Version 1 است. بااستفاده‌از این نرم‌افزار، 15 بلوک 4 تایی شامل ۲ گروه شیب سرپایین و سوپاین به‌صورت تصادفی طراحی خواهد شد.
برای پنهان‌سازی، از پنهان‌سازی تخصیص تصادفی استفاده شده است که به‌روش مورد استفاده برای اجرای توالی تصادفی بر روی شرکت‌کنندگان در مطالعه اطلاق می‌شود، به نحوی که قبل از تخصیص فرد، گروه تخصیص‌یافته مشخص نباشد. بااستفاده‌از پاکت نامه‌های غیرشفاف مهر و موم‌شده با توالی تصادفی که در این روش هر‌یک از توالی‌های تصادفی ایجادشده روی یک کارت ثبت می‌شود و کارت‌ها داخل پاکت‌های نامه به‌ترتیب جای‌گذاری می‌شوند. برای حفظ توالی تصادفی نیز روی سطح خارجی پاکت‌ها شماره‌گذاری به همان ترتیب انجام می‌شود.
در‌نهایت، درِ پاکت‌های نامه چسبانده و به‌ترتیب داخل جعبه‌ای قرار داده شد. در زمان شروع ثبت‌نام شرکت‌کنندگان، براساس ترتیب ورود شرکت‌کنندگان واجد شرایط به مطالعه، یکی از پاکت‌های نامه به‌ترتیب باز شد و گروه تخصیص‌یافته آن شرکت‌کننده آشکار می‌شود.
قبل از شروع جراحی، بیماران گروه پوزیشن شیب سرپایین، در وضعیت 15 درجه سرپایین قرار گرفتند. هنگام جراحی، بیماران گروه پوزیشن سوپاین در وضعیت خوابیده به پشت قرار داشتند. میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در زمان‌های پس از القای بیهوشی، پس از انجام پوزیشن و در فواصل زمانی هر 30 دقیقه هنگام جراحی اندازه‌گیری و ثبت شد.
در مطالعه حاضر به منظور پایش فشار خون از دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی سعادت مدل البرز B9 استفاده شد. از نظر روایی دستگاه حاضر ساخت شرکت پویندگان راه سعادت است که فشار خون را با دقت 1 میلی‌متر جیوه اندازه‌گیری می‌کند. پایایی این ابزار با بررسی همبستگی اطلاعات ثبت‌شده آن برای حداقل 10 بیمار با مقادیر اندازه‌گیری‌شده با دستگاه فشارسنج جیوه‌ای انجام شد.
پس از گردآوری و کدگذاری، داده‌ها وارد رایانه شد و بعد از کسب اطمینان از صحت ورود اطلاعات، برای تجزیهوتحلیل داده‌ها از نسخه 22 نرم‌افزار SPSS، آمار توصیفی (گزارش میانگین و انحراف‌معیار، میزان و درصد تعداد) و آزمون‌های آماری تحلیلی (نظیر آزمون‌های تی‌مستقل و تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری) استفاده شد. برای آزمون‌های انجام‌شده، ضریب اطمینان 95 درصد (5%=α) مدنظر بود.
یافته‌ها
میانگین سنی بیماران گروه شیب سرپایین 2/4±1/61 سال و گروه سوپاین 3/4±7/60 سال بود. میانگین شاخص توده بدنی بیماران گروه شیب سرپایین 7/2±3/24 کیلوگرم بر مترمربع و گروه سوپاین 2/4±1/25 کیلوگرم بر مترمربع گزارش شد. در مطالعه حاضر، بیشتر بیماران در هر ۲ گروه شیب سرپایین (7/76 درصد) و سوپاین (3/83 درصد) ریسک بیهوشی ۲ داشتند. 7/46 درصد (14 نفر) بیماران گروه شیب سرپایین دارای سابقه فشار خون و 7/56 درصد (17 نفر) آن‌ها سابقه دیابت را گزارش کردند. بیماران در هر ۲ گروه مطالعه ازنظر سن، شاخص توده بدنی، ریسک بیهوشی، سابقه دیابت و فشار خون همگن بودند (05/0<P) (جدول شماره 1).
نتایج تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری نشان داد تغییرات میانگین نمرات فشار خون سیستولیک طی انجام مطالعه ازنظر آماری معنا‌دار است (4/72=F، 001/0>P) (جدول شماره 1). همچنین نتایج این آزمون نشان داد تغییرات میانگین نمرات فشار خون دیاستولیک در مراحل مطالعه ازنظر آماری معنا‌دار است (3/22=F، 001/0>P) (جدول شماره 2).
