دوره 14، شماره 12 - ( اسفند 1399 )                   جلد 14 شماره 12 صفحات 60-52 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mousavi S K, Seyyed Naghvi M, Khashei V, Mohammadi S. Provision of a Crisis Management Model in Khuzestan Province with an Emphasis on Environmental Crises, Iran. Qom Univ Med Sci J 2021; 14 (12) :52-60
URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3061-fa.html
موسوی سید خلف، سید نقوی میرعلی، خاشعی وحید، محمدی سارا. ارائه الگوی مدیریت بحران در استان خوزستان با تأکید بر بحران‌های زیست‌محیطی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 1399; 14 (12) :52-60

URL: http://journal.muq.ac.ir/article-1-3061-fa.html

ارائه الگوی مدیریت بحران در استان خوزستان با تأکید بر بحران‌های زیست‌محیطی
سید خلف موسوی* 1، میرعلی سید نقوی2 ، وحید خاشعی2 ، سارا محمدی2
1- گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه عدالت، تهران، ایران. ، homayouna55@gmail.com
2- گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه عدالت، تهران، ایران.
واژه‌های کلیدی: بحران، خوزستان، زیست‌محیطی، مدل سه شاخگی، مدیریت، ایران.
متن کامل [PDF 811 kb]   (808 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1694 مشاهده)
متن کامل:   (1009 مشاهده)

مقدمه

ما در محیطی زندگی می‌کنیم که با عدم اطمینان زیاد، خطر و آشفتگی ناشی از یک سری رویدادهای نامطلوب به وجود آمده است که معمولاً با عنوان بحران یا بلایای طبیعی شناخته می‌شود. این وقایع غیرمنتظره در مقیاس کوچک یا بزرگ، تأثیر گسترده و عمیقی روی افراد، سازمان‌ها، جوامع و جامعه بزرگ‌تر دارند (2، 1). سال‌های اخیر شاهد تغییر در علل، فراوانی (تکرار)، ماهیت و پیامد این وقایع نامطلوب بوده‌ایم که چالش‌های جدیدی را تحمیل کرده است (4-2). بحران رخدادی غیرمترقبه است که به‌طور طبیعی یا توسط بشر، زندگی روزمره و عادی بشر را دستخوش تحول جدی می‌کند (5). مدیریت بحران دانشی کاربردی است که طی آن با مشاهده نظام‌مند بحران‌ها و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها، می‌توان پیشگیری‌های لازم را انجام داد و در صورت بروز بحران، در خصوص کاهش اثرات، امدادرسانی سریع و بهبود و بازسازی اوضاع اقدام
کرد (8-6).

امروزه بحث شناسایی، مهار و پیشگیری از تلفات و خسارات جانی و اقتصادی ناشی از حوادث طبیعی و انسان‌ساز که به بحران منجر می‌شوند، مورد توجه خاص محافل علمی تحقیقاتی و مسئولان کشورهاست؛ چراکه با بروز یک حادثه، مقدار بسیار زیادی از سرمایه‌های کشور (انسانی و مالی) از بین می‌رود. از طرفی هزینه‌های بسیار بیشتری باید صرف بازسازی شود (9). قرارگرفتن ایران در بین 1۰ کشور حادثه‌خیز دنیا، وقوع ۳۰ مورد از ۴1 حادثه طبیعی شناخته‌شده جهان در ایران و همچنین اختصاص‌داشتن حدود 6 درصد از تلفات انسانی ناشی از وقوع بلایای طبیعی جهان به ایران در مقایسه با سهم یک درصدی آن از جمعیت کره زمین و همچنین ویژگی‌های خاص استان خوزستان در بین استان‌های کشور به‌ویژه از لحاظ بحران های متعدد به حدی است که این استان از مجموع ۳2 بحران کشور، 21 بحران را در سال 1۳۹۵ تجربه کرد و برخی بحران‌ها حتی به‌صورت روزانه درآمدند (4، 10).

