1- مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
3- بخش نانوبیوتکنولوژی، گروه مهندسی علوم زیستی، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4- مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران ، m.sedighi@bums.ac.ir
چکیده: (604 مشاهده)
در سال های اخیر سامانه های دارورسانی نانو از جمله سامانه های نانویی متخلخل برپایه سیلیکون به دلیل ناحیه سطحی زیاد، حجم بالای منافذ، زیست سازگاری و زیست تخریب پذیری، بسیار مورد مطالعه قرار گرفته اند. امروزه تمرکز بیشتر مطالعات بر طراحی حامل های دارویی هوشمند است که توانایی پاسخ اختصاصی به تغییرات فیزیکی و شیمیایی در محیط از قبیل میدان مغناطیسی، pH، عوامل کاهنده، مولکول های زیستی و غیره را دارند. در کنار مزایای مطلوب نانوسامانه های سیلیکونی متخلخل، رهایش زودرس و نشت دارو از منافذ قبل از رسیدن به ناحیه هدف موجب محدودیت در استفاده از این نانوذرات شده است. نگهبانان منافذ بعنوان راهکاری مناسب برای رفع این چالش و ایجاد نانوسامانه های هوشمند پیشنهاد شده اند که می توانند نانوذرات غیرآلی، پوشش های پلیمری و یا حتی ترکیبی از آن ها باشند. نگهبانان منافذ توانایی پوشش دهی سطح نانوسامانه های سیلیکونی متخلخل و بستن منافذ را دارند و مانع از رهایش داروی موجود در منافذ قبل از رسیدن به ناحیه هدف می شوند. ولیکن در ناحیه هدف با توجه به ویژگی ذاتی نگهبانان منفذ، می توانند به محرک های داخلی یا خارجی پاسخ داده، با جدا شدن از سطح موجب رهایش دارو در ناحیه مورد نظر شوند که این امر از بروز عوارض جانبی وعدم قطعیت در تعیین دوز دارویی ممانعت خواهد کرد. این مطالعه به مرور محدودیت های نانوسامانه های برپایه سیلیکون در انتقال دارو پرداخته و راهکار های کنترل رهایش دارو با تمرکز بر نگهبانان منافذ پاسخگو به محرک را مورد بررسی قرار می دهد.
نوع مطالعه:
مقاله مروری |
موضوع مقاله:
فارماکولوژی دریافت: 1402/7/19 | پذیرش: 1402/10/10 | انتشار: 1404/1/10