جلد 18 -
جلد 18 - صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mirzaei A, Taheri D, Zareian Baghdadabad L, Aghamir Mohammadali S M K. Formation of Bilateral Kidney and Bladder Stones After Using Ethylene Glycol and Ammonium Chloride in Wistar Rats. Qom Univ Med Sci J 2024; 18 : 2917.1
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3763-fa.html
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3763-fa.html
میرزائی اکرم، طاهری دیانا، زارعیان بغدادآباد لیلا، آقامیر محمدعلی سید محمدکاظم. مدل سنگ کلیه دوطرفه و مثانه با اتیلن گلیکول و کلرید آمونیوم در رت‌های ویستار. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1403; 18 ()
1- مرکز تحقیقات ارولوژی، دانشگاه علوم‌پزشکی تهران ، تهران، ایران.
2- مرکز تحقیقات ارولوژی، دانشگاه علوم‌پزشکی تهران ، تهران، ایران. ،mkaghamir@tums.ac.ir
2- مرکز تحقیقات ارولوژی، دانشگاه علوم‌پزشکی تهران ، تهران، ایران. ،
متن کامل [PDF 6438 kb]
(277 دریافت)
| چکیده (HTML) (995 مشاهده)
متن کامل: (172 مشاهده)
مقدمه
سنگ‌های ادراری از‌جمله مشکلات شایع در بین مراجعین به بخش‌های اورژانس و متخصصین اورولوژی محسوب میشوند. سنگ کلیه معمولاً بزرگسالان بالای 20 سال از هر 2 جنس (مرد و زن) را مبتلا میکند، ولی در مردان شایع‌تر است. بیماری سنگ کلیه به‌عنوان یک مشکل جهانی در سال‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. سنگ‌های کلیوی متشکل از کریستال‌های آلی و غیر‌آلی که با پروتئین‌ها ترکیب شده‌اند، پس از عفونت ادراری و بیماری‌های پاتولوژیک پروستات، سومین بیماری متداول دستگاه ادراری هستند [1] که شیوع آن در جوامع مختلف به دلیل تغییر رژیم غذایی، شیوه زندگی و شرایط آب‌و‌هوایی محل سکونت افراد، مقدار آب نوشیدنی، داروهای مورد‌استفاده، ژنتیک، سن و جنس بسیار متفاوت و در حال افزایش است [2، 3] و همچنین بیش از 3 هزار سال است که بشر با آن دست‌و‌پنجه نرم میکند [4]. این در حالی است که حدود 15 درصد از جمعیت جهان، امروزه از آن رنج می‌برند [5]. تجزیه سنگ‌های کلیوی‌ادراری نشان داده است که 80 درصد آن‌ها، از جنس ترکیبات کلیسم و عمدتاً اگزالات کلسیم و فسفات هستند [2]. تشکیل این بلورها ناشی از افزایش کلسیم و اسید اوریک ادرار و یا کاهش pH آن است [3، 6]. منشأ اگزالات در ادرار یا منشأ آندوژن دارد و ناشی از تخریب سلولی است یا تشکیل آن در کبد از اسید آسکوربیک و گلایسین است و یا منشأ اگزوژن داشته و از جذب اگزالات از روده باریک حاصل می‌شود، این در حالی است که اگزالات در پلاسما و بافت نمی‌تواند متابولیزه شود. بنابراین به همان شکل در ادرار دیده می‌شود. در صورت مصرف زیاد اتیلن گلیکول، اگزالات در ادرار زیاد دفع می‌شود که منجر به رسوب بلورهای اگزالات کلسیم می‌شود [1]. ادرار به‌طور طبیعی از تشکیل این کریستال‌ها جلوگیری میکند که عدم کارکرد آن منجر به تشکیل سنگ می‌شود [7]. کریستال‌های مونوهیدرات اگزالات کلسیم در ادرار بیماران مبتلا به بیماری سنگ کلیه معمولاً به شکل آزاد یا چسبیده به هم یافت میشوند [8، 9]. کریستال‌های مونوهیدرات اگزالات کلسیم دارای میل ترکیبی بیشتری نسبت به کریستال‌های دی هیدرات اگزالات کلسیم و مسئول تشکیل سنگ در کلیه‌ها هستند [10]. استفاده از اتیلن گلیکول در آب آشامیدنی جهت تشکیل سنگ اگزالات کلسیم یک روش تأیید‌شده و مورد استفاده در کارهای تحقیقاتی است که لی و همکاران در سال 1991 از آن به‌عنوان القاگر تشکیل سنگ در زمان طولانی و مختلف در یکی از کلیه‌ها نام برده‌اند [11-16]. پیوستگی ژنی و تشابهات بین گونه‌های نزدیک موجب شده است بیماری‌ها و چرخه‌های مختلف در موجودات دیگر بررسی شود و به انسان تعمیم داده شود. چرا‌که در محیط درون‌تنی هیچ‌گاه نمی‌توان روی انسان‌ها به شکل مستقیم آزمایش کرد و حیوانات مدل آزمایشگاهی این فرصت را به وجود آورده‌اند تا بتوان با القای بیماری‌های مختلف و بررسی اتیولوژی و درمان آن‌ها، دست به اکتشافات جدید در این زمینه زد [17، 18]. بنابراین هدف از این مطالعه، یافتن روشی برای ایجاد سنگ مشابه سنگ‌های اگزالات و سنگ های استروویت انسانی در زمان مناسب و در هر 2 کلیه، مثانه و دیگر ارگان‌های رت است که در تحقیقات بعدی بتوان با ایجاد سنگ، مداخلات درمانی مختلف را در رت مورد آزمون قرار داد.
مواد و روش‌ها
این مطالعه تجربی در حیوانخانه مرکز تحقیقات ارولوژی بیمارستان سینا، (تهران، ایران) در اردیبهشت تا شهریور 1399 انجام شد و توسط کمیته تحقیقات اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی تهران(IR.TUMS.VCR.REC.1398.680) تأیید شد. در راستای انجام این تحقیق کلیه اصول اخلاقی در‌مورد نحوه کار با حیوانات آزمایشگاهی مد نظر قرار گرفته شد. 20 رت ویستار (10 نر و 10 ماده) جوان (4 هفته ، با وزن 100 تا 150 گرم) از انستیتو پاستور تهران، ایران خریداری شد. آن‌ها در 4 قفس پلاستیکی بهداشتی (27 × 21 × 14 سانتی متر) نگهداری شدند و هر 3 روز 1 بار تمیز و ضد‌عفونی شدند و همه آن‌ها به رژیم غذایی فشرده (پروتئین و چربی از‌طریق پلت خوراکی تجاری مخصوص حیوانات آزمایشگاهی، رویان، ایران) و آب لوله‌کشی دسترسی آزاد داشتند. این حیوانات جهت سازگاری با محیط 2 هفته قبل از شروع آزمایش در خانه حیوانات مرکز تحقیقات اورولوژی نگهداری شدند تا از تغییرات محیطی احتمالی جلوگیری شود و به آن‌ها اجازه داده شود با دمای اتاق (2±22 درجه سانتی‌گراد) و رطوبت (5±55 درصد) و 12 ساعت روشنایی متناوب و 12 ساعت تاریکی سازگار شوند. قبل از شروع تحقیق، موش‌ها وزن شدند سپس به‌طور مساوی و به‌طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند: گروه کنترل (5 نر و 5 ماده: آب آشامیدنی)؛ گروه آزمایش (5 نر و 5 ماده: آب آشامیدنی به همراه کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 75/0 درصد) قرار گرفتند. برای جلوگیری از استرس در انزوا و یا افزایش بیش‌از‌حد جمعیت، هر 5 موش همجنس در قفس‌های جداگانه نگهداری شدند.
