جلد 18 -                   جلد 18 - صفحات 0-0 | برگشت به فهرست نسخه ها

Research code: 93454


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ghafuri Y, Saghafipour A, Karami Jooshin M. Epidemiological Characteristics of Nosocomial Infections and Related Microbial Agents in Hospitals of Qom, Iran. Qom Univ Med Sci J 2024; 18
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3792-fa.html
غفوری یداله، ثقفی‌پور عابدین، کرمی جوشین محرم. مشخصات اپیدمیولوژیک و عوامل میکروبی مرتبط با عفونت‌های بیمارستانی مراکز درمانی شهر قم بر‌اساس نظام مراقبت عفونت‌های بیمارستانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1403; 18 ()

URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3792-fa.html


1- مرکز تحقیقات آلاینده‌های محیطی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
2- گروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.
3- مرکز بهداشت استان قم، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران. ، karamimoharram@gmail.com
متن کامل [PDF 3255 kb]   (234 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (603 مشاهده)
متن کامل:   (178 مشاهده)
مقدمه
عفونت بیمارستانی عفونتی است که به‌صورت محدود یا منتشر و در اثر واکنش‌های بیماری‌زای مرتبط با خود عامل عفونی یا سموم آن در بیمارستان ایجاد می‌شود به شرطی که حداقل 48 تا 72 ساعت بعد از پذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد شود. در کشورهای توسعه‌یافته صنعتی بین 5 تا 10 درصد بیماران بستری‌شده، به عفونت‌های بیمارستانی مبتلا می‌شوند و این رقم در کشورهای درحال‌توسعه به حدود 25 درصد افزایش پیدا می‌کند [1، 2]. تحقیقات اخیر شیوع عفونت بین 5 تا 10 نفر از بین هر 1000 مورد پذیرش را نشان داده است. از این تعداد 20 تا 60 درصد بیمارانی‌ هستند که تهویه مکانیکی دریافت کرده‌اند [‌2]. بیش از 20 درصد موارد عفونت بیمارستانی در بخش مراقبت‌های ویژه اتفاق می‌افتد و میزان مرگ‌ومیر خام ناشی از عفونت‌های بیمارستانی در این بخش 10 تا 80 درصد است [3]. عوامل خطر عفونت‌های بیمارستانی شامل بستری طولانی‌مدت، همودیالیز، شنت وریدی، کاتتر ادراری، ونتیلاتور و وسایل مصرفی در بیمارستان و نوع عمل جراحی، شدت بیماری ، سیروز کبدی، بدخیمی‌ها، بیماری مزمن ریوی و نارسایی احتقانی قلبی است [4]. به‌طور‌کلی عفونت‌های بیمارستانی از چند جنبه حائز اهمیت هستند: مرگ‌و‌میر و ناخوشی بیماران، افزایش طول مدت بستری بیماران در بیمارستان، افزایش هزینه‌های ناشی از طولانی شدن اقامت بیماران و اقدامات تشخیصی و درمانی [5، 6]. بر‌این‌اساس با‌توجه‌به اهمیت بروز عفونت‌های بیمارستانی و لزوم اعمال مداخلات و شناسایی راهکارهای لازم برای کاهش عفونت‌های بیمارستانی‌، هدف از این مطالعه تعیین فراوانی عفونت‌های بیمارستانی در بخش‌های بستری و عوامل مرتبط با آن براساس داده‌های سیستم مراقبت عفونت‌های بیمارستانی در سال 1398 بود.