همان‌طور که در تصاویر شماره ۱ و ۲ مشخص است، بین میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک قبل و بعد از القای بیهوشی تفاوت آماری معناداری وجود دارد. ازآنجاکه نتیجه آزمون کروی موچلی قابل توجه بود، از تحلیل گرین هاوس‌گیسر برای بررسی اثرات زمان، گروه و متقابل زمان‌گروه استفاده شد (جدول شماره 2).
نتایج آزمون تی‌مستقل، تفاوت آماری معناداری بین ۲ گروه شیب سرپایین و سوپاین ازنظر میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک قبل از القای بیهوشی نشان نداد (05/0<P). همچنین نتایج این آزمون تفاوت آماری معناداری بین ۲ گروه از نظر میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در تمام مراحل اندازه‌گیری نشان نداد (05/0<P) (جدول شماره 2).
بحث
برای دستیابی به هدف مطالعه حاضر مربوط به مقایسه تغییرات میانگین فشار خون قبل و بعد از آزمایش بین ۲ گروه نشان داد که اختلاف آماری معناداری در میانگین فشار خون قبل از انجام آزمایش بین ۲ گروه وجود ندارد. همچنین بعد از انجام آزمایش، اختلاف آماری معناداری بین گروه شیب سرپایین و سوپاین وجود نداشت. طبق نتایج، اثر پوزیشن شیب سرپایین در تغییر فشار خون در مقایسه با گروه سوپاین تفاوت معناداری نداشت. در مطالعه حاضر، بین میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک قبل و بعد از القای بیهوشی تفاوت آماری معناداری وجود داشت که با اثر داروهای استفاده‌شده در القای بیهوشی قابل توجیه است. مطالعه حاضر، فرضیه پژوهش را که مطابق آن پوزیشن شیب سرپایین، فشار خون بیماران تحت عمل جراحی پروستاتکتومی رادیکال را تغییر نمی‌دهد، تأیید می‌کند.
نتایج مطالعات لاسکو، اوزتان و لستار، داده‌های موجود را درباره تأثیر پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون بیماران تحت عمل جراحی مطالعه حاضر را اثبات می‌کند [14، 19، 20]. در این راستا، نتایج مطالعه لاسکو و همکاران نشان داد پارامترهای قلبی زیاد تحت تأثیر انجام پوزیشن شیب سرپایین قرار نمی‌گیرند و از این نظر با نتایج مطالعه حاضر همسو بود [14].
همچنین نتایج مطالعه اوزتان و همکاران نشان داد هر ۲ گروه ازنظر مشخصات فردی و میانگین فشار خون مشابه هستند و پوزیشن شیب سرپایین فشار خون بیماران را طی عمل لاپاراسکوپی تغییر نمی‌دهد. نتایج حاصل از این مطالعه همانند پژوهش حاضر تأثیر پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون بیماران کاندیدای عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز را تأیید می‌کند [19].
نتایج مطالعه لستار و همکاران نشان داد حجم ضربه‌ای و برون‌ده قلبی در طول عمل جراحی تحت تأثیر پوزیشن قرار نگرفته است و هیچ عارضه قلبی‌عروقی بعد از عمل رخ نداد. براساس نتایج، پوزیشن شیب سرپایین تأثیری بر عملکرد قلب ندارد و می‌تواند باعث ثبات فشار خون شود [20].
در ارتباط با ساز‌و‌کار تأثیر پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون، نتایج مطالعه راموندی و همکاران درباره بررسی تأثیر پوزیشن شیب سرپایین، بیهوشی عمومی و پنموپریتوئن بر میزان تعدیل سیستم عصب سمپاتیک و پاراسمپاتیک در ثبات فشار خون بیماران کاندیدای جراحی لاپاراسکوپی پروستاتکتومی رادیکال نشان داد پوزیشن شیب سرپایین تعدیل سیستم عصب سمپاتیک و پاراسمپاتیک را در هر ۲ بیماران بیهوش و بیدار افزایش می‌دهد [21]. علاوه‌براین، علت هم‌خوانی نتایج مطالعات پیش‌گفته شده با یافته‌های پژوهش حاضر را می‌توان با اثر پیشگیرانه وضعیت شیب سرپایین بر اُفت فشار خون با افزایش پیش بار قلبی توضیح داد [21-23].