تیمار حیوانات
القای سنگ کلیه و مثانه در موش‌ها
برای ایجاد سنگ کلیه و مثانه در رت‌ها، از کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول مرک آلمان با فرمول HOCH₂CH₂OH ، دارای طعم شیرین (v/v) در آب آشامیدنی استفاده شد. ابتدا موش‌های گروه آزمایش کلرید آمونیوم 1 درصد را 3 روز در آب آشامیدنی دریافت کردند. سپس 30 روز د اتیلن گلیکول 75/0 درصد به میزان 3 سی‌سی را که در 300 سی‌سی آب ترکیب شده بود دریافت کردند. جهت ایجاد سنگ و تعیین دُز مصرفی اتیلن گلیگول در رت‌ها، یک مطالعه اولیه پایلوت طراحی شد براساس نتایج آن مصرف اتیلن گلیکول 75/0 درصد به مدت 30 روز در 80 درصد از رت‌های ویستار سنگ کلیه دوطرفه و سنگ مثانه را القا کرد.
بررسی پارامترهای بیوشیمیایی ادراری
جهت بررسی پارامترهای ادراری، رت‌های 2 گروه کنترل و آزمایش در روزهای صفر، 15 و 30 تحقیق، به‌صورت جداگانه در قفس‌های متابولیک قرار گرفتند و بعد از گذشت 24 ساعت پس از توزین، از آن‌ها نمونه ادرار گرفته شد و حجم ادرار تعیین شد. نمونه ادرار هر رت ویستار جهت بررسی و اندازه‌گیری میزان اگزالات (توسط دستگاه اتولیز مدل هیتاچی)، اسید اوریک، تعیین PH، کلسیم، فسفر و کراتینین (توسط دستگاه جذب اتمی) به آزمایشگاه سورنا تهران ارسال شد و این موارد توسط کیت شرکت پارس آزمون ساخت کشور ایران اندازه‌گیری شدند.
بررسی پارامترهای سرمی
جهت بررسی پارامترهای سرمی، بعد از تیمار رت‌ها، در روز سی‌و‌یکم، بیهوشی توسط کتامین (۱۰۰ میلی‌گرم در هر کیلوگرم وزن بدن) به علاوه زایلازین (۱۰ میلی‌گرم در کیلوگرم) به‌صورت داخل صفاقی انجام شد و جهت بررسی و اندازه‌گیری میزان کراتینین ، اسید اوریک و اوره، کلسیم و فسفر، خون رت‌ها به آزمایشگاه سورنای تهران ارسال شد و توسط کیت شرکت پارس‌آزمون ساخت کشور ایران اندازه گیری شد.
بررسی آسیب‌شناسی کلیه و مثانه
جهت بررسی آسیب‌شناسی کلیه، هر 2 کلیه رت‌های ویستار نر و ماده از بدن آن‌ها خارج و در فرمالین 10 درصد قرار گرفت و جهت بررسی آسیب‌شناسی به آزمایشگاه ارسال شد. مطالعات بافت‌شناسی در بخش پاتولوژی بیمارستان سینا انجام گرفت.
آماده‌سازی مقاطع بافتی
طبق روش استاندارد در دستگاه اتوتکنیکون، بعد از قالب‌گیری، از بلوک‌های پارافینی کلیه رت‌های نر و ماده هر 2 گروه کنترل و گروه آزمایش، برش‌های میکروسکوپی به ضخامت 5 میکرون تهیه و رنگ‌آمیزی (هماتوکسیلین ـ ائوزین) شدند و مشاهدات توسط میکروسکوپ نوری المپوس انجام شد. پاتولوژیست، در هر برش میکروسکوپی، 15 میدان میکروسکوپی را انتخاب و با بزرگ‌نمایی 40، تعداد بلورهای اگزالات کلیسم را شمارش کرد و به‌صورت میانگین تعداد را گزارش داد.
آنالیز آماری
در پایان مطالعه، جهت تجزیهوتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 20، آزمون آماری آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون متعاقب شفه تجزیهوتحلیل استفاده شد. 0/05≥P به‌عنوان تفاوت معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
حجم ادرار جمع‌آوری‌شده در روز ابتدای تحقیق بین گروه‌ها اختلاف معنی‌داری نداشتند. در‌حالی‌که در روز انتهای تحقیق، میزان حجم ادرار در گروه‌ها بسیار متفاوت بود و کاهش چشمگیری در حجم ادرار گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (0/05≥P). نوشیدن آب و غذا خوردن در گروه آزمایش افزایش یافت، در‌نهایت افزایش وزن بدن در رت‌ها دیده شد (تصویرهای شماره 1 تا 3). تعداد اگزالات کلسیم در هر هانسفیلد میکروسکوپ نوری با بزرگ‌نمایی 40 نشان داد در روز سی‌ام بعد از دریافت اتیلن گلیکول تعداد کریستال‌ها و بلورهای اگزالات افزایش معنی‌داری داشت (تصویر شماره 4). PH ادرار در گروه کنترل 38/6 و در گروه آزمایش 79/6 تفاوت معنی‌داری نداشت (0/05<P).
همان‌طور که در تصویرهای شماره 2 و 3 مشاهده می‌شود، اتیلن گلیکول، سطح سرمی اسید اوریک، سطح سرمی اوره، سطح سرمی کراتینین، سطح سرمی آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز، سطح سرمی آنزیم آلانین آمینوترانسفراز را به‌طور معنی‌داری افزایش داده بود (0/05≥P). همچنین، سطح سیترات ادرار را به‌طور معنی‌داری نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود (0/05≥P).
در تصویر شماره 5 سی‌تی‌اسکن سنگ ایجاد‌شده در گروه ماده و نر رت‌ها در 2 گروه کنترل و گروه آزمایش دیده می‌شود.