تاکنون پژوهشگران زیادی با انجام تحقیقات مختلف سعی در شناسایی ابعاد مختلف مدیریت بحران داشته‌اند، ولی هر
کدام جنبه‌های محدودی از این موضوع را بررسی کرده‌اند
(15-11، 1)؛ بنابراین، نتایج این مطالعات به اندازه کافی جامع و قانع‌کننده نیست و نمی‌توان نتایج آن را به جامعه آماری پژوهش حاضر (استان خوزستان) تعمیم داد. این تحقیق با نگرشی متفاوت سعی در ارائه مدل جامع مدیریت بحران بر اساس مدل سه شاخگی در استان خوزستان دارد که تاکنون به آن پرداخته نشده است. در مدل سه شاخگی، پدیده سازمان و مدیریت برحسب سه دسته عوامل ساختاری، رفتاری و زمینه‌ای بررسی وتجزیه‌وتحلیل می‌شود که در خلال تحقیق و با استفاده از رأی خبرگان شناسایی خواهند شد. منظور از عوامل رفتاری، تمامی عوامل مربوط به نیروی انسانی است که محتوای سازمان را تشکیل می‌دهد. عوامل ساختاری دربرگیرنده مجموعه روابط منظم حاکم بر اجزای داخلی سازمان است که بدنه آن را می‌سازند. عوامل زمینه‌ای شامل محیط و شرایط بیرونی است که سبب‌ساز عوامل رفتاری و ساختاری هستند (16). هدف اصلی این مطالعه ارائه الگوی مدیریت بحران در استان خوزستان با تأکید بر بحران‌های زیست‌محیطی و شناسایی عوامل و ابعاد آن به‌منظور پیشگیری از وقوع بحران، مدیریت بهتر پس از وقوع بحران و کمک به کاهش خسارات و هزینه‌های جانی و مالی ناشی از بحران است.

 

روش بررسی

منطقه مطالعه‌شده

استان خوزستان با مساحت 64 هزار و 236 کیلومتر مربع بین 29 درجه و 57 دقیقه تا 33 درجه و صفر دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 47 درجه و 40 دقیقه تا 50 درجه و 33 دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ در جنوب غربی ایران قرار دارد. جمعیت کل استان 4 میلیون و 710 هزار و 509 نفر معادل 89/5 درصد از جمعیت کشور است. موقعیت جغرافیایی این منطقه در شکل 1 نشان داده شده است. مناطق وسیعی از استان خوزستان ارتباط تنگاتنگی با گروهی از مهم‌ترین صنایع ازجمله متالورژی، پتروشیمی و نفت دارد، همچنین در تماس با بخش مهمی از فاضلاب‌های شهری و کشاورزی قرار دارد؛ بنابراین، ارائه الگوی مدیریت بحران در استان خوزستان با تأکید بر بحران‌های زیست‌محیطی به‌عنوان عامل مهمی مورد توجه است (17).

 

 

شکل شماره 1: موقعیت جغرافیایی استان خوزستان

 

 

روش گردآوری داده‌ها

در این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع، از روش ترکیبی (تحقیق پیمایشی و روش دلفی) استفاده شده است. با انتخاب هدفمند حدود 30 نفر از اساتید دانشگاه‌ها، مدیران ارشد ستاد مدیریت بحران و سازمان‌های درگیر بحران در استان خوزستان (نمونه‌گیری نظری) در گذر مصاحبه‌ها و پرسش‌نامه باز ایده‌ها، طرح‌ها، عوامل و عناصر مدیریت بحران شناسایی، دسته‌بندی و اولویت‌بندی شد و درنهایت یک مدل در زمینه مدیریت بحران به‌دست آمد.