مواد و روش‌ها
این مطالعه مقطعی به مدت 1 سال از ابتدای فروردین ماه 1397 تا پایان سال در 8 بیمارستان شهرستان قم (6 بیمارستان دولتی و 2 بیمارستان خصوصی) بر روی 112316 بیمار بستری انجام شد. اطلاعات از‌طریق سیستم مراقبت عفونت‌های بیمارستانی جمع‌آوری شد. گردآوری اطلاعات براساس چک‌لیست طراحی‌شده توسط سیستم ملی پایش عفونت‌های بیمارستانی برنامه‌ریزی شد. در این مطالعه مطابق روش و دستورالعمل نظام مراقبت عفونت‌های بیمارستانی این موارد بررسی شدند: 4 گروه اصلی عفونت‌های بیمارستانی مشتمل بر عفونت دستگاه ادراری، عفونت تنفسی، عفونت جریان خون ، عفونت محل جراحی و همچنین عفونت‌های وابسته به ابزار به‌ویژه عفونت وابسته به کاتتر ادراری، عفونت وابسته به کاتتر وریدی و عفونت وابسته به ونتیلاتور که زیر‌مجموعه‌ای از 4 گروه اصلی عفونت است را شامل می‌شود. جمع‌آوری اطلاعات مطالعه از پرونده بیمارانی که با‌توجه‌به الگوریتم بیماریابی [7] در تصویر شماره 1، مشمول مراقبت و پیگیری‌های لازم شده‌اند و از‌طریق همکاری پرستار کنترل عفونت در بیمارستان‌های موردمطالعه انجام شد. معیار ورود بیماران به مطالعه: عدم دارا بودن علائم آشکار عفونت در زمان پذیرش، نبودن بیماری در دوره نهفتگی، دارا بودن علائمی همچون تب، بی‌حالی، ضعف، راش‌های پوستی، درد عضلانی، علائم اختصاصی عفونت ادراری، ریوی و عفونت‌های مختلف پوستی حداقل 48 ساعت پس از از بستری شدن در بیمارستان بوده است. پرونده بیمارانی که مشکوک به عفونت بیمارستانی بودند، اما ترخیص شدند و امکان پیگیری‌های بعدی وجود نداشته است از روند مطالعه کنار گذاشته شده است. مطابق راهنمای آزمایشگاهی عفونت‌های بیمارستانی، شامل دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺟﻤﻊآوری، آماده‌سازی، تهیه و کنترل کیفیت محیط‌های کشت و همچنین تفسیر نتایج کشت ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ادراری‌تنفسی، زخم‌های جراحی، خون و کاتترهای خونی، نمونه‌های اختصاصی از زخم، خلط، برونش، خون و ادرار بیماران جمع‌آوری و یافته‌های آزمایشگاهی ثبت شد. در ادامه تعیین منشأ عفونت و افتراق آن مطابق راهنما انجام و داده‌های مورد‌نیاز جمع آوری و استخراج شد [8، 9]. در توصیف داده‌ها از جداول فراوانی و نرم‌افزار Spss نسخه 18 استفاده شد.
یافته‌ها
نتایج مطالعه با‌توجه‌به توضیحات ارائه‌شده در روش مطالعه و همچنین چک‌لیست‌های تکمیل شده بر‌اساس اصول گزارش‌دهی در نظام مراقبت از عفونت‌های بیمارستانی در جدول‌های شماره 1 تا 4 مربوط به فراوانی عفونت‌های بیمارستانی به تفکیک مراکز درمانی و به تفکیک بخش‌ها‌، نوع میکروارگانیسم و همچنین فراوانی اقدامات تهاجمی در بیماران دارای عفونت بیمارستانی ارائه شده است.