نتایج پاتولوژی
همان‌گونه که در تصویر شماره 6 مشاهده می‌شود، یک برش طولی از بافت کلیه رت نر گروه کنترل با رنگ‌های هماتوکسیلین و ائوزین رنگ‌آمیزی شده است. در این تصاویر هسته به رنگ بنفش و سیتوپلاسم به رنگ صورتی رنگ‌آمیزی شده است. براساس نتایج به‌دست‌آمده در بافت کلیه در گروه‌های کنترل نر و ماده مشخص شد که سلول‌های بافت کلیه در هر 2 بخش کورتکس و مدولا با شکل نرمال و در شکل به‌صورت منسجم مشاهده شدند. در بخش مرکزی بافت در لوله‌های جمع‌کننده به‌صورت نرمال با آرایش سلول‌های اپیتلیالی منظم مشاهده شد. در لوله‌های پیچیده نزدیک و لوله‌های پیچیده دور، سلول‌های اپیتلیالی به‌صورت نرمال مشاهده شدند. همچنین نتایج حاصل از گروه های آزمایش در تصویر شماره 6 نشان داد در تمامی گروه‌های اتیلن، اندازه گلومرول‌ها نسب به بافت نرمال تقلیل پیدا کرده است و خونریزی در داخل کپسول بومن نیز مشاهده شد. درصد سلول‌های لنفوسیتی در بافت نسبت به سایر گروه‌ها افزایش یافته و مرگ سلول‌های اپیتلیالی دیواره کپسول بومن در گلومرول‌ها مشاهده شد. در بخش مرکزی بافت، تعداد سلول‌ها در لوله‌های پیچیده دور و نزدیک نامشخص است که نشان‌دهنده تغییر ساختار سلول‌هاست. همچنین بررسی این تصاویر نشان داد سنگ‌هایی در گروه اتیلن وجود دارد که اندازه آن‌ها در گروه‌های اتیلن نر و ماده سمت چپ نسبت به همان گروه‌ها در کلیه‌های سمت راست بزرگتر است و التهاب بیشتری نسبت به سایر گروه‌ها دارد.
براساس نتایج به‌دست‌آمده در تصویر شماره 6، در بافت مثانه رت‌های نر گروه آزمایش، تعداد سنگ‌های با ابعاد کوچک بیشتر مشاهده شد. این در حالی بود که در گروه رت ماده سایز سنگ ایجاد‌شده به‌مراتب بزرگتر، ولی تعداد سنگ‌های مشاهده‌شده بیشتر بود. به علاوه میزان تخریب لایه اپیتلیال مثانه در برخی از مناطق آسیب‌دیده در هر 2 جنس مشاهده شد. از طرفی در بافت مثانه رت ماده در گروه آزمایش در بخش‌هایی از بافت ترنزیشنال علائمی از خونریزی بافتی در لایه‌های سطحی و لایه‌های بافت همبند زیری مشاهده شد. علامت ستاره، حضور سنگ در فضای لومینال مثانه را نشان می‌دهد. با‌توجه‌به میزان غلظت اگزالات یا کلسیم و یا فسفات موجود در ادرار، جنس این سنگ‌های مشاهده‌شده قابل‌تشخیص است. نتایج نشان می‌دهد میزان تخریب لایه اپیتلیال در بافت مثانه رت ماده در گروه اتیلن بیشتر از بافت مثانه رت نر بوده است، به این دلیل که ضخامت لایه ترنزیشنال اپیتلیوم در رت ماده کمتر از رت نر مشاهده شد.
بحث
در این مطالعه، تشکیل سنگ‌های کلیه دوطرفه و سنگ مثانه در رت‌های ویستار نر و ماده با آشامیدن آب محتوی کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 0/75 درصد طی 30 روز متوالی مشاهده شد. سنگ کلیه پدیده‌ای تدریجی است که با اشباع شدن ادرار با کریستال و تجمع موادی از قبیل اوره، اسید اوریک و کراتینین در خون آغاز و به بیماری کلیه، مشکلات ادراری و در‌نهایت نارسائی کلیه منجر می‌شود [18-23]. همچنین هایپراکسالوریا (Hyperoxaluria : دفع اگزالات بیش از حد در ادرار ) مرتبط با هیپرکلسسیوری (Hypercalciuria : کلسیم اضافی در ادرار) را می‌توان با اضافه کردن اتیلن گلیکول به آب آشامیدنی رت‌ها القا کرد [24-29] که در این تحقیق از کلرید آمونیوم (1 درصد) و اتیلن گلیکول (75/0درصد) (وزنی/حجمی) در آب آشامیدنی استفاده شد و سطح بالایی از کریستال‌های کلسیم اگزالات در هر دو کلیه و علاوه بر آن در مثانه نیز مشاهده شد، در حالیکه محققان دیگر تشکلیل سنگ را در یک کلیه مشاهده کرده اند. در راستای نتایج این تحقیق، آبر سالاما و همکاران (2019) [30]، یاسیر و همکاران (2018) [29]، باردائویی و همکاران (2009) [31]، در پروژه خود نشان دادند که اتیلن گلیکول باعث افزایش کراتینین و اوره سرم می‌گردد که نشان دهنده آسیب گلومرولی و لوله ای می‌باشد. آبر سالاما و همکاران (2019) نشان دادند که اتیلن گلیکول به تنهایی در 28 روز باعث ایجاد سنگ و رسوب CaOx کلیه در لومن لوله پروگزیمال کلیه واقع در منطقه بین قشر کلیه و مدولا می‌گردد [30].
اسید اگزالیک اتصالی به پروتئین‌های پلاسما نمی تواند داشته باشد و بوسیله گلومرول‌ها منتشر می‌گردد و به یون‌های کلسیم متصل شده، رسوب می‌کنند و در اپیتلیوم توبول‌های کلیه و مثانه باعث ایجاد کریستال‌های اگزالات کلسیم نامحلول میشوند و با چسبیدن به اپی تلیوم توبول کلیه می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های کلیه گردد [32, 33]. در این راستا، نتایج هیستوپاتولوژی در این تحقیق نیز نشان داد که در گروه اتیلن گلیکول به همراه کلرید آمونیوم، سنگ کلیه دو طرفه و سنگ مثانه به صورت رسوبات به همراه التهاب مشاهده شد و همچنین اندازه سنگ‌ها بسیار بزرگتر بود. در گروه اتیلن گلیکول، داخل کپسول بومن خونریزی و در گلومرول‌ها نیز مرگ سلولی اپیتلیال دیواره مشاهده شد. همچنین گلومرول‌ها نسبت به بافت نرمال دارای اندازه کوچکتری بودند.