روش جمع‌آوری داده‌ها به دو روش کتابخانه‌ای و میدانی بود. برای گردآوری مبانی نظری و پیشینه تحقیق و نیز استخراج و شناسایی عوامل ساختاری، محیطی و رفتاری مدیریت بحران، از روش کتابخانه‌ای (کتب، مقالات و پایگاه‌های اطلاعات علمی معتبر داخلی، خارجی و ...) استفاده شده است. شناسایی مؤلفه‌های نهایی و اصلی نیز با روش پیمایشی و از طریق مصاحبه یا پرسش‌نامه باز به دست آمده است. بدین‌صورت که ابتدا متون علمی مرور و عوامل مرتبط با مدیریت بحران استخراج شد، سپس عوامل به‌دست‌آمده از متون در سه دسته ساختاری، رفتاری و محیطی دسته‌بندی و پرسش‌نامه اولیه پژوهش تدوین شد. پرسش‌نامه تدوین‌شده با نظر خبرگان با استفاده از روش دلفی جرح و تعدیل شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده در هر مرحله با ضریب هماهنگی کندال تحلیل شد و عوامل منتخب، گویه‌های پرسش‌نامه دور بعد را تشکیل دادند. روش دلفی تا حصول توافق نظر خبرگان اجرا شد.

 

جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری پژوهش حاضر اساتید، خبرگان، متخصصان، مدیران ارشد ستاد مدیریت بحران و مدیران مسئول سازمان‌های مرتبط بودند. در بخش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، پس از شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های مدیریت بحران، برای اولویت‌بندی شاخص‌ها در هر دسته از ابعاد و به‌طورکلی اقدام شد. نرم‌افزارهای استفاده‌شده در این قسمت SPSS و Lingo بودند. متغیرهای پژوهش سه دسته

شکل شماره 2: مدل سه شاخگی مدیریت بحران اقتباس از مدل سه‌بعدی میرزایی اهرنجانی

 

متغیر ساختاری، رفتاری و محیطی مربوط به مدل سه شاخگی مدیریت بحران بودند که در خلال تحقیق و با استفاده از رأی خبرگان شناسایی شدند (شکل 2).

 

روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها

در این پژوهش برای تعیین میزان اتفاق‌نظر اعضای پانل، از ضریب هماهنگی کندال استفاده شد. ضریب هماهنگی کندال مقیاسی برای تعیین درجه هماهنگی و موافقت میان چندین دسته رتبه مربوط به N شیء یا فرد است که مقدار این مقیاس بین 0 و 1 است (18). این ضریب نشان می‌دهد افراد معیارهای مشابهی را برای قضاوت درباره اهمیت هر یک از مقوله‌ها به کار برده‌اند و از این لحاظ با هم اتفاق‌نظر دارند (18). مقدار مقیاس هنگام توافق کامل برابر 1 و در زمان نبود هماهنگی کامل برابر صفر است (19).

 

یافته‌ها

تحقیق کنونی با هدف ارائه الگوی مدیریت بحران در استان خوزستان با تأکید بر بحران‌های زیست‌محیطی بر اساس مدل سه شاخگی در سال 1397 انجام شد. بدین منظور پس از تبیین تئوری تحقیق، سیر تحول مدیریت بحران، ساختار مدیریت بحران استان خوزستان، وظایف و کارگروه‌های تخصصی آن‌ها بررسی شد (شکل 3).

مدل‌های مدیریت بحران و عوامل ساختاری، رفتاری و زمینه‌ای در مدیریت بحران نیز بررسی شد. پس از تعیین مؤلفه‌های اصلی مدیریت بحران در مدل سه شاخگی، با استفاده از تحلیل عاملی و آزمون KMO، اولویت‌های اصلی بر اساس وضع موجود شناسایی و مدل مدیریت استان خوزستان با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی ارائه شد. مؤلفه‌های ساختاری، رفتاری و زمینه‌ای در ساختار مدیریت بحران استان خوزستان به روش دلفی شناسایی شد. تعداد 12 مؤلفه ساختاری، 9 مؤلفه رفتاری و 8 مؤلفه زمینه‌ای شناسایی شدند. به‌منظور ارزیابی عملکرد مدیریت بحران استان خوزستان بر اساس مدل سه شاخگی، پس از شناسایی مؤلفه‌های اصلی، اولویت‌های مربوط به هر یک از گروه‌های اصلی تعیین شد. بدین منظور از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره AHP بهره گرفته شد. چهار کارشناس پرسش‌نامه مقایسه‌های زوجی را تکمیل کردند.