بحث
براساس یافته‌های مطالعه از کل 112316 مورد بستری‌، 902 مورد (‌8/0 درصد) درکل بخش‌های بستری مراکز درمانی دچار عفونت بیمارستانی شده‌اند. بالاترین و پایین‌ترین موارد بروز عفونت‌های بیمارستانی به ترتیب در مرکز درمانی شهید بهشتی و مرکز درمانی حضرت معصومه (س) گزارش شده است.همچنین بر‌اساس یافته‌های جدول شماره 2 مربوط به فراوانی عفونت‌های بیمارستانی به تفکیک بخش‌های اصلی مراکز درمانی شهر قم، بیشترین و پایین‌ترین موارد فراوانی بروز عفونت‌های بیمارستانی به ترتیب در بخش‌های مراقبت‌های ویژه نوزادان (11 درصد) و مراقبت‌های ویژه تنفسی (1/1 درصد) گزارش شده است. 25 درصد عفونت‌های بخش‌های مراقبت ویژه، مربوط به عفونت‌های تنفسی تعیین شده است. این موضوع توجه به مکانیسم‌های گندزدایی و تصفیه هوای استنشاقی در بخش‌های مذکور را از اهمیت بالایی برخوردار می‌کند. در این مطالعه عفونتهای ادرای با 6/26 درصد بیشترین فراوانی را داشته‌اند. جدول شماره 3 که مربوط به نتایج کشت نمونه‌ها به تفکیک نوع میکروارگانیسم است، آسینتوباکتر و اشرشیاکلی بالاترین موارد سویه‌های باکتریولوژیک در عفونت‌ها را داشته‌اند. ضمن اینکه اشرشیاکلی و کاندیدیا مهم‌ترین میکروارگانیسم‌های کشت ادرار بودند. براساس یافته‌های جدول شماره 4 در ارتباط با وضعیت فراوانی اقدامات تهاجمی در بیماران دارای عفونت بیمارستانی، فراوان‌ترین اقدامات تهاجمی در افراد دارای عفونت‌های تنفسی به ترتیب کاتتر وریدی، لوله تراشه، ونتیلاتور، ساکشن و کاتتر ادراری و در عفونت‌های ادراری کاتتر وریدی و کاتتر ادراری بوده‌اند. نتایج این مطالعه با سایر مطالعاتی که در ایران با موضوع عفونت‌های بیمارستانی انجام شده قابل‌مقایسه است. در مطالعه اکبری و همکاران در سال 1392 در بیمارستان امام رضا ارومیه میزان بروز عفونت‌های بیمارستانی 4/0 درصد و در سال 1384 در بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود 41/0 درصد گزارش شده است که در مقایسه نتایج مطالعه حاضر متفاوت است [10، 11]. این میزان در مطالعات مشابه در سال‌های اخیر، از‌جمله در مطالعه امینی و همکاران در سال 1388 در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان شهید مصطفی خمینی تهران، 11 درصد؛ در مطالعه قربانی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان آریای اهواز درسال 1388، 10 درصد و در مطالعه برک و همکاران در سال 1390 در بیمارستان کودکان اردبیل 3/9 درصد گزارش شده است که اختلاف بسیار بیشتری را نشان می‌دهد [12-14]. مرور سایر مطالعات انجام‌شده در خصوص شیوع عفونت‌های بیمارستانی در ایران نشان می‌دهد میزان شیوع انواع عفونت‌های بیمارستانی در ایران علی‌رغم آمارهایی که از سوی مراکز دانشگاهی اعلام می‌شود نسبتاً بالاست [15-17]. مطالعه باقری و همکاران نشان داد گروه سنی بالای 65 سال به دلیل تغییر در سطح ایمنی بدن، تغییرات جسمی، اختلالات جریان خون و تأخیر در التیام زخم، مستعد ابتلا به این نوع عفونت هستند و با 38 درصد بیشترین فراوانی و گروه سنی 5 تا 14 سال با 2 درصد کمترین فراوانی عفونت را داشته‌اند [18]. در مطالعه سهرابی شایع‌ترین اقدام مداخله‌ای درمانی ایجادکننده عفونت بیمارستانی در تمام بخش‌ها لوله‌گذاری داخل مثانه‌ی و بعد از آن لوله‌گذاری داخل نای و زخم‌های جراحی بوده‌اند که با نتایج مطالعه حاضر نیز مشابهت‌هایی دیده می‌شود [19]. با بررسی سایر مطالعات انجام‌شده مشخص شد میزان شیوع عفونت‌های بیمارستانی در مراکز درمانی، بسته به نوع خدمات و فرایندهای مربوط به کنترل عفونت متغیر و با مطالعه حاضر متفاوت است [20، 21]
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه به‌عنوان اولین مطالعه جامع، میزان و منشأ عفونت‌های بیمارستانی در مراکز درمانی قم را به‌طور مقطعی نشان داد. در این راستا جهت کنترل و پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی، ارتقای نظام شناسایی و مراقبت درزمینه عفونت‌های بیمارستانی و افزایش آگاهی و عملکرد کادر درمان مراکز درمانی، به‌عنوان مهم‌ترین مداخلات برای کاهش میزان عفونت‌های بیمارستانی، اجتناب‌ناپذیر است.