نتایج مطالعه اسونبول و همکاران نشان داد پوزیشن شیب سرپایین برای پیشگیری از هایپوتانسیون ناشی از آزمایشات جراحی مؤثرتر از سایر اقدامات وضعیتی است که با نتایج پژوهش حاضر مبنی بر مؤثر بودن پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون و نقش آن در پیشگیری از نوسانات فشار خون هم‌خوانی دارد [22]. می‌توان به متفاوت بودن مهارت اورولوژیست‌ها در انجام جراحی به‌عنوان یک محدودیت مهم در اجرای مطالعه اشاره کرد. سعی شد با محدود کردن تعداد جراحان، اثر این متغیر بر نتایج مطالعه حاضر کم شود.
نتیجه‌گیری
بر اساس نتایج و مقایسه انجام‌شده با یافته‌های سایر مطالعات می‌توان اذعان کرد که پوزیشن شیب سرپایین فشار خون بیماران را هنگام جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز ثابت نگه می‌دارد. بنابراین باتوجه‌به محدوده سنی بالای بیماران مبتلا به سرطان پروستات، اهمیت ثبات فشار خون در بیهوشی سالمندان و ریسک خون‌ریزی زیاد و طولانی بودن جراحی پروستاتکتومی باز، نتایج این پژوهش می‌تواند در برنامه‌ریزی بالینی برای تیم جراحی در به‌کارگیری پوزیشن شیب سرپایین به‌عنوان یک پوزیشن مفید و ایمن به منظور ثبات فشار خون و پیشگیری صدمات ناشی از پوزیشن هنگام عمل جراحی پروستاتکتومی ازجمله اختلالات شناختی استفاده شود. انجام مطالعاتی به منظور بررسی اثر این پوزیشن بر سایر جراحی‌هایی که نیاز به ثبات فشار خون دارند، پیشنهاد می‌شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه مورد تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی همدان (IR.UMSHA.REC.1401.033) بوده است و دارای کد کارآزمایی بالینی از مرکز کارآزمایی بالینی ایران (IRCT20220410054482N1) است. تمام اصول اخلاقی مربوطه ازجمله محرمانه ماندن اطلاعات شرکت‌کنندگان رعایت شد.
حامی مالی
این مطالعه بخشی از پایان‌نامه کارشناسی ارشد تکنولوژی اتاق عمل مصوب معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی همدان (کد طرح 140103171738) است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی، طراحی، جمع‌آوری داده‌ها و تدوین نگارش اولیه: بهزاد ایمنی و حانیه بهادری؛ تجزیهوتحلیل داده‌ها: حانیه بهادری و سلمان خزایی؛ جمع‌آوری داده‌ها و ویرایش نگارش اولیه: محمدعلی امیرزرگر.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از همه مسئولان محترم دانشکده پیراپزشکی، حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی همدان و بیماران شرکت‌کننده در مطالعه تشکر و قدردانی می‌شود.
سرطان پروستات به‌عنوان دومین سرطان رایج و پنجمین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان جهان شناخته شده و آمار آن همچنان رو به افزایش است [1]. در ایالات متحده در سال 2014 تقریباً 233 هزار مورد جدید از سرطان پروستات تشخیص داده شده است. همچنین 27 درصد از کل سرطان‌های مردان و عامل 10 درصد (29480) از کل مرگ‌های ناشی از سرطان در مردان برآورد شده است [2]. رادیکال پروستاتکتومی، درمانی استاندارد برای سرطان پروستات موضعی است که بیشتر در سالمندان انجام می‌شود [3]. اندیکاسیون اصلی پروستاتکتومی رادیکال سرطان پروستات موضعی با ریسک پایین و متوسط و امید به زندگی بیشتر از 10 سال است [4].
پروستاتکتومی رتروپوبیک می‌تواند تحت ۲ پوزیشن سوپاین و شیب سرپایین برای بیماران کاندیدای عمل جراحی انجام شود [5]. پوزیشن شیب سرپایین اهداف مختلفی مانند درمان آمبولی هوایی وریدی یا تسهیل جراحی روده در بیماران چاق دارد و زاویه اعمال‌شده آن معمولاً از 30 درجه تجاوز نمی‌کند [6، 7]. امروزه مطالعات بالینی شواهد و یافته‌های کافی مبنی بر اثرات مفید این روش بر بیماران کاندیدای عمل جراحی ارائه نکرده‌اند [8]، در حالی که می‌توان برای انجام پروستاتکتومی از یک پوزیشن شیب سرپایین استفاده کرد که هنگام عمل ادامه یابد و فشار خون بیمار را ثابت نگه دارد [9-11]. وقتی فشار خون شریانی کاهش می‌یابد، جریان خون به ارگان یا به‌طورکلی به بدن، برای خون‌رسانی کافی ارگان‌ها به‌ویژه مغز، کافی نخواهد بود [9، 12]؛ بنابراین پایش و ثبات فشار خون پیرامون عمل جراحی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است [13]. نتایج مطالعه لاسکو و همکاران نشان داد پارامترهای قلبی، ازجمله فشار خون زیاد تحت تأثیر انجام پوزیشن شیب سرپایین قرار نمی‌گیرند [14]. همچنین نتایج مطالعه کالمار و همکاران نشان داد پوزیشن شیب سرپایین فشار پرفیوژن مغزی را به خطر نمی‌اندازد [15].