در مؤلفه‌های ساختاری، تأمین منابع مالی مدیریت بحران استان

 

شکل شماره 3: نمودار ساختار مدیریت بحران استان خوزستان

شکل شماره 4: نتایج اولویت‌بندی مؤلفه‌های ساختاری

 

 

خوزستان با وزن بردار ویژه 146721/0، در مؤلفه‌های رفتاری تعهد مدیران و کارکنان با وزن بردار ویژه 143181/0 و در مؤلفه‌های زمینه‌ای وضعیت زیرساخت‌های شهری با وزن بردار ویژه 18365/0 مهم‌ترین مؤلفه‌ها تعیین شدند. پس از تعیین مؤلفه‌ها، پرسش‌نامه نمره‌دهی در طیف لیکرت طراحی و برای تعیین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. مجموع پایایی این پرسش‌نامه 891/0 محاسبه شد که در محدوده پایایی مطلوب قرار دارد. نتایج حاصل از بررسی وضعیت میانگین مقیاس نشان داد گویه‌های 1، 2، 3، 4، 8، 10 و 12 از مؤلفه‌های ساختاری، گویه‌های 1، 2، 3 و 8 از مؤلفه‌های رفتاری و گویه‌های 3 و 7 از مؤلفه‌های زمینه‌ای مبتنی بر قضاوت شهودی کارشناسان مطلوب هستند. مطلوب‌ترین گویه بر اساس نظر کارشناسان، وجود برنامه‌ریزی و راهبردهای اصلی مدیریت بحران با میانگین مقیاس 05/4 و نامطلوب‌ترین گویه مربوط به مؤلفه زمینه‌ای زیرساخت‌های شهری با میانگین مقیاس 6/1 برآورد شد. نتایج حاصل از تحلیل کندال نشان داد مقدار این ضریب برای مؤلفه‌های ساختاری 379/0، مؤلفه‌های رفتاری 342/0 و مؤلفه‌های زمینه‌ای 420/0 است. این نتایج نشان داد بیشترین اتفاق‌نظر بین کارشناسان مربوط به مؤلفه‌های زمینه‌ای و کمترین اتفاق‌نظر بین 20 کارشناس در زمینه مؤلفه‌های رفتاری است.

به‌منظور شناسایی مؤلفه‌های اثرگذار در ارائه الگوی مدیریت بحران از تحلیل عاملی استفاده شد. در تحلیل عاملی، 9 عامل قابل تبیین شناسایی شد. این 9 عامل به ترتیب 2/35، 2/14، 9/8، 2/7،
1/6، 2/5، 1/4، 5/3، 5/3 و در مجموع 25/88 درصد از واریانس کل را دارند. درنهایت بر اساس تحلیل‌های انجام‌شده روی مدل مفهومی تحقیق و نیز مؤلفه‌های شناسایی و اولویت‌بندی‌شده، مدل پیشنهادی ارائه شد. نتایج حاصل از اولویت‌بندی مؤلفه‌های ساختاری نشان داد تأمین منابع مالی مدیریت بحران استان خوزستان با وزن بردار ویژه 146721/0 به عنوان مهم‌ترین مؤلفه ساختاری تعیین شده است (شکل 4).

نتایج حاصل از اولویت‌بندی مؤلفه‌های رفتاری نشان داد تعهد مدیران و کارکنان با وزن بردار ویژه 143181/0 به‌عنوان مهم‌ترین مؤلفه رفتاری شناخته شده است (جدول 1).

 

جدول شماره 1: اولویت‌بندی مؤلفه‌های رفتاری

نام گزینه

بردار ویژه

تعهد مدیران وکارکنان

143181/0

آینده‌نگری

14077/0

خصوصیات رفتاری مدیران و کارکنان سازمان مدیریت بحران

124195/0

حمایت مدیریت

117742/0

فرهنگ سازمانی

116879/0

سبک مدیریت

104409/0

انگیزش

086935/0

دانش زیست‌محیطی

083291/0

حمایت از تغییر

0825914/0
 

شکل شماره 5: نتایج اولویت‌بندی مؤلفه‌های زمینه‌ای

 

 

نتایج حاصل از اولویت‌بندی مؤلفه‌های رفتاری نشان داد وضعیت زیرساخت‌های شهری با وزن بردار ویژه 18365/0 مهم‌ترین مؤلفه زمینه‌ای معرفی شده است (شکل 5).