از آنجایی که در محیط in-vivo از نظر اخلاقی هیچ گاه نمی‌توان روی انسان‌ها تشکیل سنگ‌های ادراری در مدت مان مشخص ایجاد کرد و درمان‌های مختلف را بر روی آن‌ها آزمایش کرد بنابراین از حیوانات مدل آزمایشگاهی که این فرصت را به وجود آورده‌اند استفاده شده است. لذا، پژوهش حاضر می‌تواند گزارش مستندی درباره اثر استفاده از کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 0/75 درصد طی 30 روز متوالی در آب آشامیدنی بر تشکیل سنگ کلیه دوطرفه و سنگ مثانه و سپس استفاده از درمان‌های جدید باشد.
نتیجه‌گیری
تشکیل سنگ‌های کلیه دوطرفه و سنگ مثانه در رت‌های ویستار نر و ماده با آشامیدن آب محتوی کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 0/75 درصد طی 30 روز متوالی مشاهده شد و می‌تواند مدل بسیار مناسبی جهت استفاده از درمان‌های جدید در حیوانات باشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اجرای این تحقیق براساس اصول اخلاقی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با کد اخلاق IR.TUMS.VCR.REC.1398.680 انجام شده است.
حامی مالی
این مقاله حامی مالی نداشته است.
مشارکت نویسندگان
نگارش اولیه و تجزیهوتحلیل داده‌ها: اکرم میرزائی؛ تجزیهوتحلیل پاتولوژی: دیانا طاهری؛ اجرای طرح و کار با حیوانات آزمایشگاهی: لیلا زارعیان بغدادآباد؛ تأیید نهایی: سید محمدکاظم آقامیر.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم‌پزشکی تهران و ریاست محترم مرکز تحقیقات ارولوژی بیمارستان سینا که هزینه‌های طرح تحقیقاتی تشکیل سنگ و درمان آن را تأمین کردند و همچنین از بخش حیوانخانه آزمایشگاه تحقیقات مرکز تحقیقات ارولوژی که ما را در انجام این تحقیق یاری کردند، تشکر و قدردانی می‌شود.
سنگ‌های ادراری از‌جمله مشکلات شایع در بین مراجعین به بخش‌های اورژانس و متخصصین اورولوژی محسوب میشوند. سنگ کلیه معمولاً بزرگسالان بالای 20 سال از هر 2 جنس (مرد و زن) را مبتلا میکند، ولی در مردان شایع‌تر است. بیماری سنگ کلیه به‌عنوان یک مشکل جهانی در سال‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. سنگ‌های کلیوی متشکل از کریستال‌های آلی و غیر‌آلی که با پروتئین‌ها ترکیب شده‌اند، پس از عفونت ادراری و بیماری‌های پاتولوژیک پروستات، سومین بیماری متداول دستگاه ادراری هستند [1] که شیوع آن در جوامع مختلف به دلیل تغییر رژیم غذایی، شیوه زندگی و شرایط آب‌و‌هوایی محل سکونت افراد، مقدار آب نوشیدنی، داروهای مورد‌استفاده، ژنتیک، سن و جنس بسیار متفاوت و در حال افزایش است [2، 3] و همچنین بیش از 3 هزار سال است که بشر با آن دست‌و‌پنجه نرم میکند [4]. این در حالی است که حدود 15 درصد از جمعیت جهان، امروزه از آن رنج می‌برند [5]. تجزیه سنگ‌های کلیوی‌ادراری نشان داده است که 80 درصد آن‌ها، از جنس ترکیبات کلیسم و عمدتاً اگزالات کلسیم و فسفات هستند [2]. تشکیل این بلورها ناشی از افزایش کلسیم و اسید اوریک ادرار و یا کاهش pH آن است [3، 6]. منشأ اگزالات در ادرار یا منشأ آندوژن دارد و ناشی از تخریب سلولی است یا تشکیل آن در کبد از اسید آسکوربیک و گلایسین است و یا منشأ اگزوژن داشته و از جذب اگزالات از روده باریک حاصل می‌شود، این در حالی است که اگزالات در پلاسما و بافت نمی‌تواند متابولیزه شود. بنابراین به همان شکل در ادرار دیده می‌شود. در صورت مصرف زیاد اتیلن گلیکول، اگزالات در ادرار زیاد دفع می‌شود که منجر به رسوب بلورهای اگزالات کلسیم می‌شود [1]. ادرار به‌طور طبیعی از تشکیل این کریستال‌ها جلوگیری میکند که عدم کارکرد آن منجر به تشکیل سنگ می‌شود [7]. کریستال‌های مونوهیدرات اگزالات کلسیم در ادرار بیماران مبتلا به بیماری سنگ کلیه معمولاً به شکل آزاد یا چسبیده به هم یافت میشوند [8، 9]. کریستال‌های مونوهیدرات اگزالات کلسیم دارای میل ترکیبی بیشتری نسبت به کریستال‌های دی هیدرات اگزالات کلسیم و مسئول تشکیل سنگ در کلیه‌ها هستند [10]. استفاده از اتیلن گلیکول در آب آشامیدنی جهت تشکیل سنگ اگزالات کلسیم یک روش تأیید‌شده و مورد استفاده در کارهای تحقیقاتی است که لی و همکاران در سال 1991 از آن به‌عنوان القاگر تشکیل سنگ در زمان طولانی و مختلف در یکی از کلیه‌ها نام برده‌اند [11-16]. پیوستگی ژنی و تشابهات بین گونه‌های نزدیک موجب شده است بیماری‌ها و چرخه‌های مختلف در موجودات دیگر بررسی شود و به انسان تعمیم داده شود. چرا‌که در محیط درون‌تنی هیچ‌گاه نمی‌توان روی انسان‌ها به شکل مستقیم آزمایش کرد و حیوانات مدل آزمایشگاهی این فرصت را به وجود آورده‌اند تا بتوان با القای بیماری‌های مختلف و بررسی اتیولوژی و درمان آن‌ها، دست به اکتشافات جدید در این زمینه زد [17، 18]. بنابراین هدف از این مطالعه، یافتن روشی برای ایجاد سنگ مشابه سنگ‌های اگزالات و سنگ های استروویت انسانی در زمان مناسب و در هر 2 کلیه، مثانه و دیگر ارگان‌های رت است که در تحقیقات بعدی بتوان با ایجاد سنگ، مداخلات درمانی مختلف را در رت مورد آزمون قرار داد.