باتوجه‌به اهمیت ثبات فشار خون و حفظ فشار پرفیوژن مغزی در بیهوشی سالمندان [16] و نتایج مطالعات درباره تأثیرات پوزیشن شیب سرپایین بر فشار خون، بر آن شدیم تا مطالعه‌ای با هدف مقایسه تأثیر پوزیشن شیب سرپایین با سوپاین بر فشار خون بیماران تحت عمل جراحی پروستاتکتومی رادیکال انجام دهیم.
روش بررسی
مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل‌شده است که در سال 1401 انجام شد. جامعه آماری در این مطالعه، تمام بیماران کاندیدای عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی بستری در بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم‌پزشکی همدان بود. حجم نمونه پژوهش شامل 60 سالمند واجد شرایط بود. حجم نمونه باتوجه‌به میانگین و انحراف‌معیار فشار خون بیماران کاندیدای عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی در مطالعه زورکو و همکاران [17] باتوجه‌به فرمول مقایسه میانگین‌ها، 05/0=α، 1/0=β، 68=µ1، 75=µ2، 8=S1 و 8=S2 در هر گروه 30 نفر محاسبه شد.
معیارهای ورود به مطالعه عبارت بود از: تمایل داشتن به شرکت در مطالعه و دارا بودن وضعیت فیزیکی ریسک بیهوشی ۱ و ۲. معیار خروج از مطالعه عبارت بود از: قرار گرفتن بیمار در شرایط بحرانی نظیر برادی‌کاردی و هایپوتانسیون شدید.
پس از دریافت تأییدیه کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی همدان و کد مرکز کارآزمایی بالینی ایران، نمونه‌گیری با رعایت ملاحظات اخلاقی بیانیه هلسینکی انجام شد [18]. بدین منظور رضایت آگاهانه از بیماران واجد شرایط دریافت شد و توضیحات لازم درباره اهمیت و هدف از انجام مطالعه به آن‌ها داده شد. ابتدا پرسش‌نامه مشخصات فردی و بالینی (شامل سن، شاخص توده بدنی، ریسک بیهوشی، سابقه فشار خون و دیابت) برای هر بیمار توسط همکار پژوهشی تکمیل شد. سپس واحدهای پژوهش به‌شیوه نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و با استفاده از بلوکه‌بندی به ۲ گروه مساوی (هر گروه 30 نفر) شیب سرپایین و سوپاین تخصیص یافتند. ابزار تصادفی‌سازی،
Random Allocation Software Version 1 است. بااستفاده‌از این نرم‌افزار، 15 بلوک 4 تایی شامل ۲ گروه شیب سرپایین و سوپاین به‌صورت تصادفی طراحی خواهد شد.
برای پنهان‌سازی، از پنهان‌سازی تخصیص تصادفی استفاده شده است که به‌روش مورد استفاده برای اجرای توالی تصادفی بر روی شرکت‌کنندگان در مطالعه اطلاق می‌شود، به نحوی که قبل از تخصیص فرد، گروه تخصیص‌یافته مشخص نباشد. بااستفاده‌از پاکت نامه‌های غیرشفاف مهر و موم‌شده با توالی تصادفی که در این روش هر‌یک از توالی‌های تصادفی ایجادشده روی یک کارت ثبت می‌شود و کارت‌ها داخل پاکت‌های نامه به‌ترتیب جای‌گذاری می‌شوند. برای حفظ توالی تصادفی نیز روی سطح خارجی پاکت‌ها شماره‌گذاری به همان ترتیب انجام می‌شود.
در‌نهایت، درِ پاکت‌های نامه چسبانده و به‌ترتیب داخل جعبه‌ای قرار داده شد. در زمان شروع ثبت‌نام شرکت‌کنندگان، براساس ترتیب ورود شرکت‌کنندگان واجد شرایط به مطالعه، یکی از پاکت‌های نامه به‌ترتیب باز شد و گروه تخصیص‌یافته آن شرکت‌کننده آشکار می‌شود.