محدودیت‌های آزمایشگاهی در شناسایی سویه‌های عفونت‌های بیمارستانی، نواقص پرونده بیماران و فرایند ثبت دقیق و گزارش‌دهی موارد از محدودیت‌های مطالعه حاضر محسوب می‌شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه مستخرج از طرح پژوهشی مصوب دانشگاه علوم‌پزشکی قم با کد پژوهشی 93454 با عنوان «بررسی فراوانی عفونت‌های بیمارستانی در بیمارستان‌های شهر قم در سال 1392» و مورد تأیید کمیته اخلاق معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی قم است.
حامی مالی
این مقاله با حمایت مالی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی قم انجام شده است.
مشارکت نویسندگان
جمع‌آ‌وری داده‌، تحلیل و روش‌شناسی: یداله غفوری؛ نظارت و ویراستاری: عابدین ثقفی‌پور؛ مدیریت پروژه: محرم کرمی جوشین.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
از کارشناسان مرکز بهداشت استان قم که در انجام پژوهش یاری‌مان کردند، تشکر می‌کنیم.

 
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي | موضوع مقاله: عفونی
دریافت: 1402/5/22 | پذیرش: 1402/9/1 | انتشار: 1403/2/10

فهرست منابع
1. Noruzi T, Rassouli M, Khanali Mojen L, Khodakarim S, Torabi F. [Factors associated with nosocomial infection control behavior of nurses working in nursery & NICU based on (Persian)]. J Health Promot Manage. 2015; 4(3):1-11. [Link]
2. Kampf G, Gastmeier P, Wischnewski N, Schlingmann J, Schumacher M, Daschner F, et al. Analysis of risk factors for nosocomial infections-results from the first national prevalence survey in Germany (NIDEP study, part 1). J Hosp Infect. 1997; 37(2):103-12. [DOI:10.1016/S0195-6701(97)90180-8] [PMID] [DOI:10.1016/S0195-6701(97)90180-8]
3. Valenti AJ. The impact of hospital epidemiology on the management and control of antimicrobial resistance: Issues and controversies. In: Owens RC, Lautenbach E, editors. Antimicrobial resistance: Problem pathogens and clinical countermeasures. Boca Raton: CRC Press; 2007. [DOI:10.1201/b15169-20] [DOI:10.1201/b15169-20]
4. Flanders SA, Collard HR, Saint S. Nosocomial pneumonia: State of the science. Am J Infect Control. 2006; 34(2):84-93. [DOI:10.1016/j.ajic.2005.07.003] [PMID] [DOI:10.1016/j.ajic.2005.07.003]
5. Sheng WH, Wang JT, Lin MS, Chang SC. Risk factors affecting in-hospital mortality in patients with nosocomial infections. J Formos Med Assoc. 2007; 106(2):110-8. [DOI:10.1016/S0929-6646(09)60226-6] [PMID] [DOI:10.1016/S0929-6646(09)60226-6]
6. Agarwal R, Gupta D, Ray P, Aggarwal AN, Jindal SK. Epidemiology, risk factors, and outcome of nosocomial infections, in a respiratory intensive care unit in North india. J Infec. 2006; 53(2):98-105. [DOI:10.1016/j.jinf.2005.10.021] [PMID] [DOI:10.1016/j.jinf.2005.10.021]
7. Ghanbari F, Ghajavand H, Behshod P, Ghanbari N, Khademi F. [Prevalence of hospital-acquired infections in hospitalized patients in different wards of Shariati Hospital of Isfahan (Persian)]. 2014. J Health Hyg. 2018; 8(5):511-7. [Link]
8. Murray PA, Baron JA, Jorgensen JH. Manoal of clinical microbiology. Washington DC: ASM Press, 2003. [Link]
9. Babazono A, Kitajima H, Nishimaki S, Nakamura T, Shiga S, Hayakawa M, et al. Risk Factors for nosocomial infection in the neonatal intensive care unit by the Japanese Nosocomial Infection Surveillance (JANIS). Acta Med Okayama. 2008; 62(4):261-8. [PMID]