 

بحث

روند جهانی‌شدن، مدیریت علمی را برای کشور ضروری کرده است. در نظام مدیریت فعلی، تمامی وظایف و فعالیت‌های سازمان‌ها بر اساس شبکه‌های اطلاع‌رسانی طراحی و اجرا می‌شود. با درنظرگرفتن مدل‌های مدیریت بحران، تفاوت مدل‌ها با یکدیگر مؤکد این است که برای هر سازمان و هر وضعیت، مدل خاصی مورد نیاز است. این مدل مبتنی بر نیازهای شرایط هر منطقه و نوع بحران‌های پیش‌رو تدوین می‌شود. در استان خوزستان از پدیده‌های گردوغبار، سیلاب و آلودگی‌های هوا می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی نام برد. با درنظرگرفتن آسیب‌های قیدشده، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که استان خوزستان نیازمند مدیریت مطلوب در زمینه بحران است. مدل ارائه‌شده در این تحقیق که محصولی از روش دلفی، تحلیل عاملی و تصمیم‌گیری چندمعیاره است، اولویت‌های مدیریت بحران و چارچوب کلی آن را نشان می‌دهد.

اولویت‌های قیدشده شامل این موارد است: شناسایی بحران‌ها بر اساس برنامه مدیریت جامع بحران استان خوزستان (نمره بردار ویژه: 231/10)، تأمین منابع مالی لازم به‌منظور اجرای برنامه‌های مدیریت جامع بحران (نمره بردار ویژه: 123/4)، ارتقای مشارکت‌پذیری شهروندان (نمره بردار ویژه: 57/2):، سیستم‌ها (ارتباطات، آموزش) (نمره بردار ویژه: 09/2)، بهبود بسترهای قانونی، فرهنگی و زیرساخت (نمره بردار ویژه: 77/1)، ارزیابی عملکرد مدیریت بحران استان بر اساس بازخورد وقایع (نمره بردار ویژه: 53/1)، فناوری‌های نوین با رویکرد پیشگیرانه (نمره بردار ویژه: 21/1) و بازسازی و رسیدگی مشتمل بر تببین درست خسارات (نمره بردار ویژه: 037/1).

در مطالعات دیگر با بحث مدیریت بحران، عوامل مؤثر و حیاتی در مدیریت بحران، نقش حیاتی نیروی انسانی در مدیریت بحران‌های طبیعی شامل وضعیت زیرساخت‌ها به‌عنوان مهم‌ترین عامل در حوادثی همچون زلزله و سیل، ارتباط معنادار متغیرهای اصلی اطلاع‌رسانی، آموزش، پایش و رصد محیطی رسانه، ایجاد همبستگی عمومی و هدایت افکار عمومی و ارتباطی با مدیریت بحران، ضعف در شبکه‌سازی مدیریت بحران و هماهنگی به‌عنوان مهم‌ترین تهدید در ساختار مدیریت بحران و مهم‌ترین موانع مدیریت بحران در انگلستان ضعف بسترهای قانونی ویژه برای شرایط بحرانی ارزیابی کردند. در تحقیق کنونی، بسترهای قانونی، زیرساخت‌های مناسب بر اساس وضعیت بحران‌های پیش رو، فناوری‌های ارتباطی، تأمین منابع مالی و رویکردهای سازمانی مهم‌ترین چالش‌های مدیریت بحران در استان خوزستان تعیین شدند (22-20، 12).