قبل از شروع جراحی، بیماران گروه پوزیشن شیب سرپایین، در وضعیت 15 درجه سرپایین قرار گرفتند. هنگام جراحی، بیماران گروه پوزیشن سوپاین در وضعیت خوابیده به پشت قرار داشتند. میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در زمان‌های پس از القای بیهوشی، پس از انجام پوزیشن و در فواصل زمانی هر 30 دقیقه هنگام جراحی اندازه‌گیری و ثبت شد.
در مطالعه حاضر به منظور پایش فشار خون از دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی سعادت مدل البرز B9 استفاده شد. از نظر روایی دستگاه حاضر ساخت شرکت پویندگان راه سعادت است که فشار خون را با دقت 1 میلی‌متر جیوه اندازه‌گیری می‌کند. پایایی این ابزار با بررسی همبستگی اطلاعات ثبت‌شده آن برای حداقل 10 بیمار با مقادیر اندازه‌گیری‌شده با دستگاه فشارسنج جیوه‌ای انجام شد.
پس از گردآوری و کدگذاری، داده‌ها وارد رایانه شد و بعد از کسب اطمینان از صحت ورود اطلاعات، برای تجزیهوتحلیل داده‌ها از نسخه 22 نرم‌افزار SPSS، آمار توصیفی (گزارش میانگین و انحراف‌معیار، میزان و درصد تعداد) و آزمون‌های آماری تحلیلی (نظیر آزمون‌های تی‌مستقل و تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری) استفاده شد. برای آزمون‌های انجام‌شده، ضریب اطمینان 95 درصد (5%=α) مدنظر بود.
یافته‌ها
میانگین سنی بیماران گروه شیب سرپایین 2/4±1/61 سال و گروه سوپاین 3/4±7/60 سال بود. میانگین شاخص توده بدنی بیماران گروه شیب سرپایین 7/2±3/24 کیلوگرم بر مترمربع و گروه سوپاین 2/4±1/25 کیلوگرم بر مترمربع گزارش شد. در مطالعه حاضر، بیشتر بیماران در هر ۲ گروه شیب سرپایین (7/76 درصد) و سوپاین (3/83 درصد) ریسک بیهوشی ۲ داشتند. 7/46 درصد (14 نفر) بیماران گروه شیب سرپایین دارای سابقه فشار خون و 7/56 درصد (17 نفر) آن‌ها سابقه دیابت را گزارش کردند. بیماران در هر ۲ گروه مطالعه ازنظر سن، شاخص توده بدنی، ریسک بیهوشی، سابقه دیابت و فشار خون همگن بودند (05/0<P) (جدول شماره 1).
نتایج تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری نشان داد تغییرات میانگین نمرات فشار خون سیستولیک طی انجام مطالعه ازنظر آماری معنا‌دار است (4/72=F، 001/0>P) (جدول شماره 1). همچنین نتایج این آزمون نشان داد تغییرات میانگین نمرات فشار خون دیاستولیک در مراحل مطالعه ازنظر آماری معنا‌دار است (3/22=F، 001/0>P) (جدول شماره 2).
همان‌طور که در تصاویر شماره ۱ و ۲ مشخص است، بین میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک قبل و بعد از القای بیهوشی تفاوت آماری معناداری وجود دارد. ازآنجاکه نتیجه آزمون کروی موچلی قابل توجه بود، از تحلیل گرین هاوس‌گیسر برای بررسی اثرات زمان، گروه و متقابل زمان‌گروه استفاده شد (جدول شماره 2).
نتایج آزمون تی‌مستقل، تفاوت آماری معناداری بین ۲ گروه شیب سرپایین و سوپاین ازنظر میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک قبل از القای بیهوشی نشان نداد (05/0<P). همچنین نتایج این آزمون تفاوت آماری معناداری بین ۲ گروه از نظر میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در تمام مراحل اندازه‌گیری نشان نداد (05/0<P) (جدول شماره 2).
بحث
برای دستیابی به هدف مطالعه حاضر مربوط به مقایسه تغییرات میانگین فشار خون قبل و بعد از آزمایش بین ۲ گروه نشان داد که اختلاف آماری معناداری در میانگین فشار خون قبل از انجام آزمایش بین ۲ گروه وجود ندارد. همچنین بعد از انجام آزمایش، اختلاف آماری معناداری بین گروه شیب سرپایین و سوپاین وجود نداشت. طبق نتایج، اثر پوزیشن شیب سرپایین در تغییر فشار خون در مقایسه با گروه سوپاین تفاوت معناداری نداشت. در مطالعه حاضر، بین میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک قبل و بعد از القای بیهوشی تفاوت آماری معناداری وجود داشت که با اثر داروهای استفاده‌شده در القای بیهوشی قابل توجیه است. مطالعه حاضر، فرضیه پژوهش را که مطابق آن پوزیشن شیب سرپایین، فشار خون بیماران تحت عمل جراحی پروستاتکتومی رادیکال را تغییر نمی‌دهد، تأیید می‌کند.