مواد و روش‌ها
این مطالعه تجربی در حیوانخانه مرکز تحقیقات ارولوژی بیمارستان سینا، (تهران، ایران) در اردیبهشت تا شهریور 1399 انجام شد و توسط کمیته تحقیقات اخلاق دانشگاه علوم‌پزشکی تهران(IR.TUMS.VCR.REC.1398.680) تأیید شد. در راستای انجام این تحقیق کلیه اصول اخلاقی در‌مورد نحوه کار با حیوانات آزمایشگاهی مد نظر قرار گرفته شد. 20 رت ویستار (10 نر و 10 ماده) جوان (4 هفته ، با وزن 100 تا 150 گرم) از انستیتو پاستور تهران، ایران خریداری شد. آن‌ها در 4 قفس پلاستیکی بهداشتی (27 × 21 × 14 سانتی متر) نگهداری شدند و هر 3 روز 1 بار تمیز و ضد‌عفونی شدند و همه آن‌ها به رژیم غذایی فشرده (پروتئین و چربی از‌طریق پلت خوراکی تجاری مخصوص حیوانات آزمایشگاهی، رویان، ایران) و آب لوله‌کشی دسترسی آزاد داشتند. این حیوانات جهت سازگاری با محیط 2 هفته قبل از شروع آزمایش در خانه حیوانات مرکز تحقیقات اورولوژی نگهداری شدند تا از تغییرات محیطی احتمالی جلوگیری شود و به آن‌ها اجازه داده شود با دمای اتاق (2±22 درجه سانتی‌گراد) و رطوبت (5±55 درصد) و 12 ساعت روشنایی متناوب و 12 ساعت تاریکی سازگار شوند. قبل از شروع تحقیق، موش‌ها وزن شدند سپس به‌طور مساوی و به‌طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند: گروه کنترل (5 نر و 5 ماده: آب آشامیدنی)؛ گروه آزمایش (5 نر و 5 ماده: آب آشامیدنی به همراه کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 75/0 درصد) قرار گرفتند. برای جلوگیری از استرس در انزوا و یا افزایش بیش‌از‌حد جمعیت، هر 5 موش همجنس در قفس‌های جداگانه نگهداری شدند.
تیمار حیوانات
القای سنگ کلیه و مثانه در موش‌ها
برای ایجاد سنگ کلیه و مثانه در رت‌ها، از کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول مرک آلمان با فرمول HOCH₂CH₂OH ، دارای طعم شیرین (v/v) در آب آشامیدنی استفاده شد. ابتدا موش‌های گروه آزمایش کلرید آمونیوم 1 درصد را 3 روز در آب آشامیدنی دریافت کردند. سپس 30 روز د اتیلن گلیکول 75/0 درصد به میزان 3 سی‌سی را که در 300 سی‌سی آب ترکیب شده بود دریافت کردند. جهت ایجاد سنگ و تعیین دُز مصرفی اتیلن گلیگول در رت‌ها، یک مطالعه اولیه پایلوت طراحی شد براساس نتایج آن مصرف اتیلن گلیکول 75/0 درصد به مدت 30 روز در 80 درصد از رت‌های ویستار سنگ کلیه دوطرفه و سنگ مثانه را القا کرد.
بررسی پارامترهای بیوشیمیایی ادراری
جهت بررسی پارامترهای ادراری، رت‌های 2 گروه کنترل و آزمایش در روزهای صفر، 15 و 30 تحقیق، به‌صورت جداگانه در قفس‌های متابولیک قرار گرفتند و بعد از گذشت 24 ساعت پس از توزین، از آن‌ها نمونه ادرار گرفته شد و حجم ادرار تعیین شد. نمونه ادرار هر رت ویستار جهت بررسی و اندازه‌گیری میزان اگزالات (توسط دستگاه اتولیز مدل هیتاچی)، اسید اوریک، تعیین PH، کلسیم، فسفر و کراتینین (توسط دستگاه جذب اتمی) به آزمایشگاه سورنا تهران ارسال شد و این موارد توسط کیت شرکت پارس آزمون ساخت کشور ایران اندازه‌گیری شدند.
بررسی پارامترهای سرمی
جهت بررسی پارامترهای سرمی، بعد از تیمار رت‌ها، در روز سی‌و‌یکم، بیهوشی توسط کتامین (۱۰۰ میلی‌گرم در هر کیلوگرم وزن بدن) به علاوه زایلازین (۱۰ میلی‌گرم در کیلوگرم) به‌صورت داخل صفاقی انجام شد و جهت بررسی و اندازه‌گیری میزان کراتینین ، اسید اوریک و اوره، کلسیم و فسفر، خون رت‌ها به آزمایشگاه سورنای تهران ارسال شد و توسط کیت شرکت پارس‌آزمون ساخت کشور ایران اندازه گیری شد.
بررسی آسیب‌شناسی کلیه و مثانه
جهت بررسی آسیب‌شناسی کلیه، هر 2 کلیه رت‌های ویستار نر و ماده از بدن آن‌ها خارج و در فرمالین 10 درصد قرار گرفت و جهت بررسی آسیب‌شناسی به آزمایشگاه ارسال شد. مطالعات بافت‌شناسی در بخش پاتولوژی بیمارستان سینا انجام گرفت.
آماده‌سازی مقاطع بافتی
طبق روش استاندارد در دستگاه اتوتکنیکون، بعد از قالب‌گیری، از بلوک‌های پارافینی کلیه رت‌های نر و ماده هر 2 گروه کنترل و گروه آزمایش، برش‌های میکروسکوپی به ضخامت 5 میکرون تهیه و رنگ‌آمیزی (هماتوکسیلین ـ ائوزین) شدند و مشاهدات توسط میکروسکوپ نوری المپوس انجام شد. پاتولوژیست، در هر برش میکروسکوپی، 15 میدان میکروسکوپی را انتخاب و با بزرگ‌نمایی 40، تعداد بلورهای اگزالات کلیسم را شمارش کرد و به‌صورت میانگین تعداد را گزارش داد.
آنالیز آماری
در پایان مطالعه، جهت تجزیهوتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 20، آزمون آماری آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون متعاقب شفه تجزیهوتحلیل استفاده شد. 0/05≥P به‌عنوان تفاوت معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
حجم ادرار جمع‌آوری‌شده در روز ابتدای تحقیق بین گروه‌ها اختلاف معنی‌داری نداشتند. در‌حالی‌که در روز انتهای تحقیق، میزان حجم ادرار در گروه‌ها بسیار متفاوت بود و کاهش چشمگیری در حجم ادرار گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (0/05≥P). نوشیدن آب و غذا خوردن در گروه آزمایش افزایش یافت، در‌نهایت افزایش وزن بدن در رت‌ها دیده شد (تصویرهای شماره 1 تا 3). تعداد اگزالات کلسیم در هر هانسفیلد میکروسکوپ نوری با بزرگ‌نمایی 40 نشان داد در روز سی‌ام بعد از دریافت اتیلن گلیکول تعداد کریستال‌ها و بلورهای اگزالات افزایش معنی‌داری داشت (تصویر شماره 4). PH ادرار در گروه کنترل 38/6 و در گروه آزمایش 79/6 تفاوت معنی‌داری نداشت (0/05<P).