 

نتیجه‌گیری

به‌طورکلی این پژوهش کاربردی، توصیفی و پیمایشی با ارائه مدلی با استفاده از مدل سه شاخگی به شناسایی و اولویت‌بندی عوامل و ابعاد ساختاری، محیطی و رفتاری مؤثر بر مدیریت بحران استان خوزستان پرداخت و بدین‌وسیله به مدیران ارشد استان برای تصمیم‌گیری بهتر به‌منظور پیشگیری و مدیریت کارآمد بحران کمک می‌کند. به‌منظور ارزیابی عملکرد مدیریت بحران استان خوزستان بر اساس مدل سه شاخگی، پس از شناسایی مؤلفه‌های اصلی، اولویت‌های مربوط به هر یک از گروه‌های اصلی تعیین شد. بر اساس مدل پیشنهادی، نتایج حاصل از اولویت‌بندی نشان داد تأمین منابع مالی مدیریت بحران استان خوزستان، تعهد مدیران و کارکنان و وضعیت زیرساخت‌های شهری مهم‌ترین مؤلفه‌های ساختاری، رفتاری و زمینه‌ای معرفی شده است؛ بنابراین، به‌منظور دستیابی به مدیریت بحران موفق در استان خوزستان می‌توان از این مدل و ارزیابی و بررسی عوامل مهم و تأثیرگذار در هر مؤلفه بهره جست.

 

تشکر و قدردانی

این مقاله بخشی از رساله دکتری آقای سید خلف موسوی در رشته مدیریت، گرایش تصمیم‌گیری از گروه مدیدیت دانشگاه عدالت است (کد شورای پژوهشی : 2566155-98). از تمام افرادی که در این پژوهش همراهی کردند، تشکر و قدردانی می‌کنیم.

 

 

 

 

 

                                                                             