نتایج مطالعات لاسکو، اوزتان و لستار، داده‌های موجود را درباره تأثیر پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون بیماران تحت عمل جراحی مطالعه حاضر را اثبات می‌کند [14، 19، 20]. در این راستا، نتایج مطالعه لاسکو و همکاران نشان داد پارامترهای قلبی زیاد تحت تأثیر انجام پوزیشن شیب سرپایین قرار نمی‌گیرند و از این نظر با نتایج مطالعه حاضر همسو بود [14].
همچنین نتایج مطالعه اوزتان و همکاران نشان داد هر ۲ گروه ازنظر مشخصات فردی و میانگین فشار خون مشابه هستند و پوزیشن شیب سرپایین فشار خون بیماران را طی عمل لاپاراسکوپی تغییر نمی‌دهد. نتایج حاصل از این مطالعه همانند پژوهش حاضر تأثیر پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون بیماران کاندیدای عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز را تأیید می‌کند [19].
نتایج مطالعه لستار و همکاران نشان داد حجم ضربه‌ای و برون‌ده قلبی در طول عمل جراحی تحت تأثیر پوزیشن قرار نگرفته است و هیچ عارضه قلبی‌عروقی بعد از عمل رخ نداد. براساس نتایج، پوزیشن شیب سرپایین تأثیری بر عملکرد قلب ندارد و می‌تواند باعث ثبات فشار خون شود [20].
در ارتباط با ساز‌و‌کار تأثیر پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون، نتایج مطالعه راموندی و همکاران درباره بررسی تأثیر پوزیشن شیب سرپایین، بیهوشی عمومی و پنموپریتوئن بر میزان تعدیل سیستم عصب سمپاتیک و پاراسمپاتیک در ثبات فشار خون بیماران کاندیدای جراحی لاپاراسکوپی پروستاتکتومی رادیکال نشان داد پوزیشن شیب سرپایین تعدیل سیستم عصب سمپاتیک و پاراسمپاتیک را در هر ۲ بیماران بیهوش و بیدار افزایش می‌دهد [21]. علاوه‌براین، علت هم‌خوانی نتایج مطالعات پیش‌گفته شده با یافته‌های پژوهش حاضر را می‌توان با اثر پیشگیرانه وضعیت شیب سرپایین بر اُفت فشار خون با افزایش پیش بار قلبی توضیح داد [21-23].
نتایج مطالعه اسونبول و همکاران نشان داد پوزیشن شیب سرپایین برای پیشگیری از هایپوتانسیون ناشی از آزمایشات جراحی مؤثرتر از سایر اقدامات وضعیتی است که با نتایج پژوهش حاضر مبنی بر مؤثر بودن پوزیشن شیب سرپایین بر ثبات فشار خون و نقش آن در پیشگیری از نوسانات فشار خون هم‌خوانی دارد [22]. می‌توان به متفاوت بودن مهارت اورولوژیست‌ها در انجام جراحی به‌عنوان یک محدودیت مهم در اجرای مطالعه اشاره کرد. سعی شد با محدود کردن تعداد جراحان، اثر این متغیر بر نتایج مطالعه حاضر کم شود.
نتیجه‌گیری
بر اساس نتایج و مقایسه انجام‌شده با یافته‌های سایر مطالعات می‌توان اذعان کرد که پوزیشن شیب سرپایین فشار خون بیماران را هنگام جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز ثابت نگه می‌دارد. بنابراین باتوجه‌به محدوده سنی بالای بیماران مبتلا به سرطان پروستات، اهمیت ثبات فشار خون در بیهوشی سالمندان و ریسک خون‌ریزی زیاد و طولانی بودن جراحی پروستاتکتومی باز، نتایج این پژوهش می‌تواند در برنامه‌ریزی بالینی برای تیم جراحی در به‌کارگیری پوزیشن شیب سرپایین به‌عنوان یک پوزیشن مفید و ایمن به منظور ثبات فشار خون و پیشگیری صدمات ناشی از پوزیشن هنگام عمل جراحی پروستاتکتومی ازجمله اختلالات شناختی استفاده شود. انجام مطالعاتی به منظور بررسی اثر این پوزیشن بر سایر جراحی‌هایی که نیاز به ثبات فشار خون دارند، پیشنهاد می‌شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه مورد تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی همدان (IR.UMSHA.REC.1401.033) بوده است و دارای کد کارآزمایی بالینی از مرکز کارآزمایی بالینی ایران (IRCT20220410054482N1) است. تمام اصول اخلاقی مربوطه ازجمله محرمانه ماندن اطلاعات شرکت‌کنندگان رعایت شد.