همان‌طور که در تصویرهای شماره 2 و 3 مشاهده می‌شود، اتیلن گلیکول، سطح سرمی اسید اوریک، سطح سرمی اوره، سطح سرمی کراتینین، سطح سرمی آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز، سطح سرمی آنزیم آلانین آمینوترانسفراز را به‌طور معنی‌داری افزایش داده بود (0/05≥P). همچنین، سطح سیترات ادرار را به‌طور معنی‌داری نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود (0/05≥P).
در تصویر شماره 5 سی‌تی‌اسکن سنگ ایجاد‌شده در گروه ماده و نر رت‌ها در 2 گروه کنترل و گروه آزمایش دیده می‌شود.
نتایج پاتولوژی
همان‌گونه که در تصویر شماره 6 مشاهده می‌شود، یک برش طولی از بافت کلیه رت نر گروه کنترل با رنگ‌های هماتوکسیلین و ائوزین رنگ‌آمیزی شده است. در این تصاویر هسته به رنگ بنفش و سیتوپلاسم به رنگ صورتی رنگ‌آمیزی شده است. براساس نتایج به‌دست‌آمده در بافت کلیه در گروه‌های کنترل نر و ماده مشخص شد که سلول‌های بافت کلیه در هر 2 بخش کورتکس و مدولا با شکل نرمال و در شکل به‌صورت منسجم مشاهده شدند. در بخش مرکزی بافت در لوله‌های جمع‌کننده به‌صورت نرمال با آرایش سلول‌های اپیتلیالی منظم مشاهده شد. در لوله‌های پیچیده نزدیک و لوله‌های پیچیده دور، سلول‌های اپیتلیالی به‌صورت نرمال مشاهده شدند. همچنین نتایج حاصل از گروه های آزمایش در تصویر شماره 6 نشان داد در تمامی گروه‌های اتیلن، اندازه گلومرول‌ها نسب به بافت نرمال تقلیل پیدا کرده است و خونریزی در داخل کپسول بومن نیز مشاهده شد. درصد سلول‌های لنفوسیتی در بافت نسبت به سایر گروه‌ها افزایش یافته و مرگ سلول‌های اپیتلیالی دیواره کپسول بومن در گلومرول‌ها مشاهده شد. در بخش مرکزی بافت، تعداد سلول‌ها در لوله‌های پیچیده دور و نزدیک نامشخص است که نشان‌دهنده تغییر ساختار سلول‌هاست. همچنین بررسی این تصاویر نشان داد سنگ‌هایی در گروه اتیلن وجود دارد که اندازه آن‌ها در گروه‌های اتیلن نر و ماده سمت چپ نسبت به همان گروه‌ها در کلیه‌های سمت راست بزرگتر است و التهاب بیشتری نسبت به سایر گروه‌ها دارد.
براساس نتایج به‌دست‌آمده در تصویر شماره 6، در بافت مثانه رت‌های نر گروه آزمایش، تعداد سنگ‌های با ابعاد کوچک بیشتر مشاهده شد. این در حالی بود که در گروه رت ماده سایز سنگ ایجاد‌شده به‌مراتب بزرگتر، ولی تعداد سنگ‌های مشاهده‌شده بیشتر بود. به علاوه میزان تخریب لایه اپیتلیال مثانه در برخی از مناطق آسیب‌دیده در هر 2 جنس مشاهده شد. از طرفی در بافت مثانه رت ماده در گروه آزمایش در بخش‌هایی از بافت ترنزیشنال علائمی از خونریزی بافتی در لایه‌های سطحی و لایه‌های بافت همبند زیری مشاهده شد. علامت ستاره، حضور سنگ در فضای لومینال مثانه را نشان می‌دهد. با‌توجه‌به میزان غلظت اگزالات یا کلسیم و یا فسفات موجود در ادرار، جنس این سنگ‌های مشاهده‌شده قابل‌تشخیص است. نتایج نشان می‌دهد میزان تخریب لایه اپیتلیال در بافت مثانه رت ماده در گروه اتیلن بیشتر از بافت مثانه رت نر بوده است، به این دلیل که ضخامت لایه ترنزیشنال اپیتلیوم در رت ماده کمتر از رت نر مشاهده شد.
بحث
در این مطالعه، تشکیل سنگ‌های کلیه دوطرفه و سنگ مثانه در رت‌های ویستار نر و ماده با آشامیدن آب محتوی کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 0/75 درصد طی 30 روز متوالی مشاهده شد. سنگ کلیه پدیده‌ای تدریجی است که با اشباع شدن ادرار با کریستال و تجمع موادی از قبیل اوره، اسید اوریک و کراتینین در خون آغاز و به بیماری کلیه، مشکلات ادراری و در‌نهایت نارسائی کلیه منجر می‌شود [18-23]. همچنین هایپراکسالوریا (Hyperoxaluria : دفع اگزالات بیش از حد در ادرار ) مرتبط با هیپرکلسسیوری (Hypercalciuria : کلسیم اضافی در ادرار) را می‌توان با اضافه کردن اتیلن گلیکول به آب آشامیدنی رت‌ها القا کرد [24-29] که در این تحقیق از کلرید آمونیوم (1 درصد) و اتیلن گلیکول (75/0درصد) (وزنی/حجمی) در آب آشامیدنی استفاده شد و سطح بالایی از کریستال‌های کلسیم اگزالات در هر دو کلیه و علاوه بر آن در مثانه نیز مشاهده شد، در حالیکه محققان دیگر تشکلیل سنگ را در یک کلیه مشاهده کرده اند. در راستای نتایج این تحقیق، آبر سالاما و همکاران (2019) [30]، یاسیر و همکاران (2018) [29]، باردائویی و همکاران (2009) [31]، در پروژه خود نشان دادند که اتیلن گلیکول باعث افزایش کراتینین و اوره سرم می‌گردد که نشان دهنده آسیب گلومرولی و لوله ای می‌باشد. آبر سالاما و همکاران (2019) نشان دادند که اتیلن گلیکول به تنهایی در 28 روز باعث ایجاد سنگ و رسوب CaOx کلیه در لومن لوله پروگزیمال کلیه واقع در منطقه بین قشر کلیه و مدولا می‌گردد [30].
