مجله دانشگاه علوم پزشکی قم

زمینه و هدف: امروزه در طب سنتی، گیاهان دارویی برای درمان دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرند. از ریزوم‌های گیاه سعد (Cyperus Rotundus) نیز در طب سنتی جهت کاهش گلوکز و چربی خون استفاده می‌شود. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی این گیاه بر مدل مقاوم به انسولین موش صحرایی نر صورت گرفت.

روش بررسی: این مطالعه تجربی بر روی 36 موش صحرایی نر نژاد ویستار در محدوده وزنی g250ـ150 انجام شد. دیابت به‌وسیله آب آشامیدنی حاوی فروکتوز 10%، القا شد، سپس حیوانات به‌طور تصادفی به چهار گروه کنترل، دریافت‌کننده فروکتوز، عصاره آبی و آبی الکلی ریزوم گیاه سعد (mg/ml500) تقسیم شدند. 48 ساعت بعد از آخرین گاواژ و 12 ساعت گرسنگی، خون از قلب موش‌ها گرفته شد، سپس بعد از جداسازی سرم، گلوکز خون، انسولین، FIRI، پروفایل لیپیدی و آنزیم‌های کبدی بررسی گردید.

یافته‌ها: گلوکز در گروه دریافت‌کننده فروکتوز در مقایسه با گروه کنترل به‌طور معنی‌داری افزایش نشان داد. انسولین نیز در گروه‌های عصاره آبی و آبی الکلی در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی‌داری داشت. FIRI در گروه عصاره آبی افزایش قابل توجهی در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (05/0p<). پروفایل لیپیدی در هیچ‌کدام از گروه‌ها تغییر معنی‌داری نداشت. کاهش میزان آنزیم‌های کبدی (آلکالین فسفاتاز، آسپارتات و آلانین ترانسفراز) در گروه دریافت‌کننده عصاره آبی الکلی بیشتر مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: برطبق نتایج حاصله، احتمالاً عصاره آبی گیاه سعد نمی‌تواند در کاهش میزان دیابت و فاکتور‌های وابسته به آن مؤثر باشد. ولی می‌توان چنین بیان نمود که از عصاره آبی الکلی این گیاه البته با انجام تحقیقات وسیع‌تر بتوان اثر مؤثری در کاهش ایجاد دیابت و مسمومیت کبدی پیدا نمود.