حامی مالی
این مطالعه بخشی از پایان‌نامه کارشناسی ارشد تکنولوژی اتاق عمل مصوب معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی همدان (کد طرح 140103171738) است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی، طراحی، جمع‌آوری داده‌ها و تدوین نگارش اولیه: بهزاد ایمنی و حانیه بهادری؛ تجزیهوتحلیل داده‌ها: حانیه بهادری و سلمان خزایی؛ جمع‌آوری داده‌ها و ویرایش نگارش اولیه: محمدعلی امیرزرگر.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از همه مسئولان محترم دانشکده پیراپزشکی، حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی همدان و بیماران شرکت‌کننده در مطالعه تشکر و قدردانی می‌شود.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي |
موضوع مقاله:
جراحی
دریافت: 1401/7/15 | پذیرش: 1401/8/21 | انتشار: 1401/8/10
دریافت: 1401/7/15 | پذیرش: 1401/8/21 | انتشار: 1401/8/10
فهرست منابع
1. Ooi KY, Pereira I, Nagar H, Simcock R, Katz MS, Parker CC, et al. Time management: Improving the timing of post-prostatectomy radiotherapy, clinical trials, and knowledge translation. Clin Transl Radiat Oncol. 2021; 31:21-7. [DOI:10.1016/j.ctro.2021.07.003] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.ctro.2021.07.003]
2. Seigel R, Naishadham D, Jemal A. Cancer statistics, 2014. Ca Cancer J Clin. 2014; 64(1):9-29. [DOI:10.3322/caac.21208] [PMID] [DOI:10.3322/caac.21208]
3. Hugosson J, Stranne J, Carlsson SV. Radical retropubic prostatectomy: A review of outcomes and side-effects. Acta Oncol. 2011; 50(S1):92-7. [DOI:10.3109/0284186X.2010.535848] [PMID] [DOI:10.3109/0284186X.2010.535848]
4. Heidenreich A, Aus G, Bolla M, Joniau S, Matveev VB, Schmid HP, et al. EAU guidelines on prostate cancer. Eur Urol. 2008; 53(1):68-80. [DOI:10.1016/j.eururo.2007.09.002] [PMID] [DOI:10.1016/j.eururo.2007.09.002]
5. Pereira R, Joshi A, Roberts M, Yaxley J, Vela I. Open retropubic radical prostatectomy. Transl Androl Urol. 2020; 9(6):3025-35. [DOI:10.21037/tau.2019.09.15] [PMID] [PMCID] [DOI:10.21037/tau.2019.09.15]
6. Trendelenburg F. [On bladder sheath fistula operations and on pelvic elevation for operations in the abdominal cavity (Persian)]. Germany: Breitkopf & Hartel; 1890. [Link]
7. Orebaugh SL. Venous air embolism: Clinical and experimental considerations. Crit Care Med. 1992; 20(8):1169-77. [DOI:10.1097/00003246-199208000-00017] [PMID] [DOI:10.1097/00003246-199208000-00017]
8. Buchwald H. Three helpful techniques for facilitating abdominal procedures, in particular for surgery in the obese. Am J Surg. 1998; 175(1):63-4. [DOI:10.1016/S0002-9610(97)00233-X] [PMID] [DOI:10.1016/S0002-9610(97)00233-X]
9. Schaeffer E, Srinivas S, Antonarakis ES, Armstrong AJ, Bekelman JE, Cheng H, et al. NCCN guidelines insights: Prostate cancer, version 1.2021: Featured updates to the NCCN guidelines. J Natl Compr Canc Netw. 2021; 19(2):134-43. [DOI:10.6004/jnccn.2021.0008] [PMID] [DOI:10.6004/jnccn.2021.0008]
10. Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjomataram I, Jemal A, et al. Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2021; 71(3):209-49. [DOI:10.3322/caac.21660] [PMID] [DOI:10.3322/caac.21660]
11. Rothrock J. Alexander's care of the patient in surgery. 17th ed. Amsterdam: Elsevier Health Sciences; 2022. [Link]
12. Zweifel C, Dias C, Smielewski P, Czosnyka M. Continuous time-domain monitoring of cerebral autoregulation in neurocritical care. Med Eng Phys. 2014; 36(5):638-45. [DOI:10.1016/j.medengphy.2014.03.002] [PMID] [DOI:10.1016/j.medengphy.2014.03.002]