اسید اگزالیک اتصالی به پروتئین‌های پلاسما نمی تواند داشته باشد و بوسیله گلومرول‌ها منتشر می‌گردد و به یون‌های کلسیم متصل شده، رسوب می‌کنند و در اپیتلیوم توبول‌های کلیه و مثانه باعث ایجاد کریستال‌های اگزالات کلسیم نامحلول میشوند و با چسبیدن به اپی تلیوم توبول کلیه می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های کلیه گردد [32, 33]. در این راستا، نتایج هیستوپاتولوژی در این تحقیق نیز نشان داد که در گروه اتیلن گلیکول به همراه کلرید آمونیوم، سنگ کلیه دو طرفه و سنگ مثانه به صورت رسوبات به همراه التهاب مشاهده شد و همچنین اندازه سنگ‌ها بسیار بزرگتر بود. در گروه اتیلن گلیکول، داخل کپسول بومن خونریزی و در گلومرول‌ها نیز مرگ سلولی اپیتلیال دیواره مشاهده شد. همچنین گلومرول‌ها نسبت به بافت نرمال دارای اندازه کوچکتری بودند.
از آنجایی که در محیط in-vivo از نظر اخلاقی هیچ گاه نمی‌توان روی انسان‌ها تشکیل سنگ‌های ادراری در مدت مان مشخص ایجاد کرد و درمان‌های مختلف را بر روی آن‌ها آزمایش کرد بنابراین از حیوانات مدل آزمایشگاهی که این فرصت را به وجود آورده‌اند استفاده شده است. لذا، پژوهش حاضر می‌تواند گزارش مستندی درباره اثر استفاده از کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 0/75 درصد طی 30 روز متوالی در آب آشامیدنی بر تشکیل سنگ کلیه دوطرفه و سنگ مثانه و سپس استفاده از درمان‌های جدید باشد.
نتیجه‌گیری
تشکیل سنگ‌های کلیه دوطرفه و سنگ مثانه در رت‌های ویستار نر و ماده با آشامیدن آب محتوی کلرید آمونیوم 1 درصد و اتیلن گلیکول 0/75 درصد طی 30 روز متوالی مشاهده شد و می‌تواند مدل بسیار مناسبی جهت استفاده از درمان‌های جدید در حیوانات باشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اجرای این تحقیق براساس اصول اخلاقی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با کد اخلاق IR.TUMS.VCR.REC.1398.680 انجام شده است.
حامی مالی
این مقاله حامی مالی نداشته است.
مشارکت نویسندگان
نگارش اولیه و تجزیهوتحلیل داده‌ها: اکرم میرزائی؛ تجزیهوتحلیل پاتولوژی: دیانا طاهری؛ اجرای طرح و کار با حیوانات آزمایشگاهی: لیلا زارعیان بغدادآباد؛ تأیید نهایی: سید محمدکاظم آقامیر.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم‌پزشکی تهران و ریاست محترم مرکز تحقیقات ارولوژی بیمارستان سینا که هزینه‌های طرح تحقیقاتی تشکیل سنگ و درمان آن را تأمین کردند و همچنین از بخش حیوانخانه آزمایشگاه تحقیقات مرکز تحقیقات ارولوژی که ما را در انجام این تحقیق یاری کردند، تشکر و قدردانی می‌شود.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي |
موضوع مقاله:
نفرولوژی
دریافت: 1402/4/1 | پذیرش: 1402/10/3 | انتشار: 1403/2/10
دریافت: 1402/4/1 | پذیرش: 1402/10/3 | انتشار: 1403/2/10
فهرست منابع
1. Tanagho EA, McAninch JW. Smith's general urology. New York: Lange Medical Books/McGraw-Hill; 2004. [Link]
2. Coe FL, Evan A, Worcester E. Kidney stone disease. J Clin Invest. 2005; 115(10):2598-608. [DOI:10.1172/JCI26662] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1172/JCI26662]
3. Menon M, Parulkar BG, Drach GW. Urinary lithiasis: Etiology, diagnosis and medical management. In: Walsh PC, Retik AB, Vaughan Jr ED, Wein AJ, editors. Campbell's urology. Philadelphia: Saunders Co; 1998. [Link]
4. Chiras DD. Human biology. Sudbury: Jones & Bartlett Publishers; 2013. [Link]
5. Scales CD Jr, Smith AC, Hanley JM, Saigal CS; Urologic Diseases in America Project. Prevalence of kidney stones in the United States. Eur Urol. 2012; 62(1):160-5. [DOI:10.1016/j.eururo.2012.03.052] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.eururo.2012.03.052]
6. Kramer G, Klingler HC, Steiner GE. Role of bacteria in the development of kidney stones. Curr Opin Urol. 2000 ; 10(1):35-8. [DOI:10.1097/00042307-200001000-00009] [PMID] [DOI:10.1097/00042307-200001000-00009]
7. Collins CE. A short course in medical terminology. Baltimore: Wolters Kluwer Health; 2013. [Link]
8. Moe OW. Kidney stones: Pathophysiology and medical management. Lancet. 2006; 367(9507):333-44. [DOI:10.1016/S0140-6736(06)68071-9] [PMID] [DOI:10.1016/S0140-6736(06)68071-9]
9. Mandel NS, Mandel GS. Urinary tract stone disease in the United States veteran population. II. Geographical analysis of variations in composition. J Urol. 1989; 142(6):1516-21. [DOI:10.1016/S0022-5347(17)39145-0] [PMID] [DOI:10.1016/S0022-5347(17)39145-0]
10. Verkoelen CF, Romijn JC, de Bruijn WC, Boevé ER, Cao LC, Schröder FH. Association of calcium oxalate monohydrate crystals with MDCK cells. Kidney Int. 1995; 48(1):129-38. [DOI:10.1038/ki.1995.276] [PMID] [DOI:10.1038/ki.1995.276]
11. Jarald EE, Kushwah P, Edwin S, Asghar S, Patni SA. Effect of Unex on ethylene glycol-induced urolithiasis in rats. Indian J Pharmacol. 2011; 43(4):466-8. [DOI:10.4103/0253-7613.83124] [PMID] [PMCID] [DOI:10.4103/0253-7613.83124]
12. Wang R, Younis EM, Veeraraghavan VP, Tian C. Antiurolithiatic effect of fucoxanthin on ethylene glycol-induced renal calculus in experimental rats. J King Saud Univ Sci. 2020; 32(3):1896-901. [DOI:10.1016/j.jksus.2020.01.027] [DOI:10.1016/j.jksus.2020.01.027]
13. Hadjzadeh MA, Rad AK, Rajaei Z, Tehranipour M, Monavar N. The preventive effect of N-butanol fraction of Nigella sativa on ethylene glycol-induced kidney calculi in rats. Pharmacogn Mag. 2011; 7(28):338-43. [DOI:10.4103/0973-1296.90416] [PMID] [PMCID] [DOI:10.4103/0973-1296.90416]
14. Hadjzadeh MA, Khoei A, Hadjzadeh Z, Parizady M. Ethanolic extract of nigella sativa L seeds on ethylene glycol-induced kidney calculi in rats. Urol J. 2007; 4(2):86-90. [PMID]