نوع مطالعه: مقاله پژوهشي | موضوع مقاله: بهداشت محیط
دریافت: 1399/11/26 | پذیرش: 1399/12/6 | انتشار: 1399/12/10
فهرست منابع
1. 1. Christensen T, Lægreid P, Rykkja LH. Organizing for crisis management: Building governance capacity and legitimacy. Public Administration Review. 2016;76(6):887-97. Link https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/puar.12558 [DOI:10.1111/puar.12558]
2. Wang J, Anne M, McLean GN. Understanding crisis and crisis management: an Indian perspective. Human Resource Development International. 2016;19(3):192-208. Link https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13678868.2015.1116242?journalCode=rhrd20 [DOI:10.1080/13678868.2015.1116242]
3. James EH, Wooten LP. Leadership as (Un) usual: how to display competence in times of crisis. Organizational Dynamics. 2005;34(2):141-52. Link https://positiveorgs.bus.umich.edu/articles/leadership-as-unusual-how-to-display-competence-in-times-of-crisis/ [DOI:10.1016/j.orgdyn.2005.03.005]
4. Siang KM, Yazdanifard R. The Review of Crisis Management Facing Natural Disaster. Research Gate. 2011:1-10. Link https://www.researchgate.net/publication/256295746_The_Review_of_Crisis_Management_Facing_Natural_Disaster
5. SHIRZAD B. Identifying the Main Dimensions and Components of Crisis Management in Order to Offer an Appropriate Mechanism for High Schools in Tehran City. Educational Administration Research. 2013;4(16):85-118. Link https://jearq.riau.ac.ir/article_545.html?lang=en
6. Bahrampour M, Bemanian MR. Study on Optimum Location of Disaster Management Sites Case Study: Third Region of Tehran Municipality. Journal of Emergency Management. 2012;1(1):51-9. Link http://www.joem.ir/article_1407_en.html
7. Shokrchizadeh AR, Kiamarz KN, Ali S, Farhad M. Crisis management strategies within an organization in crisis. 1st National Conference on Civil Engineering, Urban and Sustainable Development. 2015;Tehran:1-10. Link https://icsac.sru.ac.ir/en/
8. Alavi A, Salarvand E, Ahmadabadi A, Farokhi Sis S, Bosshaq MR. Spatial analysis of fire stations based on crisis management by the combination of MCDM and Network analysis. Journal of Emergency Management. 2013;1(2):57-65. Link http://www.joem.ir/article_2781.html?lang=en
9. Nouri J, Mansouri N, Abbaspour M, Karbassi A, Omidvari M. Designing a developed model for assessing the disaster induced vulnerability value in educational centers. Safety science. 2011;49(5):679-85. Link https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S092575351100004X [DOI:10.1016/j.ssci.2011.01.002]
10. Pourezat A, Firoozpour A, Sadabadi A. Study & Comparison of Community-based Approach to Crisis Management in the Selected Countries. Journal of Management of Government Agencie,(2). 2013:37-58. Link http://journals.pnu.ac.ir/article_475_0588bd8d37611e762da8153d7b71cd15.pdf
11. Yahya Tomaj, iary S. Identifying and assessing the factors affecting the marine hazard crisis (Case study of Chabahar port). Journal of Management, Accounting and Economics. 2019;2(2):56-82. Link https://www.sciencegate.app/source/312253
12. Khorsand H, Talkhabi Alishah A. Designing an indigenous model of crisis communication management in Tehran. Sociological studies. 2017;10(34):91-107. Link https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?ID=652436
13. Bundy J, Pfarrer MD, Short CE, Coombs WT. Crises and crisis management: Integration, interpretation, and research development. Journal of management. 2017;43(6):1661-92. Link https://asu.pure.elsevier.com/en/publications/crises-and-crisis-management-integration-interpretation-and-resea [DOI:10.1177/0149206316680030]
14. Christensen T, Ma L. Coordination structures and mechanisms for crisis management in China: Challenges of complexity. Public Organization Review. 2020;20(1):19-36. Link https://link.springer.com/article/10.1007/s11115-018-0423-9 [DOI:10.1007/s11115-018-0423-9]
15. Kabra G, Ramesh A. Analyzing drivers and barriers of coordination in humanitarian supply chain management under fuzzy environment. Benchmarking: An International Journal. 2015. Link https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/BIJ-05-2014-0041/full/html [DOI:10.1108/BIJ-05-2014-0041]
16. Ogunyomi P, Bruning NS. Human resource management and organizational performance of small and medium enterprises (SMEs) in Nigeria. The International Journal of Human Resource Management. 2016;27(6):612-34. Link https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09585192.2015.1033640 [DOI:10.1080/09585192.2015.1033640]
17. Diagomanolin V, Farhang M, Ghazi-Khansari M, Jafarzadeh N. Heavy metals (Ni, Cr, Cu) in the karoon waterway river, Iran. Toxicology letters. 2004;151(1):63-7. Link https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15177641/ [DOI:10.1016/j.toxlet.2004.02.018]
18. Malekzadeh G, Kazemi M, Lagzian M. Organizational intelligence: designing a hierarchical model for Iranian public universities using DEMATEL methodology. Transformation Management Journal. 2013;5(10):94-124. Link https://tmj.um.ac.ir/article_26867.html
19. Ansari Ranani G, Tounkenejad M. A Grounded Theory in Developing Employee Competency Model. Industrial Management Studies. 2007;6(15):25-50. Link https://jims.atu.ac.ir/article_4428_925.html?lang=en
20. Akbar Ahmadi SA, Rasuli R, Rajabzadeh Ghatari A, Pooya P. Presenting a crisis management model with emphasis on human resources management system for hospitals of Tehran. Journal of public administration. 2012;4(10):1-24. Link https://jipa.ut.ac.ir/article_29128.html
21. Zahmatkeshan M, Omidvari M, Aghabarati H. Model of Seismic Analysis Risk, using indices of Environment Health in Higher Education Centers. Journal of Development & Evolution Mnagement. 2013;1392(13):39-45. Link http://www.jdem.ir/article_404.html?lang=en
22. Hashemi Petrudi SH, Jafarnejad A, Sadeghi Moghadam MR, Safari H. Governance Challenges of Disaster Management Network: A Case Study of Tehran City. Journal of Public Administration. 2017;9(3):379-402. Link https://jipa.ut.ac.ir/article_64984.html?lang=en
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی قم می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Qom University of Medical Sciences Journal

Designed & Developed by : Yektaweb