13. Mirhosseini H, Avazbakhsh MH, Amiri MH, Entezari A, Bidaki R. Effect of oral clonidine on shoulder tip pain and hemodynamic response after laparoscopic cholecystectomy: A randomized double blind study. Anesth Pain Med. 2017; 7(6): e61669. [DOI:10.5812/aapm.61669] [PMID] [PMCID] [DOI:10.5812/aapm.61669]
14. Laskov I, Alpern S, Ronel I, Segal R, Zindel O, Zoborovsky I, et al. Cardiac function and hemodynamic changes during minimally invasive hysterectomy with pneumoperitoneum and steep trendelenburg position for patients with endometrial cancer who are obese. J Minim Invasive Gynecol. 2021; 28(5):1079-85. [DOI:10.1016/j.jmig.2020.10.005] [PMID] [DOI:10.1016/j.jmig.2020.10.005]
15. Kalmar A, Dewaele F, Foubert L, Hendrickx JF, Heeremans E, Struys M, et al. Cerebral haemodynamic physiology during steep Trendelenburg position and CO(2) pneumoperitoneum. Br J Anaesth. 2012; 108(3):478-84. [DOI:10.1093/bja/aer448] [PMID] [DOI:10.1093/bja/aer448]
16. Thiele EL, Nemergut EC. Miller's anesthesia, 9th ed. Anesth Analg. 2020; 130(6):e175-6. [DOI:10.1213/ANE.0000000000004780] [DOI:10.1213/ANE.0000000000004780]
17. Zorko N, Mekiš D, Kamenik M. The influence of the Trendelenburg position on haemodynamics: Comparison of anaesthetized patients with ischaemic heart disease and healthy volunteers. J Int Med Res. 2011; 39(3):1084-9. [DOI:10.1177/147323001103900343] [PMID] [DOI:10.1177/147323001103900343]
18. Grove SK, Burns N, Gray J. The practice of nursing research: Appraisal, synthesis, and generation of evidence. Amsterdam: Elsevier Health Sciences; 2012. [Link]
19. Oztan MO, Aydin G, Cigsar EB, Sutas Bozkurt P, Koyluoglu G. Effects of carbon dioxide insufflation and Trendelenburg position on brain oxygenation during laparoscopy in children. Surg Laparosc Endosc Percutan Tech. 2019; 29(2):90-4. [DOI:10.1097/SLE.0000000000000593] [PMID] [DOI:10.1097/SLE.0000000000000593]
20. Lestar M, Gunnarsson L, Lagerstrand L, Wiklund P, Odeberg-Wernerman S. Hemodynamic perturbations during robot-assisted laparoscopic radical prostatectomy in 45 Trendelenburg position. Anesth Analg. 2011; 113(5):1069-75. [DOI:10.1213/ANE.0b013e3182075d1f] [PMID] [DOI:10.1213/ANE.0b013e3182075d1f]
21. Raimondi F, Colombo R, Costantini E, Marchi A, Corona A, Fossali T, et al. Effects of laparoscopic radical prostatectomy on intraoperative autonomic nervous system control of hemodynamics. Minerva Anestesiol. 2017; 83(12):1265-73. [DOI:10.23736/S0375-9393.17.12024-9] [PMID] [DOI:10.23736/S0375-9393.17.12024-9]
22. Sonbol AM, Ghareeb S. Comparison between the effect of trendelenburg 20 degree and straight leg raising 45 degree positions on the hemodynamics after tourniquet deflation in knee arthroscopy. Int J Med Arts. 2021; 3(3):1500-6. [DOI:10.21608/ijma.2021.62396.1262] [DOI:10.21608/ijma.2021.62396.1262]
23. Sonny A, Sessler DI, You J, Kashy BK, Sarwar S, Singh AK, et al. The response to Trendelenburg position is minimally affected by underlying hemodynamic conditions in patients with aortic stenosis. J Anesth. 2017; 31(5):692-702. [DOI:10.1007/s00540-017-2384-5] [PMID] [DOI:10.1007/s00540-017-2384-5]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
حق تالیف (کپی رایت) برای مولفان محفوظ است.
صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی قم
ناشر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی قم
شاپا چاپی: 7799-1375
شاپا الکترونیک: 1375-2008
ایمیل مجله: journal@muq.ac.ir
j.muq.ac@gmail.com