15. Ahmadi M, Rad AK, Rajaei Z, Hadjzadeh MA, Mohammadian N, Tabasi NS. Alcea rosea root extract as a preventive and curative agent in ethylene glycol-induced urolithiasis in rats. Indian J Pharmacol. 2012; 44(3):304-7. [DOI:10.4103/0253-7613.96298] [PMID] [PMCID] [DOI:10.4103/0253-7613.96298]
16. Saeidi J, Lotfi M, Bozorgi H, Mehrzad J. The antiurolithiasic and hepatocurative activities of aqueous extracts of Petroselinum sativum on ethylene glycol-induced kidney calculi in rats. Sci Res Essays. 2012; 7(15):1577-83. [DOI:10.5897/SRE11.2130] [DOI:10.5897/SRE11.2130]
17. Habibian M, Peeri M, Azarbayjani M, Hedayati M. [Protective effect of aerobic exercise against some of proinflammatory cytokines-induced chronic nitric oxide synthase inhibition in renal tissue rats (Persian)]. J Babol Univ Med Sci. 2013; 15(1):30-7. [DOI:10.18869/acadpub.jbums.15.1.30]
18. Sorkhi H, Hedaiati F, Bijani A. [Efficacy of potassium citrate solution in children with urolithiasis (Persian)]. J Babol Univ Med Sci. 2011; 13(6):73-9. [Link]
19. Gupta M, Bhayana S, Sikka SK. Role of urinary inhibitors and promoters in calcium oxalate crystallisation. Int J Res Pharm chem. 2011; 1(4):793-8. [Link]
20. Jameson J, Loscalzo J. Harrison's nephrology and acid-base disorders, 2e. New York: McGraw Hill Professional; 2013. [Link]
21. Thangarathinam N, Jayshree N, Metha AV, Ramanathan L. Effect of polyherbal formulation on ethylene glycol induced urolithiasis. Int J Pharm Sci. 2013; 5(3):994-7. [Link]
22. Zia H, Khatami F, Rahimi MR, Aghamir SMK. Combined direct visual and imaging guided percutaneous nephrolithotomy: A novel technique. Transl Res Urol. 2021; 3(1):4-9. [DOI:10.22034/tru.2020.257597.1051]
23. Jafari Shahdani MR, Fattahi B, Mohseni MG, Aghamir SMK. Comparison of mini-perc and retrograde intrarenal surgery in residual stone fragments with hounsfield unit after percutaneous nephrolithotomy. Trans Res Urol. 2021; 3(2):40-4. [Link]
24. Itoh Y, Yasui T, Okada A, Tozawa K, Hayashi Y, Kohri K. Preventive effects of green tea on renal stone formation and the role of oxidative stress in nephrolithiasis. J Urol. 2005; 173(1):271-5. [DOI:10.1097/01.ju.0000141311.51003.87] [PMID] [DOI:10.1097/01.ju.0000141311.51003.87]
25. Moriyama MT, Suga K, Miyazawa K, Tanaka T, Higashioka M, Noda K, et al. Inhibitions of urinary oxidative stress and renal calcium level by an extract of quercus salicina blume/quercus stenophylla makino in a rat calcium oxalate urolithiasis model. Int J Urol. 2009; 16(4):397-401. [DOI:10.1111/j.1442-2042.2009.02268.x] [PMID] [DOI:10.1111/j.1442-2042.2009.02268.x]
26. Aslan Z, Aksoy L. Anti-inflammatory effects of royal jelly on ethylene glycol induced renal inflammation in rats. Int Braz J Urol. 2015; 41(5):1008-13. [DOI:10.1590/S1677-5538.IBJU.2014.0470] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1590/S1677-5538.IBJU.2014.0470]
27. Cao Y, Gao X, Yang Y, Ye Z, Wang E, Dong Z. Changing expression profiles of long non-coding RNAs, mRNAs and circular RNAs in ethylene glycol-induced kidney calculi rats. BMC Genomics. 2018; 19(1):660. [DOI:10.1186/s12864-018-5052-8] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1186/s12864-018-5052-8]
28. Kandhare AD, Patil MV, Bodhankar SL. L-Arginine attenuates the ethylene glycol induced urolithiasis in ininephrectomized hypertensive rats: Role of KIM-1, NGAL, and NOs. Ren Fail. 2015; 37(4):709-21. [DOI:10.3109/0886022X.2015.1011967] [PMID] [DOI:10.3109/0886022X.2015.1011967]
29. Yasir F, Wahab AT, Choudhary MI. Protective effect of dietary polyphenol caffeic acid on ethylene glycol-induced kidney stones in rats. Urolithiasis. 2018; 46(2):157-66. [DOI:10.1007/s00240-017-0982-1] [PMID] [DOI:10.1007/s00240-017-0982-1]
30. Salama AA, El-Kassaby MI, Hassan A. Anti-urolithiatic activity of Solanum nigrum hydroalcoholic extract in ethylene glycol-induced urolithiasis in rats. Egypt Pharm J. 2019; 18(4):311-9. [DOI:10.4103/epj.epj_21_19] [DOI:10.4103/epj.epj_21_19]
31. Bardaoui M, Sakly R, Neffati F, Najjar MF, El Hani A. Effect of vitamin A supplemented diet on calcium oxalate renal stone formation in rats. Exp Toxicol Pathol. 2010; 62(5):573-6. [DOI:10.1016/j.etp.2009.08.005] [PMID] [DOI:10.1016/j.etp.2009.08.005]
32. Corley RA, Bartels MJ, Carney EW, Weitz KK, Soelberg JJ, Gies RA, et al. Development of a physiologically based pharmacokinetic model for ethylene glycol and its metabolite, glycolic Acid, in rats and humans. Toxicol Sci. 2005; 85(1):476-90. [DOI:10.1093/toxsci/kfi119] [PMID] [DOI:10.1093/toxsci/kfi119]
33. Corley RA, Wilson DM, Hard GC, Stebbins KE, Bartels MJ, Soelberg JJ, et al. Dosimetry considerations in the enhanced sensitivity of male Wistar rats to chronic ethylene glycol-induced nephrotoxicity. Toxicol Appl Pharmacol. 2008; 228(2):165-78. [DOI:10.1016/j.taap.2007.11.024] [PMID] [DOI:10.1016/j.taap.2007.11.024]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
حق تالیف (کپی رایت) برای مولفان محفوظ است.
صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی قم
ناشر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی قم
شاپا چاپی: 7799-1375
شاپا الکترونیک: 1375-2008
ایمیل مجله: journal@muq.ac.ir
j.muq.ac@gmail.com