10. Akbari M, Rahim RN, Azimpour A, Bernousi I, Ghahremanlu H. A survey of nosocomial infections in intensive care units in an Imam Reza hospital to provide appropriate preventive guides based on international standards. Urmia Med J. 2013; 23 (6):591-6. [Link]
11. Sohrabi MB, Khosravi AH, Zolfaghari P, Sarrafha J. [Evaluation of nosocomial infections in Imam Hossein (as) Hospital of Shahrood, 2005 (Persian)]. J Birjand Univ Med Sci. 2009; 16(3):33-9. [Link]
12. Amini M, Sanjari L, Vasei M, Oloomi S. [Prevalence of nosocomial infections and related factors in the intensive care unit of shahid Mostafa Khomeini hospital, Tehran based on NNIS system (Persian)]. Annals Mili Health Sci Res. 2009; 7(1):9-14. [Link]
13. Birgani AG, Asadpoor S. Nosocomial infections in intensive care unit of Ahvaz Arya Hospital (2008-2009). Mod Care J. 2011; 8(2):86-93. [Link]
14. Barak M, Mamishi S, Siadati S A, Salamati P, Khotaii G, Mirzarahimi M. [Risk factors and bacterial etiologies of nosocomial infections in NICU and PICU wards of Children's Medical Center and Bahrami Hospitals During 2008-2009 (Persian)]. J Ardabil Univ Med Sci. 2011; 11(2):113-20. [Link]
15. Darvishpoor K, Heshmati H, Rezaei Manesh MR, Mir Hasani M. [Prevalence of nosocomial infections and microbial causes in Torbat heydariyeh 9dey educational and clinical hospital in 2012 and 2013 (Persian)]. Iran J Med Microbiol. 2016; 10(1):93-6. [Link]
16. Mamishi S, Pourakbari B, Teymuri M, Babamahmoodi A, Mahmoudi S. Management of hospital infection control in Iran: A need for implementation of multidisciplinary approach. Osong Public Health Res Perspect. 2014; 5(4):179-86. [DOI:10.1016/j.phrp.2014.06.001] [DOI:10.1016/j.phrp.2014.06.001]
17. Darvishpoor K, Mirhasani M, Rezai Manesh M, Heshmati H. [Prevalence of nosocomial infections and microbial causes in Torbat heydariyeh Ninth-dey Educational and Clinical Hospital in 2012 and 2013 years (Persian)]. J Health Breeze. 2015; 3(3):8-13. [Link]
18. Bagheri P, Sepand MR. [The review systematic and meta analysis of prevalence and causes of nosocomial infection in Iran (Persian)]. Iran J Med Microbiol. 2015; 8 (4) :1-12. [Link]
19. Sohrabi M, Khosravi A, Zolfaghari P, Sarrafha J. [Evaluation of nosocomial infections in Imam Hossein (as) Hospital of Shahrood, 2005 (Persian)]. J Birjand Univ Med Sci. 2009; 16(3):33-9.[Link]
20. Jarsiah P, Alizadeh A, Mehdizadeh E, Ataee R, Khanalipour N. [Evaluation of Antibiotic Resistance Model of escherichia coli in urine culture samples at Kian Hospital Lab in Tehran, 2011-2012 (Persian)]. J Mazandaran Univ Med Sci. 2014; 24 (111):78-83. [Link]
21. Yaghubi M, Sharifi S, Abbaspour H. [Knowledge, attitude, and practice of intensive care units nurses about nosocomial Infections control in hospitals of Bojnurd in 2012 (Persian)]. North Khorasan Univ Med Sci. 2014; 5(5):943-50. [DOI:10.29252/jnkums.5.5.S5.943] [DOI:10.29252/jnkums.5.5.S5.943]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی قم می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Qom University of Medical Sciences Journal

Designed & Developed by : Yektaweb